(vasep.com.vn) Ngày 26/11/2025, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã gửi công văn số 213 /CV-VASEP góp ý cho Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Thủy sản. Các kiến nghị tập trung vào việc gỡ bỏ chồng chéo pháp lý, tháo gỡ bất cập thực tiễn trong quản lý khai thác – nhập khẩu – nuôi trồng, đồng thời giữ vững sức cạnh tranh và thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp.
I. Gỡ chồng chéo trong kiểm soát nguồn gốc và IUU
Trọng tâm của VASEP là loại trừ các yêu cầu trùng lặp liên quan đến kiểm soát nguồn gốc và chứng nhận IUU, đặc biệt với nguyên liệu nhập khẩu phục vụ chế biến.
1. Loại trừ kiểm soát nguồn gốc với nguyên liệu nhập khẩu
VASEP đề nghị sửa Điều 23 và Điều 24 theo hướng không áp dụng xác nhận nguồn gốc đối với loài thủy sản nhập khẩu dùng cho sơ chế, chế biến. Nhóm này đã được điều chỉnh đầy đủ tại Điều 53 của Dự thảo, vì vậy giữ thêm yêu cầu kiểm soát nguồn gốc sẽ gây trùng lặp thủ tục.
2. Điều chỉnh thời hạn khai báo và loại trừ nhóm hàng container khỏi khai báo IUU
Đối với nhập khẩu nguyên liệu bằng tàu container (Điều 57), VASEP kiến nghị:
• Linh hoạt thời hạn khai báo
– Chuyển từ “trước 48 giờ” sang “trước ít nhất 48 giờ khi lô hàng được vận chuyển cập cảng”.
– Doanh nghiệp thường không thể xác định chính xác thời điểm cập cảng, nên quy định cũ khó khả thi.
• Loại trừ 5 nhóm hàng khỏi khai báo IUU
Gồm:
- Lô hàng mẫu dưới 50 kg, không thương mại.
- Phụ phẩm nhập khẩu như trứng cá, dè mực… vì được thu gom từ nhiều lô, không thể khai báo theo lô.
- Sản phẩm thuộc danh sách loại trừ giấy chứng nhận nguồn gốc khai thác (C/C) của EU.
- Lô hàng thuộc Phụ lục II CITES, vì đã được kiểm soát chặt theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP và Điều 54 của Dự thảo.
- Hàng bao gói sẵn nhập khẩu để bán nội địa.
Theo VASEP, việc không điều chỉnh các điểm này sẽ tạo thêm gánh nặng không cần thiết và ảnh hưởng tiến độ sản xuất của doanh nghiệp chế biến.
II. Tháo gỡ khó khăn trong thu mua – hậu cần nghề cá
Một số quy định tại Điều 27 được cho là chưa phù hợp thực tế hoạt động nghề cá nhân dân, cần điều chỉnh để giảm chi phí và nâng khả năng tuân thủ.
1. Mở rộng phạm vi hoạt động đối với tàu hậu cần
VASEP đề nghị sửa Khoản 2 Điều 27, cho phép tàu hậu cần dài từ 15 m trở lên được vận chuyển nguồn lợi thủy sản không giới hạn khu vực, miễn đảm bảo nguyên liệu tuân thủ quy định IUU.
Theo VASEP, chức năng của tàu hậu cần là mua bán – trao đổi hàng hóa trên biển, vì vậy quy định hạn chế vùng hoạt động theo chiều dài tàu sẽ làm giảm hiệu quả thu mua và hỗ trợ khai thác.
2. Cho phép tàu cá nhỏ bốc dỡ tại bến/bãi chỉ định
Hiện quy định buộc tàu cá dài từ 6 m trở lên phải vào cảng để bốc dỡ. VASEP cho rằng điểm này chưa tính đến đặc thù:
– Ghe nhỏ đi đánh bắt ngắn ngày
– Năng lực tiếp nhận của nhiều cảng chưa đáp ứng
– Phí tổn tăng cao nếu phải đưa tàu nhỏ vào cảng
Do đó, Hiệp hội đề nghị mở rộng thành “cảng và bến/bãi chỉ định”, vừa tạo thuận lợi cho ngư dân vừa giữ được yêu cầu quản lý sản lượng bốc dỡ.
III. Đồng bộ hóa quản lý nuôi trồng thủy sản
Trong lĩnh vực nuôi trồng, VASEP kiến nghị hai nội dung nhằm giảm thủ tục và phù hợp hơn với thực tiễn sản xuất.
1. Ưu đãi đối với cơ sở nuôi tôm có mã số vùng nuôi
VASEP đề xuất bổ sung cơ sở nuôi tôm vào nhóm được hưởng ưu đãi tương tự cơ sở nuôi cá tra tại Khoản 4 Điều 63. Theo đó, các cơ sở đã được cấp mã số vùng nuôi trước ngày Nghị định có hiệu lực sẽ không phải thực hiện thủ tục đăng ký đối tượng thủy sản nuôi chủ lực.
2. Gỡ vướng cho hộ ương giống nhỏ lẻ
VASEP đề nghị chỉnh mẫu 03.NT bằng cách thêm cụm “(nếu có)” vào phần:
– “Tên và số giấy đăng ký kinh doanh/giấy phép đầu tư/Quyết định thành lập”
Điều chỉnh này giúp các hộ ương giống nhỏ lẻ – vốn không có giấy phép kinh doanh – vẫn có thể hoàn thiện hồ sơ theo yêu cầu.
IV. Xóa bỏ các phụ lục gây hiểu nhầm, không phù hợp thực tiễn
1. Đề nghị sửa tên Phụ lục VIII
Tên hiện tại: “Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam”.
VASEP đề nghị đổi thành:
– “Danh mục loài thủy sản bị cấm kinh doanh tại Việt Nam”, hoặc
– “Danh mục giống thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam”
vì danh mục hiện hành còn thiếu nhiều loài có giá trị kinh tế cao như cá ngừ vằn, cá ngừ ồ, cá cờ kiếm… Điều này gây khó khăn trong thủ tục xin CFS của doanh nghiệp.
2. Không quy định kích thước tối thiểu với loài thủy sản tự nhiên
VASEP đề xuất không áp dụng kích thước tối thiểu (tại Phụ lục XI) đối với:
– Các loài có sản lượng thương mại lớn
– Các loài di cư như cá ngừ, mực ống…
Kiến nghị này nhằm đảm bảo tương thích với Dự thảo sửa đổi Nghị định 37/2024/NĐ-CP và giải quyết bất cập đang ảnh hưởng đến hoạt động khai thác – chế biến.
V. Đề xuất khẩn cấp nhằm duy trì thị trường Hoa Kỳ
Ngày 26/8/2025, Cơ quan NOAA (Hoa Kỳ) đã thông báo không công nhận tương đương đối với 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA). Điều này đặt Việt Nam trước nguy cơ bị dừng nhập khẩu nhiều mặt hàng thủy sản vào Mỹ từ 01/01/2026.
Để đáp ứng yêu cầu của phía Hoa Kỳ, VASEP kiến nghị:
– Bổ sung chương trình đào tạo thuyền trưởng về bảo vệ động vật thú biển vào Nghị định hoặc văn bản pháp luật liên quan.
– Đây là yêu cầu cần thiết để hoàn thiện báo cáo đánh giá tương đương, bảo đảm duy trì xuất khẩu các mặt hàng chủ lực như cá ngừ, cá kiếm, mực, ghẹ… sang thị trường Mỹ.
VASEP kiến nghị Quý Cục, Ban soạn thảo xem xét tiếp thu các góp ý-đề xuất nêu trên để bổ sung sửa đổi phù hợp cho Dự thảo nhằm vừa đảm bảo hiệu quả của công tác quản lý, vừa duy trì được khả năng sản xuất, khai thác hợp pháp của ngư dân và năng lực cạnh tranh, xuất khẩu của doanh nghiệp, của chuỗi ngành hàng, sớm giải quyết các vướng mắc, khó khăn hiện nay do bất cập trong quy định của Nghị định 37/2024/NĐ-CP, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả triển khai trong thực tế, hướng tới sự phát triển bền vững của ngành.
Nội dung chi tiết của công văn số 213 /CV-VASEP ban hành ngày 26/11/2025, xin xem tại: https://vasep.com.vn/van-ban/vasep/cong-van-213-cv-vasep-gop-y-du-thao-nghi-dinh-quy-dinh-chi-tiet-mot-so-dieu-va-bien-phap-thi-hanh-luat-thuy-san-3452.html