Một buổi chiều muộn, giữa khán phòng của cuộc thi Khởi nghiệp xanh, khi ánh đèn sân khấu dần dịu xuống, một nhóm bạn trẻ đứng ôm nhau trong xúc động. Họ không chỉ mừng vì đoạt giải, mà còn vì phía dưới hàng ghế khán giả, có những doanh nhân đã đứng lên, chìa tay ra, nói một câu rất giản dị mà ấm lòng: “Các em có ý tưởng, anh chị có trải nghiệm. Mình cùng làm nhé”.
Những cánh chim dẫn đường - Tri ân doanh nghiệp đồng hành cùng Khởi nghiệp xanh
Khoảnh khắc ấy đẹp hơn cả ánh đèn sân khấu.
Bởi đó là lúc ý tưởng được nâng đỡ, ước mơ được tiếp sức, và tinh thần doanh nhân được lan toả, không bằng những con số đầu tư, mà bằng hành vi sẻ chia và niềm tin vào thế hệ kế tiếp.
Khi doanh nghiệp đi trước rước doanh nghiệp đi sau
Có người ví những doanh nghiệp thành đạt hôm nay như những cánh chim đầu đàn. Họ đã từng bay qua mưa gió thương trường, từng loạng choạng vì bão tố, từng gãy cánh rồi lại bay tiếp. Nay, khi thấy đàn chim non, là các bạn trẻ khởi nghiệp, đang tập bay, họ sẵn lòng hạ thấp độ cao, bay song song, chỉ lối, giữ nhịp, che chở.
Đó không chỉ là hành động đẹp, mà còn là một dạng “cú huých hành vi” trong kinh tế học. Khi những người thành công truyền cảm hứng bằng chính hành động tử tế của mình, để những người trẻ tin rằng thành công không phải là đích đến, mà là hành trình cùng nhau tiến bước.
Trong kinh tế học hành vi, có một khái niệm gọi là “hiệu ứng lan tỏa tích cực”, khi con người nhìn thấy người khác làm điều tốt, họ có xu hướng muốn làm điều tương tự. Những doanh nghiệp đồng hành với Khởi nghiệp xanh hôm nay, chính là người khởi động hiệu ứng đó, gieo niềm tin để người khác tiếp tục gieo.
Khi kinh tế không chỉ là con số
Trong những năm qua, các cuộc thi Khởi nghiệp xanh đã sản sinh nhiều ý tưởng mới: từ nông nghiệp tuần hoàn, năng lượng sạch, đến du lịch sinh thái, tái chế rác thải, sản phẩm bản địa… Nhưng điều quý nhất không chỉ là ý tưởng, mà là tinh thần cộng sinh giữa doanh nghiệp - chuyên gia - người trẻ - cộng đồng.
Những doanh nghiệp bước ra khỏi cuộc thi không mang theo hợp đồng, mà mang theo niềm vui được nhìn thấy người khác lớn lên. Họ biết, hỗ trợ một dự án khởi nghiệp cũng giống như trồng một hạt giống niềm tin. Có thể hạt ấy chưa kịp nảy mầm hôm nay, nhưng ngày mai, khi một thế hệ khác lớn lên, họ sẽ làm điều tương tự cho người sau.
Đó là chuỗi hành vi tử tế, là “vòng xoáy tích cực” mà kinh tế học hành vi từng mô tả: con người làm điều tốt không chỉ vì nghĩa vụ, mà vì cảm thấy hạnh phúc khi được đóng góp.
Khi doanh nhân trở thành người gieo cảm hứng
Doanh nhân không chỉ là người kiếm tiền giỏi. Doanh nhân chân chính còn là người nhìn thấy cơ hội trong khó khăn, nhìn thấy giá trị trong con người. Và trong bức tranh khởi nghiệp hôm nay, nhiều doanh nghiệp không chỉ “chấm điểm ý tưởng”, mà chấm điểm con người phía sau ý tưởng đó.
Một doanh nghiệp tâm sự: “Các em chưa có nhiều kinh nghiệm, nhưng các em có khát vọng. Cái chúng tôi đầu tư, không chỉ là sản phẩm, mà là “niềm tin rằng thế hệ sau sẽ làm tốt hơn chúng tôi”.
Đó là triết lý đầy nhân văn, gần với tinh thần kinh tế học hành vi tích cực - tin vào sức mạnh của niềm tin xã hội (social trust). Bởi khi cộng đồng doanh nhân biết “cho đi”, họ không mất gì cả, mà được lại một xã hội có tinh thần sáng tạo, có khát vọng và biết tri ân.
Khi kinh tế học hành vi bước vào đời sống doanh nghiệp
Kinh tế học hành vi chỉ ra rằng, con người không ra quyết định chỉ bằng lý trí, mà bằng cảm xúc, động lực và niềm tin.
Một lời động viên đúng lúc, đôi khi còn quý hơn một khoản vốn.
Một cái bắt tay chân thành, đôi khi làm thay đổi cả hành trình một dự án.
Vì thế, truyền cảm hứng cũng là một dạng đầu tư.
Đầu tư vào lòng tin, vào cộng đồng, vào tương lai.
Doanh nghiệp nào biết tạo ra “hành vi lan toả tích cực”, doanh nghiệp ấy không chỉ có thương hiệu tốt, mà còn có di sản tinh thần trong lòng xã hội.
Ở góc nhìn đó, doanh nhân cũng là nhà giáo dục xã hội. Họ dẫn dắt người trẻ bằng chính trải nghiệm của mình, bằng tấm gương và bằng tinh thần “không đi ăn một mình”, triết lý mà nhiều người trong cộng đồng doanh nghiệp hôm nay đang âm thầm thực hành.
Từ tri ân đến hành động
Tri ân không chỉ là lời cảm ơn. Tri ân là sự tiếp nối của lòng biết ơn bằng hành động mới. Những doanh nghiệp đã và đang đồng hành với Khởi nghiệp xanh hôm nay, không chỉ tiếp sức cho người trẻ, mà còn góp phần xây dựng văn hoá doanh nhân mới của Việt Nam, văn hoá của chia sẻ, của cùng lớn lên.
Khi một người trẻ dám khởi nghiệp, đó là dũng khí.
Khi một doanh nhân sẵn lòng đồng hành, đó là nhân tâm.
Và khi cả hai cùng chung tay, đó là sức mạnh của một hệ sinh thái tử tế – nơi kinh tế và nhân văn không tách rời, nơi lợi ích gắn liền với niềm tin, nơi hành vi tốt đẹp lan truyền như những làn sóng xanh trên mặt biển cuộc đời.
Khi thành công biết mỉm cười
Có một câu nói giản dị mà sâu sắc: “Khi bạn giúp người khác leo lên đỉnh, bạn cũng tiến gần hơn đến đỉnh của chính mình”.
Cảm ơn những doanh nghiệp hỗ trợ Khởi nghiệp xanh, những người không chỉ biết bay cao, mà còn biết nghiêng cánh, tạo gió cho những cánh chim mới tập bay. Nhờ họ, hành trình khởi nghiệp không còn là cuộc đua đơn độc, mà trở thành một chuyến bay tập thể, nơi mỗi người đều thấy mình trong đôi mắt của người khác.
Và có lẽ, đó chính là đích đến đẹp nhất của kinh tế học hành vi – khi hành vi của con người không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân, mà còn gieo hạnh phúc cho cộng đồng.
Ông Lê Minh Hoan-Phó Chủ tịch Quốc hội-Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT