(vasep.com.vn) Trung Quốc đã lên án quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc áp mức thuế 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời tuyên bố sẽ khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và thực hiện các biện pháp trả đũa.
Bắc Kinh cho biết sẽ tiến hành các "biện pháp đối phó" không cụ thể để phản ứng với mức thuế này, có hiệu lực từ ngày 4 tháng 2, theo thông báo của Bộ Thương mại và Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Thông báo được đưa ra sau khi Tổng thống Trump yêu cầu áp dụng mức thuế 25% đối với sản phẩm từ Canada và Mexico, cùng với mức thuế bổ sung 10% đối với Trung Quốc, với lý do cáo buộc Trung Quốc không ngừng được dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Ông Trump đã ký lệnh hành pháp vào ngày 1 tháng 2.
Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng: “Động thái của Mỹ vi phạm nghiêm trọng các quy định thương mại quốc tế,” và kêu gọi Washington "tiến hành đối thoại thẳng thắn và tăng cường hợp tác."
Trung Quốc đặc biệt phản đối việc đưa fentanyl vào vấn đề, đây là một vấn đề đã được chú trọng trong cả chính quyền Trump và Biden, khi yêu cầu Trung Quốc hành động mạnh mẽ hơn trong việc ngăn chặn các hóa chất tiền chất được sử dụng để sản xuất ma túy này.
“Fentanyl là vấn đề của Mỹ,” Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh. “Trung Quốc đã hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong công tác chống ma túy và đạt được những kết quả đáng kể.”
Tác động đối với xuất khẩu hải sản của Trung Quốc
Mức thuế mới này càng làm gia tăng gánh nặng cho các mặt hàng hải sản Trung Quốc, vốn đã phải chịu mức thuế gần 350 triệu USD mỗi năm kể từ khi cuộc chiến thương mại do Tổng thống Trump khởi xướng vào năm 2018. Mức thuế này vẫn được duy trì dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Tuy nhiên, phản ứng của Trung Quốc lần này có phần kiềm chế hơn so với các quốc gia như Canada và Mexico, hai nước đã nhanh chóng công bố các biện pháp trả đũa, theo BBC đưa tin. Nếu áp mức thuế 35% đối với lượng hải sản trị giá 1,6 tỷ USD mà Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc trong năm 2023, con số thiệt hại sẽ lên tới 544 triệu USD. Trung Quốc là nhà cung cấp hải sản lớn thứ bảy của Mỹ trong năm ngoái.
Cá rô phi đông lạnh, sản phẩm hải sản chịu thuế nhiều nhất, dự kiến sẽ càng đắt đỏ hơn. Trong năm 2023, Mỹ đã nhập khẩu 113.279 tấn cá rô phi trị giá 318,9 triệu USD từ Trung Quốc, phải trả 77,5 triệu USD tiền thuế.
Hiện vẫn chưa rõ liệu các mặt hàng hải sản trước đây được miễn thuế có bị ảnh hưởng bởi mức thuế mới này hay không.
Phản ứng của Nhật Bản
Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản, Yoshimasa Hayashi, cho biết vào ngày 3 tháng 2 rằng Nhật Bản sẽ đánh giá tác động của các biện pháp thuế của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada, Mexico và Trung Quốc trước khi đưa ra quyết định về hành động tiếp theo.
Trong một cuộc họp báo, ông Hayashi cho biết Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, cùng với Tổ chức Thương mại Nhật Bản, sẽ thiết lập bàn tư vấn để hỗ trợ các doanh nghiệp Nhật Bản có thể bị ảnh hưởng bởi các mức thuế này.
Khi được hỏi liệu Nhật Bản có thể đối mặt với các mức thuế của Mỹ trong tương lai, ông Hayashi từ chối đưa ra phán đoán.
Về hội nghị thượng đỉnh Nhật-Mỹ sắp tới tại Washington vào ngày 7 tháng 1, ông Hayashi xác nhận rằng Thủ tướng Shigeru Ishiba dự kiến sẽ thăm Mỹ trong tuần này và đang phối hợp các cuộc họp với các quan chức Mỹ.
Thuế quan áp dụng trong kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán của Trung Quốc
Việc áp dụng ngay lập tức mức thuế cao hơn đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã gây thêm áp lực cho các doanh nghiệp Trung Quốc, trong khi nhiều công ty vẫn đang trong kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán.
Một nhà xuất khẩu tại tỉnh Hải Nam của Trung Quốc cho biết mức thuế bổ sung 10%—dự kiến sẽ tạo ra thêm gánh nặng 32 triệu USD đối với các đơn hàng cá rô phi xuất khẩu sang Mỹ trong năm 2023—có thể là “kịch bản tốt nhất” vì trước đó Tổng thống Trump đã đe dọa áp mức thuế lên tới 60% đối với Trung Quốc.
“Chúng tôi đã chuẩn bị với khách hàng từ vài tháng trước và hoàn thành các đơn hàng trước Tết Nguyên Đán. Hiện tại chúng tôi không thể làm gì thêm,” nhà xuất khẩu này cho biết.
Cuộc “chiến tranh thương mại 2.0” của Tổng thống Trump khác biệt hoàn toàn so với năm 2018, khi Mỹ cho Trung Quốc một thời gian đệm vài tháng, tạo cơ hội cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc vận chuyển hàng hóa trước khi mức thuế có hiệu lực. “Chúng tôi không biết phải làm gì tiếp theo,” một giám đốc điều hành khác từ Hải Nam nói.
“Các nhà máy đang nghỉ Tết và không thể trả lời các câu hỏi về mức thuế mới. Chúng tôi cũng không thể đưa ra bất kỳ lời khuyên nào về việc giá cả sẽ thay đổi thế nào,” một nhà xuất khẩu từ Quảng Đông chia sẻ với Undercurrent.
Kỳ nghỉ lễ của Trung Quốc sẽ kết thúc vào ngày 5 tháng 2, nhưng nhiều nhà máy dự kiến sẽ không hoạt động trở lại cho đến sau ngày 10 tháng 2.
Từ góc độ ngành nuôi trồng thủy sản Trung Quốc, thị trường thượng nguồn hiện đang tập trung vào mức tồn kho.
“Rất nhiều đơn hàng xuất khẩu sang Mỹ đã được xác nhận từ năm ngoái và giá cả cũng đã được thỏa thuận,” Liu Zhili, giám đốc điều hành của Hainan Gengift Aqua-Technology, nhà cung cấp cá rô phi giống lớn thứ hai của Trung Quốc, cho biết.
“Tôi tin rằng lượng tồn kho đông lạnh [ở Trung Quốc] sẽ không quá cao. Nếu không đủ hàng dự trữ để đệm, giá cả trong nước có thể sẽ có sự thay đổi,” ông nói thêm.
Trong tuần trước Tết Nguyên Đán (tuần thứ 4 năm 2025), các nhà máy ở Hải Nam đã mua nguyên liệu thô với giá CNY 10,00 (1,39 USD) mỗi kilogram đối với cá có trọng lượng từ 500-800g, trong khi giá ở Quảng Đông thấp hơn, chỉ CNY 9,40/kg. Trong kỳ nghỉ lễ, các nhà máy không mua cá và lượng sản phẩm còn lại được chuyển đến các chợ bán lẻ.
Về phía cung ứng, lượng nguyên liệu thô sẽ không tăng ngay sau kỳ nghỉ lễ, Liu nhận định.
“Tuy nhiên, tôi cảm thấy giá cả sẽ không thay đổi đáng kể sau kỳ nghỉ; mọi người đều hy vọng thị trường sẽ ổn định. Tất nhiên, điều này phụ thuộc vào các nhà xuất khẩu,” ông nói thêm.