Trong các phân tích gần đây về thị trường thực phẩm và thủy sản toàn cầu, Đông Nam Á nổi lên như một mắt xích quan trọng – không phải vì đặc trưng ẩm thực bản địa, mà bởi vai trò ngày càng lớn trong chuỗi phân phối, tiêu thụ và chế biến. Dù là điểm đến của các sản phẩm nhập khẩu cao cấp hay nơi đặt nhà máy chế biến của các tập đoàn quốc tế, khu vực này đang trở thành tâm điểm chiến lược đối với nhiều doanh nghiệp toàn cầu.
Trung Quốc, Na Uy, Chile và Hàn Quốc đều đang đẩy mạnh sự hiện diện tại Đông Nam Á. Đơn cử như Dongshan HuaChang Foodstuff – công ty chế biến hải sản của Trung Quốc – đang phát triển mạng lưới phân phối thịt cua đỏ và bào ngư khắp khu vực. Từ Bắc Âu, Ode – nhà nuôi cá tuyết Đại Tây Dương của Na Uy – bắt đầu vận chuyển hàng đến Thái Lan và đặt mục tiêu mở rộng sang Singapore, Việt Nam, hướng đến phân khúc sashimi cao cấp. Trong khi đó, các nhà xuất khẩu cá hồi coho của Chile cũng xem Đông Nam Á là thị trường kế tiếp sau Nhật Bản.
Không chỉ là thị trường tiêu thụ, Đông Nam Á – đặc biệt là Thái Lan – còn là trung tâm chế biến và tái xuất quan trọng. Nhà máy của Nissui Corp. tại Thái Lan hiện đang chế biến sò điệp Nhật Bản để xuất khẩu sang các nước khác, tận dụng hạ tầng chế biến hiện đại và chi phí vận hành thấp. Thai Union Group và Sea Value – những tên tuổi lớn trong ngành cá ngừ đóng hộp – cũng đặt cơ sở tại đây, đồng thời tham gia mạnh mẽ vào các chương trình chứng nhận bền vững quốc tế để củng cố uy tín sản phẩm.
Thị trường tiêu dùng trong khu vực đang thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến các món ăn và nguyên liệu ngoại nhập, đặc biệt là từ Nhật Bản và Hàn Quốc. Cá hồi Na Uy hiện chiếm tới 70% thị phần tại hơn 5.700 nhà hàng Nhật Bản ở Thái Lan. Liên doanh CP-Uoriki giữa Thái Lan và Nhật Bản đang đẩy nhanh tốc độ mở rộng chuỗi bán lẻ sushi. Song song, tập đoàn Dongwon (Hàn Quốc) đang quảng bá mạnh các sản phẩm rong biển và món ăn chế biến theo phong cách "ẩm thực đường phố Hàn Quốc", hướng tới nhóm người tiêu dùng trẻ chuộng xu hướng mới.
Tuy nhiên, một điều đáng chú ý là trong khi dòng chảy hàng hóa, nguyên liệu và xu hướng tiêu dùng được ghi nhận chi tiết, thì các đặc trưng ẩm thực bản địa của Đông Nam Á lại hầu như vắng bóng trong các báo cáo và phân tích. Những nét đa dạng và độc đáo của ẩm thực Việt Nam, Thái Lan, Indonesia hay Philippines – vốn nổi bật với việc sử dụng gia vị mạnh, nguyên liệu tươi sống và kỹ thuật chế biến truyền thống – không được đề cập sâu. Điều này cho thấy một khoảng trống thông tin cần được bổ sung, nếu muốn hiểu đúng và đầy đủ hơn về cách mà khu vực này tiêu dùng, thích nghi và tái định nghĩa thực phẩm giữa làn sóng toàn cầu hóa.
Đông Nam Á đang chuyển mình từ vai trò "công xưởng chế biến" thành thị trường tiêu dùng trung lưu mới nổi, nơi các sản phẩm giá trị gia tăng và ẩm thực cao cấp tìm thấy chỗ đứng. Song song, sự lan tỏa của ẩm thực Nhật Bản, Hàn Quốc đang tạo áp lực cạnh tranh mới cho các món ăn truyền thống bản địa – đồng thời cũng mở ra cơ hội định vị lại giá trị của chính ẩm thực Đông Nam Á trong mắt thế giới.