(vasep.com.vn) Ngành nuôi cá rô phi của Trung Quốc đang chịu áp lực đáng kể sau khi Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của nước này, áp dụng mức thuế 170%.
Sau hai tuần giảm mạnh, giá cá rô phi sống bắt đầu ổn định sau khi Liên minh chế biến và tiếp thị sản phẩm thủy sản Trung Quốc (CAPPMA) ban hành sáng kiến vào ngày 14 tháng 4 nhằm "đảm bảo sự ổn định của chuỗi cung ứng cá rô phi".
Đến đầu tuần 17 (21-27 tháng 4), giá mà các nhà máy trả vẫn ổn định ở mức 8 CNY (1,10 đô la) một kg đối với cá 500-800 gram và 6 CNY/kg đối với cá 300-500 gram tại các vùng sản xuất chính bao gồm Quảng Đông, Quảng Tây và Hải Nam. Tuy nhiên, mức giá này vẫn ở mức hòa vốn đối với hầu hết nông dân, khiến họ không có hoặc có rất ít biên lợi nhuận.
Với các đơn đặt hàng của Hoa Kỳ bị đình chỉ, các nhà chế biến hải sản Trung Quốc đang đánh giá lại các chiến lược của họ. Một số, chẳng hạn như gã khổng lồ trong ngành Zhanjiang Guolian Aquatic, đang chuyển hướng một phần các lô hàng ban đầu được xuất sang Hoa Kỳ sang thị trường nội địa.
Baiyang Investment Group, một công ty niêm yết tại Quảng Tây, tập trung vào xuất khẩu cá rô phi, cũng đã thông báo tạm dừng các đơn đặt hàng từ Hoa Kỳ.
"Sản phẩm xuất khẩu của công ty sang Hoa Kỳ chủ yếu là phi lê cá rô phi đông lạnh, chiếm khoảng 25% tổng sản lượng xuất khẩu của công ty. Công ty đã tạm dừng chấp nhận các đơn đặt hàng mới từ thị trường Hoa Kỳ và tạm dừng giao các đơn đặt hàng hiện có tại Hoa Kỳ", Baiyang nói với các nhà đầu tư vào ngày 15 tháng 4.
Baiyang cho biết thêm rằng việc mở rộng doanh số bán hàng trong nước hiện là một yếu tố cốt lõi trong chiến lược của công ty. Công ty đã tích cực phát triển các kênh như dịch vụ thực phẩm và đã nâng cấp một số cơ sở sản xuất của mình kể từ cuối năm 2024 để hỗ trợ nguồn cung trong nước.
Các quốc gia RCEP có thể trở thành mục tiêu mới
Ngoài việc mở rộng trong nước, các doanh nghiệp thủy sản Trung Quốc cũng đang đề xuất chuyển hướng sang các thị trường ngoài Hoa Kỳ để tìm kiếm cơ hội mới.
Hiệp hội Nghề cá Trung Quốc (CFA), đại diện cho ngành đánh bắt và nuôi trồng thủy sản trong nước của Trung Quốc, đã khuyến nghị các nhà xuất khẩu tăng lượng hàng xuất khẩu sang các quốc gia thành viên Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), với lý do được hưởng các lợi ích ưu đãi về thuế theo thỏa thuận có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2022.
Theo báo cáo của CFA ngày 22/4, xuất khẩu cá rô phi sang các nước RCEP trên khắp khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã tăng trưởng đáng kể trong giai đoạn 2015 - 2023, mặc dù gần đây có dấu hiệu chậm lại.
Năm 2023, Trung Quốc đã xuất khẩu 3.570 tấn cá rô phi sang các thành viên RCEP - vẫn chỉ là một phần nhỏ trong tổng kim ngạch xuất khẩu cá rô phi của nước này, vượt quá 400.000 tấn.
Từ năm 2018 đến năm 2023, Malaysia, Singapore, Thái Lan và Úc chiếm hơn 90% lượng cá rô phi xuất khẩu của Trung Quốc sang các quốc gia RCEP. Ngoại trừ Lào và Brunei, tất cả các quốc gia thành viên khác đều đã nhập khẩu cá rô phi Trung Quốc vào một thời điểm nào đó.
CFA nhấn mạnh, giá xuất khẩu bình quân sang các nước RCEP năm 2023 là 3,09 USD/kg, giảm 25,90% so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn cao hơn mức giá 2,82 USD/kg của thị trường Hoa Kỳ.
Trung Quốc xuất khẩu nhiều loại cá rô phi khác nhau sang các nước RCEP: cá rô phi tươi và đông lạnh sang Indonesia và Hàn Quốc; cá rô phi sống sang Myanmar; và các sản phẩm chế biến sang Việt Nam, Singapore, New Zealand, Úc, Malaysia, Nhật Bản, Campuchia, Thái Lan và Philippines.
Phân tích của CFA dự báo ba yếu tố chính ảnh hưởng đến xuất khẩu cá rô phi sang các thị trường RCEP: tỷ giá hối đoái đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, vị trí địa lý gần và GDP bình quân đầu người của Trung Quốc. Đồng nhân dân tệ mất giá 1% làm tăng giá trị xuất khẩu 17,14%, trong khi khoảng cách địa lý tăng 1% làm giảm 4,88%. Ngược lại, GDP bình quân đầu người của Trung Quốc tăng 1% dẫn đến giá trị xuất khẩu tăng 2,91%.
Hiệp hội nhìn thấy tiềm năng tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ ở các quốc gia như Indonesia, New Zealand và Myanmar, tất cả đều cho thấy xu hướng tăng. Các thị trường như Malaysia, Thái Lan và Philippines dự kiến sẽ vẫn ổn định, trong khi Singapore, Việt Nam, Úc, Hàn Quốc và Nhật Bản có thể phải đối mặt với triển vọng giảm.