(vasep.com.vn) Giá cá rô phi tại Trung Quốc đã giảm xuống dưới mức chi phí sản xuất khi các nhà máy chế biến ngừng thu mua nguyên liệu phục vụ cho thị trường Mỹ, sau khi Mỹ áp dụng mức thuế lên đến 170% đối với hàng hóa Trung Quốc.
Giá nguyên liệu cá rô phi bắt đầu giảm mạnh kể từ ngày 9 tháng 4, thời điểm các mức thuế quan mới của Mỹ chính thức có hiệu lực. Tính đến tuần 16 (14–20/4), giá đã rơi xuống dưới ngưỡng chi phí sản xuất, khoảng 8 NDT/kg (1,10 USD/kg) đối với cá có trọng lượng từ 500–800g và 6 NDT/kg đối với cá 300–500g.
Theo Tongwei – nhà sản xuất thức ăn thủy sản lớn thứ hai Trung Quốc đồng thời là một trong những nhà xuất khẩu cá rô phi chủ lực sang Mỹ – hầu hết các nhà máy chế biến tại Hải Nam và Quảng Đông đã ngừng tiếp nhận đơn hàng từ nước ngoài. Một số nhà máy chỉ còn vận hành bốn ngày mỗi tuần.
Tongwei hiện đang vận hành một nhà máy chế biến phi lê cá rô phi tại Hải Nam, và trong báo cáo thường niên năm 2023, doanh nghiệp này tự nhận là nhà cung cấp cá rô phi đông lạnh lớn nhất cho thị trường Mỹ trong năm đó. Báo cáo thường niên năm 2024 dự kiến sẽ được công bố vào ngày 30 tháng 4 tới.
Dữ liệu chính thức của Trung Quốc cho thấy, sản lượng cá rô phi năm 2024 đạt khoảng 1,7 triệu tấn, trong đó 55% dành cho xuất khẩu. Tổng khối lượng xuất khẩu đạt 479.000 tấn, thu về 1,405 tỷ USD. Mỹ là thị trường đơn lẻ lớn nhất, nhập khẩu 127.700 tấn cá rô phi Trung Quốc, trị giá 425 triệu USD.
Tuy nhiên, khó khăn không chỉ đến từ thị trường Mỹ. Các khách hàng từ những khu vực khác cũng bắt đầu tạm hoãn đơn hàng, lo ngại giá nguyên liệu tiếp tục giảm sâu.
Một nhà xuất khẩu tại Hải Nam chia sẻ, nhiều khách hàng Trung Đông đã yêu cầu tạm dừng đơn hàng vì lo ngại đà lao dốc của giá cả.
Diễn biến giá tiêu cực này cũng khiến nhiều hộ nuôi cá vốn có kế hoạch tăng cường thả giống phải chùn bước.
"Chúng tôi nhận được rất nhiều cuộc gọi – tất cả đều là yêu cầu hủy đơn đặt hàng cá giống," ông Lưu Chí Lợi, Tổng giám đốc Công ty Công nghệ Nuôi trồng Thủy sản Gengift Hải Nam – nhà cung cấp cá giống rô phi lớn thứ hai Trung Quốc – cho biết.
“Đợt giảm giá ngày 9 và 10 tháng 4 đã khiến người nuôi hoang mang. Lẽ ra đây là cao điểm của mùa thả giống và các nhà cung cấp giống đang gia tăng sản lượng. Nếu đơn hàng bị hủy hàng loạt, tác động đến doanh nghiệp sẽ vô cùng nghiêm trọng,” ông nói thêm.
Một đơn vị chế biến tại Quảng Đông cũng bày tỏ lo ngại tương tự, nhấn mạnh rằng tháng 6 là mùa cao điểm thu hoạch. “Thật khó hình dung thị trường sẽ ra sao vào thời điểm đó nếu các vấn đề với Mỹ không được giải quyết,” vị này chia sẻ.
Trước tình hình khủng hoảng, Liên minh Chế biến và Tiêu thụ Sản phẩm Thủy sản Trung Quốc (CAPPMA) đã ban hành một sáng kiến vào ngày 14 tháng 4 nhằm “bảo đảm sự ổn định của chuỗi cung ứng cá rô phi.”
Sáng kiến này kêu gọi các nhà máy chế biến không tiếp tục giảm giá nguyên liệu một cách không kiểm soát, đồng thời duy trì việc thu mua ở mức giá hợp lý. CAPPMA nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi của người nuôi cá và ngăn chặn tình trạng từ bỏ nuôi cá rô phi trên diện rộng.
“Trong ít nhất ba tháng tới, các nhà máy chế biến cần tiếp tục thu mua nguyên liệu với mức giá hợp lý, gia tăng năng lực chế biến và lưu trữ, đồng thời khôi phục niềm tin của người nuôi, từ đó bảo đảm sự liên tục của chuỗi cung ứng,” CAPPMA nhấn mạnh.
Tổ chức này cũng đề xuất công khai phê bình và xử lý các doanh nghiệp có hành vi “ép giá” nguyên liệu một cách ác ý.
Bên cạnh đó, CAPPMA cam kết hỗ trợ các nhà xuất khẩu mở rộng thị trường quốc tế mới, chuyển dịch công suất sản xuất cá rô phi sang các khu vực có điều kiện thuận lợi, đồng thời đẩy mạnh tiêu thụ trong nước. Trong khuôn khổ chiến lược này, CAPPMA có kế hoạch đưa cá rô phi vào thực đơn của trường học và các căng-tin cơ quan nhà nước nhằm kích thích tiêu dùng nội địa.