(vasep.com.vn) Na Uy, Liên minh châu Âu (EU) và Vương quốc Anh đã đạt được thỏa thuận về hạn ngạch khai thác đối với các loài cá được quản lý chung ở Biển Bắc, trong đó quyết định duy trì nghề cá tuy Ủy ban Quốc tế về Thăm dò Biển (ICES) khuyến nghị ngừng hoàn toàn việc đánh bắt cá tuyết trong năm 2026.
Trước đó, ICES đề xuất không khai thác cá tuyết trong năm 2026 vì cho rằng bất kỳ mức khai thác nào đối với quần đàn phía nam cũng sẽ khiến nguồn lợi giảm xuống dưới ngưỡng an toàn sinh học. ICES chỉ ra rằng hai quần đàn còn lại có thể được khai thác bền vững ở mức 1.280 tấn, nhưng rủi ro khai thác quá mức đối với quần đàn phía nam khiến họ khuyến nghị đóng cửa toàn bộ nghề cá.
Đề xuất này vấp phải phản ứng dữ dội từ ngành khai thác, vốn phụ thuộc lớn vào nguồn cá tuyết. Hiệp hội Ngư dân Shetland (SFA) mô tả khuyến nghị của ICES là “điên rồ” và có thể khiến nhiều đội tàu phá sản. “Chính phủ không thể mong các doanh nghiệp đánh cá – dù cá tuyết ở ngay quanh họ – phải neo tàu suốt một năm mà vẫn tồn tại đến 2027,” Chủ tịch SFA James Anderson nói.
Tuy nhiên, theo Bộ Thương mại, Công nghiệp và Ngư nghiệp Na Uy, nguy cơ đóng cửa hoàn toàn đã được tránh khi ba bên thống nhất cho phép tiếp tục khai thác cá tuyết trong năm 2026 với tổng hạn ngạch 14.034 tấn – giảm 44% so với năm 2025. Trong đó, hạn ngạch dành cho Biển Bắc là 11.164 tấn, với phần của Na Uy là 1.898 tấn.
Ba bên cũng đồng ý tiếp tục và mở rộng việc đóng cửa các bãi sinh sản cá tuyết, đồng thời xem xét thêm các biện pháp bảo vệ như mở rộng vùng cấm khai thác và áp dụng ngư cụ chọn lọc hơn. Bộ này cũng cho biết việc chia cá tuyết thành nhiều quần đàn nhỏ đã khiến công tác quản lý phức tạp hơn và các bên đang đánh giá hướng quản lý tương lai.
Dù tránh được kịch bản xấu nhất, SFA nhận định năm 2026 vẫn sẽ “rất khó khăn” cho ngư dân. Theo phân tích của SFA, mức cắt giảm 44% sẽ khiến kinh tế Shetland thiệt hại khoảng 16 triệu bảng Anh (21,3 triệu USD / 18,3 triệu EUR). “Những con số trên bảng tính của chính phủ có hệ lụy thực sự với đời sống,” đại diện SFA Daniel Lawson nói.
Giám đốc điều hành Hiệp hội Sản xuất Cá Trắng Scotland (SWFPA) Mike Park cũng đánh giá năm 2026 sẽ đầy thách thức, song khẳng định ngành cần thừa nhận trách nhiệm đối với việc phục hồi nguồn lợi. “Kết quả đàm phán đã tính đến sự suy giảm của quần đàn cá tuyết và nhu cầu bảo vệ thêm, đặc biệt là ở vùng phía nam,” ông nói.
Bên cạnh cá tuyết, Na Uy, EU và Anh cũng thống nhất cắt giảm 20% hạn ngạch cá trích Biển Bắc, còn 328.566 tấn. Hạn ngạch cá saithe giảm còn 59.662 tấn (giảm 25%) và cá haddock còn 108.301 tấn (giảm 3,7%).
Liên đoàn Ngư dân Scotland (SFF) cho biết năm 2026 sẽ khó khăn nhưng vẫn “đỡ tệ hơn dự kiến”. Giám đốc điều hành SFF Elspeth Macdonald cho biết dù mức cắt giảm lớn gây ảnh hưởng đáng kể đến ngành, kết quả đàm phán đã đạt được sự cân bằng giữa nhu cầu phục hồi quần đàn – đặc biệt ở phía nam Biển Bắc – và sự bền vững của đội tàu đánh bắt.