(vasep.com.vn) Hai thách thức lớn mà ngành khai thác toàn cầu đang phải đối mặt là biến đổi khí hậu và cung cấp một nguồn protein lành mạnh cho hàng triệu người một cách bền vững. Tuy nhiên, một kỷ nguyên mới với những đổi mới công nghệ sẽ mang đến những cơ hội để bảo vệ đại dương, duy trì một quần thể thủy sản đảm bảo nhu cầu của 3 tỷ người, bảo vệ sinh kế của hơn 260 triệu người và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu.
Công nghệ có thể không tự giải quyết được những khủng hoảng của ngành khai thác toàn cầu, nhưng đây có thể được xem là yếu tố xúc tác cho việc chuyển đổi các chính sách và thực hành nghề cá. Theo cách tiếp cận bền vững, đổi mới công nghệ mang đến cơ hội cải thiện thực hành quản lý nghề cá và kinh doanh thủy sản, đồng thời trao quyền cho ngư dân và cung cấp thêm thông tin cho người tiêu dùng, giúp người tiêu dùng có nhiều lựa chọn đối với tiêu dùng thủy sản có trách nhiệm.
Nghề khai thác cá tuyết Alaska là một ví dụ về cách công nghệ mới giúp khai thác thủy sản hiệu quả và bền vững hơn. Nghề này đang thử nghiệm một hệ thống giám sát điện tử, kết hợp với công nghệ thị giác máy tính và máy học (một ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho phép các hệ thống biết được các phản hồi trước đó), để tránh đánh bắt cá bơn Thái Bình Dương, một loài có giá trị cao trong khu vực thường bị bắt cùng khi đánh bắt cá tuyết.
Mặc dù cá tuyết là loài mục tiêu, tuy nhiên ngành thủy sản cũng đã thiết lập giới hạn khai thác cá bơn Thái Bình Dương một cách nghiêm ngặt. Việc vượt quá giới hạn khai thác này có thể dẫn tới việc cấm khai thác cá tuyết. Để giúp ngư dân tuân thủ hạn ngạch khai thác cá bơn Thái Bình Dương, một số tàu đang thử nghiệm các hệ thống giám sát điện tử mới có thể tự động đếm và đo lường kích thước cá bơn và các loài khác khi quyết định loài đó sẽ được khai thác hoặc thả lại biển. Thời gian ước tính có thể được thực hiện một cách nhanh chóng, đồng nghĩa với việc tăng tỷ lệ sống của cá do thời gian cá thiếu oxy ngắn.
Công nghệ cũng có thể giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định tốt hơn trong việc hiểu về nguồn gốc thực phẩm và tác động của những lựa chọn đó đối với môi trường và những ngư dân tham gia đánh bắt. Ví dụ, các doanh nghiệp như Bumble Bee Foods có thể cung cấp cho khách hàng thời điểm và địa điểm khai thác cho sản phẩm cá ngừ.
Bumble Bee Foods sử dụng dịch vụ chuỗi khối (Blockchain) của nền tảng đám mây SAP, cho phép người tiêu dùng theo dõi cá ngừ được khai thác ở vùng biển Tây và Trung Thái Bình Dương từ địa điểm khai thác tới bàn ăn.Theo công ty phần mềm SAP của Đức, công nghệ này cung cấp cho các công ty thủy sản khả năng theo dõi các sản phẩm của họ trong suốt chuỗi cung ứng. Người tiêu dùng sau đó có thể quét mã QR bằng điện thoại thông minh để tìm hiểu nguồn gốc cá ngừ và các thực hành có trách nhiệm của ngư dân, từ đó đưa ra quyết định tiêu dùng tốt hơn.
Ở Mexico, một số nhà sản xuất cũng đang cung cấp cho người tiêu dùng nhiều thông tin hơn về sản phẩm. Ở Yucatan (Mexico), ngư dân khai thác cá mú đang thúc đẩy truy xuất nguồn gốc sản phẩm thông qua một nền tảng kỹ thuật số, nền tảng có thể theo dõi tàu khai thác hoạt động qua vệ tinh và cung cấp thông tin về địa điểm và loài khai thác.
Công nghệ cũng cho phép ngư dân đánh bắt quy mô nhỏ cung cấp thông tin không chỉ về nghề cá mà còn đưa ra những thông tin về thị trường, cho phép ngư dân đưa ra những quyết định kinh doanh tốt hơn và thể hiện cam kết đối với bảo tồn đại dương. Ví dụ, đối với ngành thủy sản ở Vịnh California, Mexico, ngư dân và chính quyền có quyền truy cập thông tin hàng ngày về sản lượng khai thác và giá bán thủy sản nhờ sử dụng công nghệ kỹ thuật số. Chương trình Giám sát Hành chính Cộng đồng sử dụng một ứng dụng di động có tên là WebControl Pesca.pro.Thông qua WebControl Pesca, các ngư dân đăng kí giám sát nghề cá có thể theo dõi địa điểm và thời gian khai thác, sản lượng thủy sản khai thác, thông tin khách hàng và giá bán một cách nhanh chóng và chính xác. Các thông tin thu thập được tự động chia sẻ với chính quyền và ngư dân. Nhờ thông tin này, ngư dân có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với các hoạt động của họ, giúp ngư dân có thể xác định thông tin như: Giá bán ngày hôm nay có tốt để đi khai thác hoặc đã đến lúc phải dừng hoạt động khai thác do đã đạt mức sản lượng khai thác cho phép hay chưa….
Ngoài WebControl Pesca, ngành hải sản đã cài đặt Hệ thống dữ liệu cá nổi (Pelagic Data Systems) để giám sát tất cả các tàu khai thác của họ. Nhờ thiết bị định vị địa lý này, những ngư dân khai thác hợp pháp có thể thể hiện cam kết đối với việc bảo tồn các loài có nguy cơ tuyệt chủng trong khu vực - như cá heo California và cá Totoaba - và chứng minh rằng ngư dân đang tuân thủ các quy định được xây dựng để bảo vệ các loài đang lâm nguy này.
Việc khai thác sức mạnh của những đổi mới công nghệ theo cách tiếp cận khai thác bền vững sẽ giúp phục hồi đại dương, trao quyền cho ngư dân và cung cấp thông tin tốt hơn cho người tiêu dùng về sản phẩm.