(vasep.com.vn) Theo một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Khoa học, biến đổi khí hậu đang làm các loài cá di chuyển đến khu vực mới và trong quá trình đó chúng đang vượt qua ranh giới chính trị và có khả năng gây ra các cuộc xung đột trong tương lai như một số nước mất quyền tiếp cận tới loài cá đó trong khi những nước khác lại có thể. Tỷ lệ đó được dự đoán sẽ tiếp tục hoặc thậm chí tăng tốc khi hành tinh ấm lên.
Khi cá vượt vào lãnh thổ mới, có thể sẽ tạo ra sự cạnh tranh trong thu hoạch giữa các nước nhằm khai thác nguồn tài nguyên biến mất.
Malin Pinsky, tác giả chính của nghiên cứu và giáo sư sinh học tại Đại học Rutgers cho biết, xung đột dẫn đến đánh bắt quá mức, làm giảm thực phẩm, lợi nhuận và công việc mà ngành thủy sản có thể tạo ra và cũng có thể phá hủy quan hệ quốc tế trong các lĩnh vực khác ngoài ngành thủy sản.
Nghiên cứu xem xét sự phân bố của gần 900 loài cá biển có giá thương mại quan trọng và không xương sống, kiểm tra xem sự dịch chuyển đó giao cắt với 261 Khu Kinh tế Độc quyền của thế giới như thế nào. Vào năm 2100, hơn 70 quốc gia sẽ thấy nguồn cá mới ở vùng biển của họ nếu phát thải khí nhà kính tiếp tục với mức tỷ lệ hiện tại của họ.
Cắt giảm phát thải khí nhà kính có thể làm giảm quy mô và số lượng loài di cư này một nửa hoặc nhiều hơn, Pinsky chia sẻ.
Trong những năm 2000, cá thu di chuyển ở phía đông bắc ở phía đông Thái Bình Dương làm rạn nứt mối quan hệ giữa Iceland và các quốc gia khác đến mức nước này nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu. Hay một cơn nhiệt độ đại dương ấm vào những năm 1980 và 1990 ảnh hưởng đến sinh sản của cá hồi khiến một vụ ẩu đả giữa Mỹ và Canada.
Pinsky liệt kê các Mỹ, Iceland, Anh, Nga và các nước trong khu vực Đông Nam Á. Trong đó, đặc biệt là Đông Á, khu vực có quan hệ hàng hải căng thẳng trong tranh chấp biên giới.
Theo nghiên cứu, nhiều quốc gia có thể sẽ tăng lên đến 30% từ nguồn thủy sản mới di cư vào vùng đặc quyền kinh tế của họ vào năm 2100. Australia và các khu vực ở Biển Bering có thể thậm chí sẽ tăng cao hơn.
Nhưng các nước nhiệt đới có khả năng bị thiệt hại đáng kể, vì cá sẽ di chuyển ra ngoài và những loài khác sẽ không di chuyển vào thay thế.
Các loài cá dự kiến sẽ di chuyển đến vĩ độ cao hơn, có nghĩa là loài mới không được di chuyển vào nước gần đường xích đạo. Pinsky cho rằng sẽ có ít cá ở vùng nhiệt đới, nhưng chưa thể khẳng định chắc chắn.
Một số loài có thể thích ứng với vùng biển ấm hơn và một số bằng chứng cho thấy là nhiều khả năng xảy ra ở vùng nhiệt đới, khu vực mà các loài cá sẽ không còn phải cạnh tranh với loài mới, Pinsky cho biết. Tuy nhiên, các loài có thể thích ứng đủ nhanh để theo kịp với các vùng nước nóng lên nhanh chóng vẫn là một câu hỏi.
Vịnh Maine đã trải qua cuộc di cư lớn. Tôm hùm đang di chuyển về phía Canada, cá tuyết cod đang chuyển hướng sâu hơn, và cá chẽm đen đang di chuyển lên phía bắc Cape Cod.
Marissa McMahan, một nhà khoa học thủy sản cao cấp tại Manomet, một khoa học phi lợi nhuận New England nghiên cứu về các vấn đề môi trường, bao gồm cả hợp tác với ngư dân, cho biết Vịnh Maine thực sự không có sự di chuyển và các loài thích ứng với biến đổi khí hậu gây ra.
Trong khi một số ngư dân có thể thích ứng với việc trữ lượng cá di chuyển, những người khác lại gặp khó khăn. Tàu đánh bắt xa bờ lớn đã nhắm mục tiêu cá chẽm trong các khu vực như North Carolina trong khoảng tối đa 10 giờ về phía bắc chỉ để bắt cá chẽm, McMahan cho biết. Nhưng thuyền ven bờ nhỏ hơn lại không thể làm điều đó, do vậy những ngư dân này bị ảnh hưởng lớn hơn từ việc di chuyển trữ lượng cá.
Do vậy, cuộc sống của dân sẽ không phụ thuộc vào một ngư nghiệp mà có thể sụp đổ nếu có sự thay đổi loài. Nhưng nếu hầu hết các nghề cá phải ngưng hoạt động hoặc hạn chế sẽ gây ra khó khăn trong việc đạt được giấy phép. Vì vậy, nếu ngư dân tìm cách đa dạng hóa vào một nghề đánh bắt cá tự nhiên khác, sẽ có rất ít lựa chọn.