(vasep.com.vn) Tổng thống Donald Trump luôn cứng rắn với những chính sách đặt nước Mỹ lên hàng đầu, đặc biệt là đối với nền kinh tế. Sức ảnh hưởng của “đồng đô la” có tác động mạnh mẽ đến hàng loạt các mặt của các nền kinh tế khác trên thế giới. XK thủy sản, trong đó có cá tra Việt Nam không phải ngoại lệ.
Năm 2017 - Năm đầu tiên Tổng thống Trump lên nắm quyền và ban hành hàng loạt sắc lệnh thể hiện sự cứng rắn của chính quyền. Năm 2017 chứng kiến nhiều rào cản thương mại, theo chính sách bảo hộ sản xuất trong nước của ông Trump, XK cá tra Việt Nam sang Mỹ không khởi sắc. Tổng XK cá tra đi các thị trường năm 2017 đạt hơn 1,79 tỷ USD, tăng 4% so với năm 2016. Trong đó, giá trị XK thị trường Mỹ giảm 11% so với năm trước đó.
Từ năm 2018 đến 2020, XK cá tra sang Mỹ có sự sụt giảm mạnh. Năm 2019, kim ngạch XK giảm tới 48% so với năm 2018, và tiếp tục giảm 14% trong năm 2020. Một trong những yếu tố dẫn đến sự sụt giảm này bao gồm mức thuế chống bán phá giá cao, các rào cản kỹ thuật và thương mại, cùng với các khó khăn từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Những yếu tố này đã khiến cho việc XK cá tra sang Mỹ trở nên khó khăn, đặc biệt khi Mỹ tập trung ưu tiên NK thủy sản nội địa và áp dụng các biện pháp bảo hộ thị trường trong nước.
Năm 2021 - Năm cuối cùng trong nhiệm kỳ đương nhiệm của Tổng Thống Trump, XK cá tra sang Mỹ đã có sự phục hồi mạnh mẽ, với kim ngạch XK cá tra đạt 371 triệu USD, tăng gấp rưỡi so với năm 2020. Ngành cá tra Việt Nam đã thích ứng kịp thời và cải thiện sản phẩm để đáp ứng yêu cầu của thị trường Mỹ, trong khi các yếu tố như việc giảm thuế chống bán phá giá và sự phục hồi của nền kinh tế Mỹ sau đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy nhu cầu NK. Tuy nhiên, sự gia tăng giá trị này không kéo dài lâu, khi các vấn đề về tồn kho và lạm phát tại Mỹ bắt đầu làm giảm tốc độ tiêu thụ từ cuối năm 2022.
Tranh chấp liên quan đến cá tra, basa bắt đầu từ năm 2018 khi Việt Nam khởi kiện Hoa Kỳ về việc áp dụng thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm này. Sau khi Ban hội thẩm WTO đưa ra dự thảo phán quyết vào năm 2020, Hoa Kỳ đã đề xuất cùng Việt Nam hoãn phán quyết để thương lượng giải pháp song phương.
Cuối năm 2024, Việt Nam và Hoa Kỳ vừa đạt được thỏa thuận giải quyết vụ tranh chấp liên quan đến thuế chống bán phá giá đối với cá tra, basa tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Đây là một cơ hội cho Công ty CP Vĩnh Hoàn và ngành cá tra Việt Nam mở rộng XK cá tra một cách ổn định bền vững hơn sang thị trường Mỹ với các sản phẩm chất lượng và bền vững.
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, XK cá tra sang các thị trường trong nửa đầu tháng 1/2025 đạt 75 triệu USD, giảm nhẹ 0,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhiều thị trường ghi nhận tăng trưởng nhẹ về NK cá tra Việt Nam như CPTPP, Mỹ, EU, Brazil, Singapore,... kim ngạch XK cá tra sang Mỹ trong nửa đầu tháng 1/2025 đạt hơn 7 triệu USD, tăng nhẹ 0,2%. Ngày 20/1/2024 ông Donald Trump chính thức trở lại Nhà Trắng, cùng với những lời hứa về các chính sách thương mại. Điều này có thể tác động đến quyết định mua cá tra Việt Nam của các nhà NK. Nửa đầu tháng 1/2025, Mỹ tạm thời tụt xuống vị trí thứ 3 trong top các thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá tra Việt Nam, đứng sau Trung Quốc&HK và CPTPP.
Thị trường cá tra tại Hoa Kỳ vẫn đang duy trì trạng thái thận trọng và nhiều biến động. Mặc dù nhiều kỳ vọng về việc tăng giá, tuy nhiên sự sụt giảm về nhu cầu tiêu thụ, các quy định thuế quan tiếp tục là yếu tố tác động đến XK cá tra.