(vasep.com.vn) Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) mới đây đã thông báo rằng họ đứng về phía Trung Quốc trong một đơn kiện đệ trình năm 2018, lập luận rằng Mỹ đã phá vỡ các quy tắc thương mại quốc tế khi chỉ áp đặt thuế quan đối với sản phẩm từ Trung Quốc.
Ban hội thẩm của WTO tuyên bố: “Trung Quốc đã chứng minh thuế bổ sung chỉ áp đặt đối với các sản phẩm từ Trung Quốc và do đó tạo bất lợi cho các sản phẩm có xuất xứ từ nước này trong việc cạnh tranh với sản phẩm tương tự có xuất xứ từ các quốc gia thành viên WTO khác.
Mỹ có 60 ngày để kháng cáo quyết định theo quy định của WTO. Động thái này có thể khiến Bắc Kinh yêu cầu WTO phán quyết, một quá trình có thể mất vài năm để đi đến kết luận.
Do Mỹ chặn việc bổ nhiệm các thành viên vào cơ quan phúc thẩm của WTO, cơ quan này thậm chí không có đủ số thành viên cần thiết để giải quyết vấn đề, Marc Busch, giáo sư tại Đại học Georgetown cho biết. Do đó, trước mắt, vấn đề này sẽ ở "trong tình trạng lấp lửng về mặt pháp lý".
Busch nói thêm rằng ngành thủy sản nên quan tâm hơn đến cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và Liên minh châu Âu, điều này có thể dẫn đến việc áp thuế đối với tôm hùm Mỹ. Luật sư thương mại Jessica Wasserman, một đối tác của WassermanRowe, ở Washington, D.C., đồng ý với quan điểm này. Bà cho biết "sẽ không có tác động thương mại ngay lập tức" từ phán quyết của WTO, đồng thời nói thêm rằng về lâu dài, các tranh chấp thương mại kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc là "quá lớn và khó giải quyết bởi WTO".
Thuế quan của Mỹ đối với các nhà nhập khẩu thủy sản đã vượt 422,5 triệu USD
Cuộc chiến thương mại của Mỹ với Trung Quốc bắt đầu khi Mỹ cáo buộc Trung Quốc vi phạm các quy tắc sở hữu trí tuệ. Tổng thống Mỹ đã áp dụng Điều 301 Đạo luật thương mại Mỹ để áp mức thuế 25% đối với khoảng 818 sản phẩm NK của Trung Quốc trị giá 34 tỷ USD.
Theo Viện Brookings, trong sự leo thang thương mại kéo dài trong 2 năm, thuế quan của Mỹ áp đặt đối với hàng hóa Trung Quốc đã khiến các công ty Mỹ thiệt hại gần 50 tỷ USD. Thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Trung Quốc đạt mức kỷ lục 419,2 tỷ USD trong năm 2018 trước khi giảm xuống mức 345 tỷ USD vào năm 2019, gần bằng với năm 2016, nhưng chủ yếu là do mức giảm tổng thể thương mại giữa hai quốc gia.
Theo một nghiên cứu gần đây của Undercurrent News, ngành thủy sản Mỹ đã phải hứng chịu rất nhiều tổn thất. Từ tháng 9/2018 đến tháng 6/2020, các nhà NK thủy sản Trung Quốc của Mỹ đã trả tới 422,5 triệu USD tiền thuế. Nhưng thiệt hại rõ nhất là việc kinh doanh thua lỗ. Mỹ đã NK 190.568 tấn thủy sản Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm 2020 với giá trị 771,6 triệu USD giá trị. So sánh với những thống kê trong cùng kỳ năm 2018 thời điểm cuộc thương chiến chưa bắt đầu, khối lượng NK thấp hơn 27% và giá trị XK giảm 39%.
Cho đến nay, cá rô phi đông lạnh vẫn tiếp tục là mặt hàng thủy sản Trung Quốc bị áp mức thuế cao nhất, khiến các nhà NK Mỹ phải trả tổng cộng 109,8 triệu USD thuế, bao gồm 32,6 triệu USD trong 6 tháng đầu năm 2020. Theo báo cáo của Undercurrent, Mỹ đã tạm thời miễn thuế đối với một số kích cỡ cá rô phi nhất định, nhưng việc miễn trừ đã hết hạn vào tháng 8/2020.
Tất nhiên, các nhà XK thủy sản của Mỹ cũng chịu một tổn thất lớn khác do cuộc chiến thương mại giữa hai quốc gia. Trong 6 tháng đầu năm 2020, Mỹ đã XK sang Trung Quốc 164.946 tấn thủy sản trị giá 385,8 triệu USD, nhiều hơn 1% so với khối lượng 162.538 tấn và thấp hơn 7% so với 414,0 triệu USD về giá trị được XK trong 6 tháng đầu năm 2019. Tuy nhiên, so với 6 tháng đầu năm 2018, thời điểm trước khi diễn ra thương chiến, khối lượng thủy sản Mỹ XK sang Trung Quốc thấp hơn 17% so với 199.003 tấn về khối lượng và thấp hơn 36% so với giá trị 602,1 triệu USD.
Ngoài ra, ngành tôm hùm của Mỹ cũng chịu những ảnh hưởng đáng kể do chiến tranh thương mại, sản phẩm này của Mỹ bị phíaTrung Quốc áp mức thuế cao lên tới 37%.
Mỹ đã XK sang Trung Quốc 1.287 tấn tôm hùm trị giá 21,5 triệu USD trong 6 tháng đầu năm 2020, giảm 76% so với khối lượng 5,395 tấn và giá trị 89,7 triệu USD trong 6 tháng đầu năm 2018.
Chính quyền của Tổng thống Trump gần đây đã công bố gói cứu trợ thương mại tổng hợp trị giá 530 triệu USD thông qua Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, ít nhất 50 triệu USD trong số đó dự kiến sẽ được hỗ trợ cho những người thu hoạch tôm hùm. Tuy nhiên, gói cứu trợ đã bỏ qua các nhà chế biến và XK tôm hùm, nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi thuế quan.
Không ảnh hưởng đến thỏa thuận 'giai đoạn một'
Đại diện thương mại Mỹ, Robert Lighthizer đã nhanh chóng phản ứng với phán quyết của WTO với nhiều chỉ trích và cho biết “Báo cáo này của ban hội thẩm xác nhận điều mà chính quyền tổng thống Trump đã nói trong 4 năm qua: WTO hoàn toàn không đủ khả năng để ngăn chặn các hoạt động công nghệ có hại của Trung Quốc".
"Mặc dù ban hội thẩm không xem xét bằng chứng mở rộng do Mỹ đệ trình về hành vi đánh cắp sở hữu trí tuệ của Trung Quốc, nhưng quyết định của họ cho thấy rằng WTO không đưa ra bất kỳ biện pháp khắc phục nào đối với hành vi sai trái đó. Mỹ phải được phép tự bảo vệ mình trước các hành vi thương mại không công bằng, và Mỹ sẽ không để Trung Quốc sử dụng WTO để lợi dụng công nhân, doanh nghiệp, nông dân và chủ trang trại Mỹ.
Lighthizer thận trọng nói thêm rằng phán quyết này "không ảnh hưởng gì" đến "Thỏa thuận giai đoạn một" đạt được giữa Mỹ và Trung Quốc. Thỏa thuận được công bố vào tháng 12/2019 dự kiến sẽ dẫn đến việc Trung Quốc mua nhiều tôm hùm Mỹ hơn, mặc dù điều đó vẫn chưa xảy ra.