(vasep.com.vn) Hiện đang có nhiều nhầm lẫn trong ngành thủy sản Hoa Kỳ liên quan đến mức thuế quan áp dụng cho các sản phẩm phi lê được chế biến tại châu Á từ nguyên liệu thô có xuất xứ từ Hoa Kỳ. Một số doanh nghiệp cho rằng họ không phải chịu bất kỳ loại thuế nào, trong khi những người khác tin rằng toàn bộ lô hàng phải chịu mức thuế đầy đủ. Lại có những ý kiến khác cho rằng cách tính thuế phức tạp hơn, đòi hỏi phải có công thức tính toán chi tiết.
Các công ty thủy sản Hoa Kỳ đang gửi nguyên liệu thô ra nước ngoài để chế biến, sau đó nhập khẩu lại sản phẩm hoàn thiện về nước, đã chính thức yêu cầu Cục Hải quan và Biên phòng (CBP) thuộc Bộ An ninh Nội địa làm rõ mức thuế họ phải chịu theo sắc lệnh thuế quan mới do cựu Tổng thống Donald Trump ban hành.
Một giám đốc điều hành trong ngành chia sẻ: “Tôi không tin rằng các mặt hàng như vậy được miễn thuế. Mức thuế phụ thuộc vào quốc gia xuất xứ, được xác định theo nguyên tắc ‘chuyển đổi đáng kể’. Tuy nhiên, cách viết của họ rất mơ hồ, nên quyết định cuối cùng cần đến từ các chuyên gia.”
Ngành công nghiệp hải sản, tương tự như nhiều lĩnh vực khác, đang gặp khó khăn trong việc thích ứng với tuyên bố ngày 2 tháng 4 của ông Trump tại Vườn Hồng Nhà Trắng, theo đó hầu hết các mặt hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ sẽ chịu thuế 10%. Ngoài ra, hàng hóa đến từ hàng chục quốc gia khác sẽ phải chịu các mức thuế còn cao hơn.
Theo trang tin Undercurrent News, mức thuế mới đối với hải sản từ một số quốc gia cụ thể hiện đang gây lo ngại. Cụ thể, hải sản từ Việt Nam sẽ chịu mức thuế 46%, từ Indonesia là 32%, và từ Trung Quốc là 34% — mức cao hơn so với mức 45% vốn đã được áp dụng với nhiều sản phẩm hải sản Trung Quốc trước đó. Đáng chú ý, đây đều là các quốc gia mà doanh nghiệp thủy sản Hoa Kỳ thường xuyên sử dụng để gia công sản phẩm từ nguyên liệu nội địa.
Sắc lệnh hành pháp số 14257 và thông báo CSMS số 64649265 từ CBP đã nêu rõ rằng có một số trường hợp được miễn thuế quan, đặc biệt là đối với hàng hóa có thành phần nguyên liệu có xuất xứ từ Hoa Kỳ. Theo điều khoản 9903.01.34 trong bản ghi nhớ, nếu ít nhất 20% giá trị hàng hóa có xuất xứ từ Hoa Kỳ, phần giá trị đó sẽ không bị áp thuế. Mức thuế sẽ chỉ được tính dựa trên phần giá trị không có xuất xứ từ Hoa Kỳ.
Luật sư Jessica Rifkin, chuyên gia thương mại tại công ty luật Olsson Frank Weeda, cũng kêu gọi CBP đưa ra hướng dẫn chi tiết hơn, nhưng bà cho rằng phương pháp tính thuế phải theo một cách tiếp cận phức tạp.
“Về cơ bản, bạn sẽ tính thuế dựa trên toàn bộ giá trị hải quan của hàng hóa nhập khẩu,” Rifkin giải thích. “Điều đó bao gồm giá trị giao dịch, chi phí nguyên liệu, quy trình chế biến và cả phần lợi nhuận của nhà cung cấp. Sau đó, bạn trừ đi giá trị phần nguyên liệu có xuất xứ từ Hoa Kỳ, phần còn lại sẽ bị đánh thuế.”
Bà cũng lưu ý rằng việc tính thuế sẽ rõ ràng hơn khi hàng nhập khẩu là các sản phẩm hoàn chỉnh như bánh hải sản từ Trung Quốc. “Nếu cá có nguồn gốc từ Hoa Kỳ, tôi có thể trừ phần đó ra. Nhưng nếu toàn bộ nguyên liệu là của Hoa Kỳ, tôi nghĩ vẫn sẽ có thuế cho phần giá trị chế biến ở nước ngoài.”
CBP hướng dẫn rằng các doanh nghiệp nhập khẩu cần trình bày rõ ràng hai dòng riêng biệt trong hồ sơ: một dòng thể hiện giá trị phần có xuất xứ từ Hoa Kỳ, và một dòng thể hiện phần giá trị còn lại.
Để hình dung cách thức áp dụng, hãy xem xét ví dụ về cá minh thái Alaska. Loại cá này thường được gửi sang Trung Quốc để gia công. Vào tháng 1 năm 2025, giá trị trung bình khi xuất khẩu từ Hoa Kỳ sang Trung Quốc là 1.749 USD/tấn. Khi nhập khẩu trở lại Hoa Kỳ vào tháng 2, giá trị trung bình đã tăng lên 3.484 USD/tấn — chênh lệch 1.735 USD/tấn, đại diện cho chi phí chế biến, vận chuyển và lợi nhuận.
Nếu áp dụng đồng thời hai mức thuế — 10% và 34% — theo sắc lệnh mới của Trump, tổng thuế suất lên đến 54%. Trong kịch bản này, số tiền thuế doanh nghiệp phải nộp có thể lên tới 936,90 USD/tấn, chưa kể đến sự phức tạp trong việc xác định tỷ lệ nội dung có nguồn gốc Hoa Kỳ để loại trừ.
Hiện tại, cộng đồng doanh nghiệp thủy sản vẫn đang chờ các hướng dẫn cụ thể hơn từ CBP để có thể tuân thủ chính xác và tránh các rủi ro tài chính trong tương lai.