(vasep.com.vn) Năm 2024 là một năm “bùng nổ” với ngành cá ngừ Ecuador với kim ngạch XK đạt mức cao nhất trong hơn 10 năm qua. Theo số liệu của Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), xuất khẩu cá ngừ của Ecuador năm 2024 đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2023. Trong đó, cá ngừ đóng hộp chiếm tới 94 tổng kim ngạch XK của nước này.
Xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Ecuador tăng mạnh
Theo Hiệp hội Công nghiệp Chế biến Cá ngừ Ecuador (CEIPA), xuất khẩu cá ngừ đóng hộp và loin cá ngừ hấp chín đông lạnh của nước này tăng 31%, trong khi khối lượng xuất khẩu tăng 25,5%. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi một số yếu tố: nguồn cung dồi dào và giá cả cạnh tranh.
Năm qua, Ecuador được hưởng lợi từ sự gia tăng đáng kể sản lượng đánh bắt cá ngừ ở Đông Thái Bình Dương, với tổng sản lượng đánh bắt là 930.879 tấn vào năm 2024, đảm bảo vị thế là nhà sản xuất cá ngừ hàng đầu.
Bên cạnh đó, giá cá ngừ vằn cập cảng tại nước này cũng ổn định (khoảng 1.600 USD/tấn) và giá cá ngừ vây vàng (khoảng 2.200 USD/tấn) đã khiến các sản phẩm cá ngừ của Ecuador có tính cạnh tranh cao trên thị trường toàn cầu.
Mặc dù thành công, ngành cá ngừ của Ecuador cũng đã phải đối mặt với những thách thức vào cuối năm 2024 do tình trạng thiếu điện do hạn hán kéo dài. Tuy nhiên, ngành này đã cố gắng duy trì vị thế quan trọng của mình trên thị trường toàn cầu.
EU chi phối XK cá ngừ của Ecuador
Trong số các thị trường XK của Ecuador, EU vẫn là thị trường NK nhiều nhất cá ngừ, với tỷ trọng chiếm 63% tổng kim ngạch XK cá ngừ của nước này. Sau khi Ecuador ký được Hiệp định Thương mại tự do với EU, XK cá ngừ của nước này sang EU đã liên tục tăng. Và chỉ trong 5 năm, XK cá ngừ của Ecuador sang EU đã tăng gần gấp đôi, đạt hơn 1 tỷ USD vào năm 2024. Trong số các nước EU, Tây Ban Nha, Hà Lan và Italy lần lượt là 3 thị trường NK nhiều nhất. XK cá ngừ Ecuador sang các nước EU phần lớn đều tăng trong năm 2024.
Đứng sau EU trong bảng xếp hạng các nước NK cá ngừ của Ecuador là Anh và Mỹ. Tại thị trường Anh, các ưu đãi thuế quan theo thuận trong FTA giữa 2 nước cũng đang giúp cá ngừ Ecuador gia tăng cạnh tranh tại thị trường này. Giá trị XK cá ngừ sang thị trường này cũng đang ngày một tăng. Trái lại, XK cá ngừ của Ecuador sang Mỹ lại giảm nhẹ trong năm qua. Các nỗ lực đàm phán để đi tới một FTA với Mỹ của Ecuador vẫn chưa đi đến hồi kết đã khiến cho các sản phẩm cá ngừ của nước này kém cạnh tranh tại thị trường Mỹ.
Tác động toàn cầu của sự bùng nổ thương mại cá ngừ
Với kết quả xuất khẩu kể trên, Ecuador cùng với Thái Lan đang nổi lên như những người chơi chính trong thị trường cá ngừ đóng hộp. Hai quốc gia này, được biết đến là trung tâm toàn cầu về đóng hộp và chế biến cá ngừ, đã đạt được sự tăng trưởng đáng kể trong thương mại xuất khẩu. Sự gia tăng xuất khẩu cá ngừ đóng hộp từ Thái Lan và Ecuador đã có tác động sâu sắc đến bối cảnh thương mại toàn cầu.
Về mặt cạnh tranh, sự phát triển của 2 quốc gia này đã làm gia tăng sự cạnh tranh trên thị trường cá ngừ toàn cầu, thúc đẩy các nhà sản xuất khác đổi mới và nâng cao hiệu quả.
Về kinh tế, ngành công nghiệp cá ngừ đã trở thành ngành đóng góp chính cho nền kinh tế của Thái Lan và Ecuador, tạo ra việc làm và thúc đẩy doanh thu xuất khẩu.
Cùng với đó, sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp cá ngừ đã làm dấy lên mối quan ngại về tình trạng đánh bắt quá mức và tính bền vững của môi trường. Cả Thái Lan và Ecuador đều đang chịu áp lực phải áp dụng các biện pháp bền vững hơn để đảm bảo tính khả thi lâu dài của ngành.
Trong khi ngành cá ngừ đóng hộp đang phát triển mạnh mẽ, ngành này cũng phải đối mặt với một số thách thức và cơ hội.
Một số thách thức phải kể đến tính bền vững về môi trường. Các vấn đề đánh bắt quá mức và đánh bắt phụ đe dọa tính bền vững lâu dài của trữ lượng cá ngừ. Cả Thái Lan và Ecuador đều phải đầu tư vào các hoạt động đánh bắt bền vững và chứng nhận (ví dụ: chứng nhận MSC) để giải quyết những lo ngại này.
Bên cạnh đó, sự biến động thị trường, về giá cả và thay đổi sở thích của người tiêu dùng, có thể tác động đến nhu cầu đối với cá ngừ đóng hộp. Các yếu tố như biến đổi khí hậu, hạn hán và căng thẳng địa chính trị có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng đến sản xuất.
Nhưng bên cạnh đó, cạnh tranh gia tăng cũng thúc đẩy các nước đổi mới sản phẩm, Phát triển các sản phẩm mới, chẳng hạn như cá ngừ có hương vị, thức ăn chế biến sẵn và thức ăn cho thú cưng…, có thể giúp chiếm lĩnh các phân khúc thị trường mới. Đồng thời, các nước cũng phải đưa ra các sáng kiến bền vững, như áp dụng các biện pháp thân thiện với môi trường và thúc đẩy khai thác cá ngừ bền vững có thể nâng cao danh tiếng thương hiệu và thu hút người tiêu dùng có ý thức bảo vệ môi trường…
Tất cả những điều này cho thấy ngành công nghiệp cá ngừ đóng hộp đang trải qua thời kỳ hoàng kim, với Thái Lan và Ecuador dẫn đầu. Sự tăng trưởng xuất khẩu đáng kể của họ không chỉ thúc đẩy nền kinh tế mà còn làm thay đổi bối cảnh thương mại cá ngừ toàn cầu. Tuy nhiên, để duy trì thành công này, các quốc gia phải giải quyết những thách thức như tính bền vững của môi trường và sự biến động của thị trường trong khi nắm bắt cơ hội đổi mới và mở rộng.