Tầm quan trọng của các chính sách trong chuỗi giá trị thủy sản

Quản lý của Chính phủ trong chuỗi giá trị ngành thuỷ sản toàn cầu

¨ Quản lý của Chính phủ, cơ cấu các ban ngành và các mối quan hệ trong chuỗi giá trị đóng vai trò quan trọng trong việc tăng giá trị của ngành đánh bắt thuỷ sản.

¨ Quản lý của Chính phủ

¤ Tác động bên ngoài tới chuỗi giá trị

n Quốc tế

- Các hiệp định thương mại, Quy định về an toàn thực phẩm, vv.

n Trong nước

- Luật và các quy định dưới luật

- Cơ cấu công nghiệp, Thị trường lao động…

¨ Tác động từ bên trong tới chuỗi giá trị

¤ Sự kêt hợp

n Giữa hệ chuỗi giá trị có nhiều thứ bậc với thị trường

n Công ty đầu ngành

n Dòng thông tin và tri thức

n vv.

¨ Những lợi ích đạt được từ chuỗi giá trị hoạt động hiệu quả

¤ Kết hợp giữa nhu cầu tiêu dùng và hoạt động đánh bắt để tạo ra nhiều sản phẩm giá trị hơn

¤ Nguồn cung ứng nguyên liệu ổn định chất lượng cao làm tăng cường hiệu suất sử dụng nguồn nguyên liệu thô

¤ Tăng cường các hoạt động tăng giá trị.

¨ So sánh hoạt động của các chuỗi giá trị

¤ Cá tuyết tại Bắc Đại Tây Dương

n Na-Uy

n Iceland

n Newfoundland

Tạo giá trị, sản xuất và thị trường

Chênh lệch giá theo ngư cụ đánh bắt thuỷ sản từ thấp nhất tới cao nhất

	Na-Uy	Iceland (auction price)	NL
2012	15.8%	13.0%	5.7%
2013	26.8%	36.9%
2014	52.5%	20.8%	1.2%
2015	56.5%	20.1%
2016	28.9%	8.9%	1.3%
2017		26.3%

Ngư cụ khai thác

	Newfoundland		Na-Uy		Iceland
	2006	2016	2006	2016	2006	2016
Lưới rê	66.60%	81.20%	28.00%	23.00%	12.30%	8.80%
Lưới kéo	2.40%	0.00%	31.70%	32.70%	42.10%	43.40%
Câu vàng	26.10%	3.90%	18.50%	15.90%	36.80%	33.50%
Câu tay	4.80%	14.90%	5.00%	5.70%	2.90%	6.40%
Lưới vây			16.60%	22.60%	5.30%	6.40%

Tác nhân chính lên sự vận động của chuỗi giá trị

¨ Hệ thống quản lý thuỷ sản

¤ Các chính sách tác động đến sự vận động của chuỗi giá trị

¨ Hệ thống xác định giá

¤ Thiếu tín hiệu thị trường

¨ Cơ cấu ngành

¤ Thiếu hợp tác

¤ Các quy định hạn chế việc định vị chiến lược của các công ty trong chuỗi giá trị

¨ Quyền hành trong chuỗi giá trị

¤ Ảnh hưởng của các bên liên quan

Hoạt động kinh tế và cạnh tranh

Nhân tố	Iceland	Na-Uy	Newfoundland
Hệ thống quản lý thuỷ sản	Hệ thống ITQ thúc đẩy sự thống nhất	Hệ thống Hạn ngạch làm tăng cường hiệu quả hoạt động, tăng sản lượng mỗi tàu,	Hạn chế sản lượng đánh bắt cho phép của mỗi tàu
	Tăng cường hiệu quả	Tăng lợi nhuận	Sản lượng đánh bắt giảm
	Tăng sản lượng mỗi tàu		Thiếu linh hoạt và minh bạch
	Đánh bắt trên bờ không mang lại hiệu quả kinh tế
Kìm hãm sự thống nhất	Hạn ngạch trần	Thiếu thống nhất về hạn ngạch: đối với thuyền xa bờ 15% và lưới kéo cá tuyết, 12 nhân tố về hạn ngạch chiếm 13% thị phần. Không có hạn ngạch cho thuyền đánh bắt trên bờ	Giới hạn về giấy phép đánh bắt, tối đa 3 giấy phép
	12% cho tàu hoạt động dưới hạn ngạch thường đối với các tuyết
	Hạn ngạch cho thuyền kéo là 5%.

Nhân tố	Iceland	Na-Uy	Newfoundland
Cấu trúc ngành	Hội nhập theo chiều dọc	Hạn chế hội nhập theo chiều dọc	Cấm hội nhọc dọc đối với các đánh bắt gần bờ
	Nhiều cấp bậc	Chủ thuyền và người chế biến là các cá nhân	Đánh bắt xa bờ không có hạn ngạch
	Thị trường qua các phiên đấu giá
Dòng nguyên liệu thô	Ổn định, được kiểm soát bởi nhu cầu chế biến/ thị trường	Theo mùa, bị kiểm soát bởi sản lượng đánh bắt và mùa vụ	Theo mùa, bị kiểm soát bởi giới hạn đánh bắt và khả năng của ngư dân
Sự quản lý của chính phủ	Chủ yếu qua các cấp bậc VICs hoặc chợ đấu giá	Vai trò của giá tiếu thiểu ảnh hưởng tới chuỗi giá trị	Sự can thiệp đáng kể của các bên liên quan như FFAW
Sự quản lý của chính phủ	Quan hệ thị trường dựa vào các chợ đấu giá	Vai trò của giá tiếu thiểu ảnh hưởng tới chuỗi giá trị	Sự can thiệp đáng kể của các bên liên quan như FFAW
Sự hợp tác	Cao trong VIC và dựa vào nhu cầu của người mua	Thấp trong ngành đánh bắt trên bờ	Rất thấp trong đánh bắt gần bờ;
Sự hợp tác	Trong chợ đấu giá, sự hợp tác bị hạn chế	Có thể cao trong đánh bắt xa bờ do hội nhập dọc	Trung bình trong đánh bắt xa bờ và các hợp tác xã

Nhân tố	Iceland	Na-Uy	Newfoundland
Cấu trúc quyền lực	Gấp đôi	Gấp đôi	Quyền hành không ngang bằng, chủ yếu quyền lực thuộc về FFAW
	Nhiều cấp bậc và sự phục thuộc cao vào ngành. Thị trường phụ thuộc vào quyền hành của những người nắm hạn ngạch.	Nhiều cấp bậc và sự phục thuộc cao vào ngành. Thị trường phụ thuộc vào quyền hành của những người nắm hạn ngạch.
	Sự phụ thuộc thấp	Sự phụ thuộc thấp
Nguồn lực thúc đẩy	Chuỗi giá trị lấy người mua làm trung tâm, dựa trên sự hợp tác giữ đánh bắt và sản xuất dọc VIC và các chợ đấu giá	Chuỗi giá trị lấy sản phẩm làm trung tâm	Chuỗi giá trị lấy sản phẩm và bên liên quan (FFAW) làm trung tâm
Nguồn lực thúc đẩy		Dựa trên chiến lược giảm tối đa chi phí của ngư dân	Dựa trên chiến lược giảm tối đa chi phí của ngư dân
Doanh nghiệp đầu ngành	VIC	Chủ tàu đánh bắt xa bờ	Không có/ FFAW đại diện cho các chủ tàu nhỏ
Chuyên ngành	Khá cao	Khá thấp hoặc hạn chế	Rất thấp, ngành công nghiệp theo mùa vụ
	ITQ về đánh bắt
	Các chợ đấu giá về chế biến

Tính cạnh tranh trong chuỗi giá trị

¨ Hệ thống quản lý thuỷ sản

¤ Hạn chế

n Ngư trường

n Tính minh bạch của hạn ngạch

n Thời gian đánh bắt/số lượng hạn chế mỗi tuần

n Sự hạn chế về cấu trúc

¨ Cấu trúc ngành

¤ Tính điều phối trong chuỗi giá trị

n Hội nhập theo chiều dọc

n Chợ đấu giá

n Hợp đồng

n Thống nhất, hạn chế về sự thống nhất

¤ Sự sở hữu về hạn ngạch trong ngành

¨ Cấu trúc định giá trong ngành

n Dựa vào thị trường (đấu giá)

n Đàm phán hoặc quyết định bởi hội đồng

¨ Vài trò của các nhà nước

¤ Quan trọng, nhờ đó mà ngành có được sự linh hoạt trong việc tiếp nhận môi trường kinh doanh với chiến lược và vị trí chiến lược của mình

¤ Đồng thời có vài hạn chế đối với ngành, ngành cần phải có khả năng tối đa hoá các hoạt động qua nhiều cách khác nhau

n Xoay xở được với các quy định hạn chế

¤ Không có cách hoặc chiến lược nào là đúng. Một số công ty hoạt động độc lập, một số hội nhập theo ngành, một số hợp tác hoặc hoạt động riêng rẽ

¨ Sự quản lý của nhà nước đối với chuỗi giá trị cần tạo ra tính điều phối trong chuỗi giá trị, mang lại tín hiệu thị trường cho các ngư dân để tạo ra sản phẩm giá trị cao với số lượng cần thiết

Bài trình bày của TS Ögmundur Knútsson - Trường Đại học Akureyri (Iceland) tại Hội thảo “Sản xuất và thị trường thủy sản Châu Âu - Cá tra trong bối cảnh chiến tranh thương mại” trong khuôn khổ Hội chợ Vietfish 2018

Chia sẻ: