(vasep.com.vn) Chính sách thuế quan mới của Trump ảnh hưởng nặng đến nhiều nước, trong đó có Việt Nam (chịu mức 46%), Thái Lan (36%), Trung Quốc (34%), Nhật Bản (24%) và Ấn Độ (26%), trong khi Chile và Ecuador chỉ chịu mức 10%. Áp dụng từ ngày 5/4, thuế nhằm đáp trả rào cản thương mại với hàng Mỹ. Canada và Mexico có thể được miễn thuế cao nếu tuân thủ USMCA, dù mức 25% vẫn chưa rõ. Viện Thủy sản Quốc gia lo ngại giá hải sản tăng, đe dọa 1,6 triệu việc làm. Thượng viện phản đối dùng IEEPA áp thuế, nhưng Hạ viện có thể chặn nỗ lực này.
Việt Nam, Thái Lan, Nhật Bản và Trung Quốc dường như là những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ chính sách thuế quan mới của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, trong khi Chile và Ecuador được hưởng mức thuế thấp nhất là 10%.
Thông báo áp thuế chung 10% vào thứ Tư (ngày 2 tháng 4) của Trump có thể ảnh hưởng đến các nhà nhập khẩu hải sản từ mọi quốc gia ngay từ sáng thứ Bảy (ngày 5 tháng 4). Tuy nhiên, hải sản từ một số quốc gia sẽ phải chịu mức thuế cao hơn đáng kể. Việt Nam sẽ đối mặt với mức thuế 46%, Ấn Độ 26%, Nhật Bản 24%, trong khi hàng hóa từ Liên minh châu Âu bị áp mức 20%. Đối với Trung Quốc, Trump tuyên bố mức thuế 34%, dù chưa rõ con số này có cộng dồn với mức thuế khoảng 45% hiện tại mà hầu hết hải sản Trung Quốc đang phải chịu khi nhập vào Hoa Kỳ hay không.
Trump cho rằng các quốc gia này nằm trong số những “kẻ vi phạm nghiêm trọng nhất” khi dựng lên rào cản thương mại đối với hàng hóa Mỹ. Mức thuế ông áp đặt thông qua lệnh hành pháp vào thứ Tư tương đương khoảng một nửa mức thuế mà chính quyền của ông cáo buộc các nước này đang áp lên sản phẩm Mỹ. Trong khi đó, Chile và Ecuador – hai nhà cung cấp hải sản lớn cho Hoa Kỳ – chỉ phải chịu mức thuế cơ bản 10%.
Theo CNN, mức thuế 10% sẽ có hiệu lực từ 0h01 sáng thứ Bảy (giờ miền Đông), trong khi các mức thuế cao hơn dành cho những quốc gia “vi phạm nghiêm trọng” sẽ bắt đầu từ 0h01 ngày 9 tháng 4 (giờ miền Đông).
Danh sách các quốc gia bị ảnh hưởng
Trước khi công bố chính sách, Trump gọi đây là “Ngày Giải phóng” nhưng không tiết lộ chi tiết. Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ đã hé lộ một phần kế hoạch trong báo cáo dài 397 trang công bố hôm thứ Hai (ngày 31 tháng 3), liệt kê các quốc gia bị cáo buộc dựng rào cản thương mại, theo Undercurrent.
Các tài liệu cho thấy mức thuế Trump áp dụng dựa trên 50% mức thuế mà chính quyền của ông cho rằng các quốc gia này đang áp lên hàng Mỹ. Những nước bị liệt vào danh sách “vi phạm nghiêm trọng” và chịu thuế cao bao gồm Ấn Độ (26%), Indonesia (32%), Việt Nam (46%), Trung Quốc (34%) và Thái Lan (36%) – đều là các nhà cung cấp tôm và hải sản lớn cho Hoa Kỳ. Undercurrent cũng xếp hạng các quốc gia có giá trị xuất khẩu hải sản lớn nhất sang Mỹ trong một danh sách riêng.
Câu hỏi về Canada và Mexico
Vẫn chưa rõ số phận mức thuế 25% Trump từng công bố trước đó với Canada và Mexico (từ ngày 2 tháng 4) nhằm đáp trả việc hai nước này bị cho là không làm đủ để ngăn chặn fentanyl và người nhập cư trái phép vào Mỹ. Gần đây, Trump tuyên bố hàng hóa tuân thủ Thỏa thuận Hoa Kỳ-Mexico-Canada (USMCA) sẽ được miễn thuế, trong khi hàng không tuân thủ vẫn chịu mức 25%.
Viện Thủy sản Quốc gia (NFI) – tổ chức ngành thủy sản lớn nhất Hoa Kỳ – cho rằng hải sản từ Canada và Mexico đã tránh được mức thuế cao hơn. Chủ tịch NFI, Lisa Wallenda Picard, bày tỏ sự lạc quan về các miễn trừ thuế cho hai nước này, nhưng cảnh báo rằng thuế quan sẽ làm tăng giá hải sản, khiến “loại protein lành mạnh nhất hành tinh” trở nên đắt đỏ và khó tiếp cận hơn. Bà nhấn mạnh chính sách này có thể đe dọa 1,6 triệu việc làm trong ngành hải sản thương mại Mỹ, theo số liệu chính phủ liên bang.
Phản ứng từ Quốc hội Mỹ
Động thái của Trump diễn ra cùng ngày một nhóm thượng nghị sĩ Mỹ, bao gồm cả đảng viên Cộng hòa, tìm cách ngăn chặn kế hoạch thuế quan áp lên Canada. Nghị quyết chung, được Thượng viện thông qua với tỷ lệ 51-48 tối thứ Tư, chỉ trích việc Trump sử dụng Đạo luật Quyền hạn Khẩn cấp Kinh tế Quốc tế (IEEPA) để áp thuế, viện dẫn lý do chống buôn lậu fentanyl và di cư trái phép qua biên giới Canada. Tuy nhiên, dự luật này thiếu biện pháp đồng hành tại Hạ viện, nơi lãnh đạo phe đa số Mike Johnson có thể sẽ chặn đứng nỗ lực tương tự.
Thượng nghị sĩ Susan Collins (Cộng hòa, Maine) đã phát biểu hơn 13 phút ủng hộ nghị quyết, nhấn mạnh kinh tế Maine gắn bó chặt chẽ với Canada – đối tác thương mại lớn nhất của bang. Bà cảnh báo thuế quan sẽ gây hại cho các ngành từ dầu mỏ, giấy, nông nghiệp đến tôm hùm tại Maine, đồng thời chỉ trích việc dùng IEEPA là không phù hợp khi phần lớn fentanyl vào Mỹ qua biên giới phía nam, không phải Canada.
