(vasep.com.vn) Ngày 9/4/2025, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế tổng hợp 104% lên hàng hóa Trung Quốc, gồm nhiều đợt tăng dồn dập: 10%, 10%, 34% và cuối cùng là 50%. Trong đó, hàng hải sản tiếp tục là một trong những đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Động thái này nằm trong chuỗi hành động trả đũa lẫn nhau giữa Washington và Bắc Kinh, đánh dấu một bước leo thang mới trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung.
Trump luôn xem chính sách thuế là công cụ đàm phán. Mức thuế 104% lần này được ông lý giải là phản ứng đối với việc Trung Quốc áp mức thuế 34% lên hàng hóa Mỹ – bắt đầu từ ngày 10/4. Theo Thư ký báo chí Karoline Leavitt, Trump tin rằng Trung Quốc “muốn đạt được thỏa thuận” nhưng “không biết cách bắt đầu”, và thuế là cách buộc Bắc Kinh phải ngồi vào bàn đàm phán.
Tuy nhiên, chiến thuật "cứng rắn" này đặt ra câu hỏi lớn: ai thực sự gánh hậu quả đầu tiên? Với mức thuế cao như vậy, nhiều doanh nghiệp Mỹ – đặc biệt là các nhà nhập khẩu và ngành tiêu dùng hải sản – có thể bị tổn thương ngay lập tức.
Ngành hải sản đứng giữa làn đạn
Hải sản Trung Quốc vào Mỹ: Chi phí tăng vọt
Trung Quốc là nguồn cung hải sản lớn thứ 7 của Mỹ, xuất khẩu hơn 340.000 tấn trong năm 2024, trị giá 1,55 tỷ USD. Năm ngoái, các nhà nhập khẩu Mỹ đã phải trả 232,9 triệu USD tiền thuế cho các sản phẩm hải sản Trung Quốc. Với mức thuế mới, chi phí nhập khẩu có thể tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba. Điều này kéo theo:
- Giá hải sản tại Mỹ tăng cao, đặc biệt là các loại phổ biến như cá rô phi, cá ngừ, tôm đông lạnh.
- Áp lực đè nặng lên các nhà phân phối, nhà hàng và người tiêu dùng cuối.
- Doanh nghiệp nhỏ có nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng do không thể cạnh tranh chi phí.
Hải sản Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc: Mất thị trường trọng yếu
Ở chiều ngược lại, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu hải sản lớn thứ hai của Mỹ, chỉ sau Canada. Trong năm 2024, Trung Quốc mua 319.193 tấn hải sản Mỹ, trị giá 1,03 tỷ USD. Việc Bắc Kinh đánh thuế 34% sẽ khiến hải sản Mỹ trở nên kém cạnh tranh so với sản phẩm từ Na Uy, Chile hay Việt Nam – các đối thủ không bị đánh thuế cao.
Kết quả là:
- Doanh nghiệp chế biến và ngư dân Mỹ – đặc biệt tại Alaska và vùng Đông Bắc – có thể mất đơn hàng lớn.
- Sản phẩm bị dồn lại trong nước, đẩy giá trong nước giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của người lao động ngành ngư nghiệp.
Những hệ lụy dây chuyền và rủi ro lâu dài
Chuỗi cung ứng toàn cầu bị xáo trộn: Các công ty logistics, kho lạnh, cảng biển và vận tải liên quan đến ngành thủy sản sẽ bị ảnh hưởng. Những doanh nghiệp từng phụ thuộc vào nguồn hàng Trung Quốc buộc phải tìm nguồn thay thế, có thể đắt đỏ và không ổn định trong ngắn hạn.
Mất lòng tin vào chính sách ổn định: Các nhà đầu tư và doanh nghiệp thương mại đang dần nhận ra: chính sách thuế của Mỹ không còn mang tính dự đoán. Việc thay đổi đột ngột thuế suất theo từng đợt chính trị khiến niềm tin vào môi trường đầu tư lung lay, ảnh hưởng đến quyết định dài hạn.
Trung Quốc tăng tốc đa dạng hóa: Đòn thuế từ Trump có thể đẩy Trung Quốc tăng cường đầu tư vào nội địa hóa và chuyển hướng thương mại sang các đối tác khác như châu Âu, ASEAN hoặc Nam Mỹ. Điều này có thể khiến Mỹ mất dần vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực nông – thủy sản.
Chính sách thuế 104% có thể tạo ra đòn bẩy chiến lược tạm thời, nhưng cũng đặt nền kinh tế Mỹ – đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và ngành thủy sản – vào thế khó. Mặc dù Trump cho rằng đây là cách buộc Trung Quốc phải “làm điều đúng đắn”, nhưng hậu quả dây chuyền rất rõ ràng: người tiêu dùng và nhà sản xuất Mỹ chính là những người bị ảnh hưởng đầu tiên.
Nếu không có một cơ chế đàm phán hiệu quả và dài hạn, chính sách thuế rất dễ biến thành cuộc chiến hao mòn, mà ở đó không có người thắng thực sự.