Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Trần Thanh Nam, Tổ trưởng Tổ công tác 970 của Bộ vừa có báo cáo kiến nghị Chính phủ ưu tiên tiêm vaccine phòng COVID-19 cho 100% công nhân nhà máy chế biến thủy sản, chăn nuôi, giết mổ gia súc gia cầm và trong chuỗi ngành hàng nông nghiệp.
Hiện nay, đã có 21 nhà máy chế biến thuỷ sản xuất hiện các ca nhiễm COVID-19, 103 nhà máy phải tạm đóng cửa, chỉ có 82 nhà máy áp dụng được "3 tại chỗ".
Nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất, chế biến nông sản
Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình sản xuất, cung ứng nông sản của 19 tỉnh, TP Nam bộ thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, được tiêm vaccine phòng COVID-19 là mong mỏi lớn nhất của các doanh nghiệp lúc này để duy trì chuỗi cung ứng. Bởi có một thực tế, chuỗi ngành hàng sản xuất nông nghiệp đang bị ảnh hưởng do nhiều nhà máy chế biến thủy sản, chế biến gỗ phải tạm đóng cửa do không thể duy trì "3 tại chỗ".
Đơn cử như ngành chế biến thủy sản, do tình hình dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp, các công ty chế biến thủy sản, đặc biệt tại khu vực Nam Bộ (chiếm 65% lượng thủy sản xuất khẩu) đang rơi vào tình cảnh hết sức khó khăn. Sản xuất và xuất khẩu thủy sản sụt giảm đáng kể nhất từ nửa cuối tháng 7 (giảm 15-20%) so với 6 tháng đầu năm khiến kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 7 giảm 4% so với cùng kỳ năm 2020. Dự tính công suất các nhà máy chế biến thủy sản của cả vùng giảm chỉ còn 30 - 40%".
Không chỉ thủy sản, nhiều ngành hàng khác cũng đang gặp khó khăn. Theo báo cáo của Tổ công tác, xuất khẩu gạo 6 tháng đầu năm 2021 đạt 3,03 triệu tấn, giảm 14% sản lượng, đạt kim ngạch 1,65 tỷ USD, giảm 5% về giá trị. Giá xuất khẩu gạo bình quân 544,4 USD/tấn, tăng 11,7%. Xuất khẩu rau quả trong 6 tháng đầu năm 2021 đạt 2,063 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm 2020.
Tuy nhiên, nhiều nhà máy chế biến, doanh nghiệp đang khó khăn trong việc thu mua lúa, nguyên liệu trái cây để chế biến. Trong khi đó, dự báo lượng gia cầm vào đàn thấp, có thể có một đợt khủng hoảng thiếu gia cầm vào dịp Tết. Do vậy, theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, cần có biện pháp cải thiện chuỗi cung ứng cho sản phẩm chăn nuôi, đặc biệt là tăng lưu thông và chế biến, cấp đông khi giá gia cầm hạ quá thấp.
Theo Tổ công tác 970, dù các doanh nghiệp đã cố gắng duy trì sản xuất "3 tại chỗ" nhưng vẫn còn khá nhiều cơ sở giết mổ, nhà máy chế biến nông sản, thủy sản không đáp ứng được các điều kiện vì chi phí quá lớn trong việc đảm bảo an toàn dịch bệnh nên phải dừng hoạt động. Phần lớn các cơ sở giết mổ và nhà máy chế biến, công nhân lao động chưa được tiêm vaccine khi có ca nhiễm nhà máy phải đóng cửa, tổn thất rất lớn.
"Nếu để đứt gãy các chuỗi sản xuất này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhu cầu lương thực, thực phẩm của người dân nông thôn, TP, người lao động tác các địa phương", Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhận định.
Tổ công tác 970 cũng dự báo, 6 tháng cuối năm, nguồn cung nông sản thực phẩm phục vụ xuất khẩu sẽ giảm mạnh. Nhu cầu thị trường vẫn lớn nhưng do dịch bệnh phức tạp, nhiều vùng nguyên liệu bị phong tỏa, giãn cách, việc thu hoạch, sản xuất bị ảnh hưởng nên công suất tại các nhà máy chế biến thủy sản giảm còn 50%; trong khi đó, xuất khẩu rau quả 6 tháng cuối năm có thể giảm 30% do vùng nguyên liệu không được chăm sóc. Có một thực tế là, một số mặt hàng nông sản khó tiêu thụ, ứ đọng, giá xuống thấp như thanh long, chuối, dứa, chanh, gà lông trắng, cá tra, tôm dẫn đến một bộ phận nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp có tâm lý băn khoăn, chần chừ trong tái đầu tư sản xuất.
Công suất các nhà máy chế biến thủy sản của các tỉnh miền Nam giảm chỉ còn 30-40%.
103 nhà máy chế biến thuỷ sản phải tạm đóng cửa
Theo báo cáo cập nhật đến ngày 3/8 của Tổ công tác 970 của Bộ NN&PTNT, trong số các doanh nghiệp chế biến thủy sản tại 19 tỉnh, TP phía nam đang thực hiện giãn cách xã hội đã có 21 nhà máy xuất hiện các ca nhiễm COVID-19, 103 nhà máy phải tạm đóng cửa, chỉ có 82 nhà máy áp dụng được "3 tại chỗ". Đây cũng là nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng trực tiếp đến các đơn hàng xuất khẩu.
Từ thực tế đó, Thứ trưởng Trần Thanh Nam kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các địa phương 19 tỉnh, thành phía Nam ưu tiên tiêm vaccine phòng COVID-19 cho 100% công nhân các nhà máy chế biến nông sản, thuỷ sản, chăn nuôi, giết mổ gia súc, gia cầm đang thực hiện "3 tại chỗ" và các cơ sở sản xuất liên kết với nhà máy thực hiện theo chuỗi giá trị trực tiếp sản xuất.
Vì qua khảo sát một số nhà máy, lượng công nhân duy trì sản xuất đông nhưng mới chỉ tiêm vaccine khoảng 30-40%, nguy cơ lây lan dịch bệnh là rất cao. Đây là lực lượng lao động trực tiếp đảm bảo nguồn cung lương thực, thực phẩm lâu dài.
Để kích cầu sản xuất, động viên nông dân tiếp tục sản xuất đảm bảo kế hoạch và sản lượng lúa, giữ vững an ninh lương thực và một phần xuất khẩu, đề nghị Chính phủ triển khai thực hiện Chương trình thu mua, dự trữ lúa gạo quốc gia để đảm bảo an ninh lương thực. Bộ NN&PTNT cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Bộ NN&PTNT có kế hoạch lập danh sách các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp chế biến nông sản, thực phẩm đủ năng lực để triển khai chương trình mở rộng hạn ngạch cho vay để thu mua nông sản và vật tư phục vụ nông nghiệp theo những lĩnh vực ưu tiên, nhằm đảm bảo lưu thông hàng hoá nông sản.
Bộ NN&PTNT cũng kiến nghị Chính phủ hỗ trợ giá điện sản xuất cho các doanh nghiệp sản xuất, chế biến nông, thuỷ sản để tăng cường mua nông sản bảo quản sản phẩm đông lạnh. Đồng thời, chỉ đạo các địa phương triển khai mở rộng chính sách bán hàng bình ổn giá cho các đối tượng công nhân, người lao động ở các TP lớn và các khu công nghiệp trong phạm vi 19 tỉnh thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16.
(Theo Công an Nhân dân)