Thầy cô dạy trung học của tôi tuổi trên 70, có thầy trên 90. Tuổi cao sức yếu, ít đi lại. Gặp thời Covid khiến những lần hiếm họi họp mặt gặp gỡ đồng nghiệp xưa, học trò cũ thêm khó khăn. Thỉnh thoảng thầy trò tôi gặp nhau trên điện thoại. Cái chung là cô thầy ở tâm trạng chút trống vắng, thiếu niềm vui.
Tôi rủ một số đồng môn cùng thời lục tìm các bài viết về cô thầy suốt gần hai mươi năm qua, gom thành tập bài viết, in, gởi cô thầy đọc giải khuây. Dĩ nhiên, về mặt học thuật chưa có gì đáng kể, nhưng qua tập bài viết, cô thầy đọc thấy tên mình, còn được học trò nhớ tới, chắc có thêm chút ấm lòng. Chuyện này, chút nắng ấm giáp Tết như chút lòng thành tri ân của lũ học trò…ngoan! Covid giúp tụi tôi có dịp, có động lực bày tỏ tình cảm với thầy cô giáo cũ!
Đầu năm 2020, con gái tôi trở lại Melbourne để tiếp tục chương trình đại học. Đang lo chưa ấm chỗ, Covid ở đây bùng phát. Thiếu kinh nghiệm, con tôi đành học online tại ký túc xá kế bên trường. Theo lịch, cuối năm có đợt nghỉ, dự tính đăng ký về quê nhà ăn tết. Lại bất ngờ, về bị cách ly nhưng ngại việc trở lại Úc không dễ dàng. Vậy là nhà tôi sẽ đoàn viên qua mạng! Covid tạo ra những bất ngờ trong cuộc sống, đôi khi là lý thú, mới mẻ!
Cuối năm 2020, khi tình hình Covid trong nước giảm căng thẳng, một số ngành đang hoạch định chương trình kinh doanh cuối năm, như ngành vận chuyển, du lịch, tụ điểm du lịch, lưu trú… Bất ngờ ngay đầu năm mới, hai ổ dịch khá lớn xảy ra và phát tán khoảng chục tỉnh thành. Dù Chính phủ, Bộ ngành, địa phương đã nhanh chóng chung tay dập dịch nhanh nhất để người dân thêm chút tinh thần ăn Tết, nhưng chắc chắn những ngành kinh doanh nói trên sẽ buồn khó tả, chỉ còn biết cầu trời và chờ đợi biến số vaccine! Covid đã tạo ý tưởng, cảm xúc lạ cho những nhà viết kịch bản phim thể loại nặng về kịch tính, thậm chí phim bom tấn sau này!
Cuối năm, qua các phương tiện truyền thông, các nước Bắc bán cầu vào mùa lạnh, Covid biến thể và phát tán. Nhất là sự bất thường của các chủng biến thể, chủng sau hung hăn hơn chủng trước như đang thi đua đánh phá địa cầu! Mức độ âu lo của người dân chắc tỉ lệ thuận với tình hình này. Vaccine đã có nhưng số lượng cung ứng chưa thể kịp thời. Mặt khác những nhà khoa học lại phải chạy đua với tình hình biến thể của Covid để đủ sức ngăn chặn sự hoành hành khó lường của chúng. Thế giới đang khởi đầu năm mới với tâm trạng chung là âu lo, buồn nản! Covid tạo nền để có thêm nhiều tác phẩm khoa học giả tưởng hãi hùng sau này!
Phần trên để minh họa lúc này Covid hiện diện từ trong nhà ra phố và lan cả thế giới thông qua ảnh hưởng của nó. Trong khi chờ đợi những thành quả mới mẻ từ những nhà khoa học, đang ngày đêm lao tâm trong phòng thí nghiệm, người ta phải học cách sống chung với Covid thông qua những giải pháp tùy tình huống cụ thể từng lúc, từng nơi, từng quốc gia. Như nước ta đang thực thi 5K khá hiệu quả.
Đồng bằng sông Cửu Long những ngày tháng chạp, trời se lạnh, cũng may ngày không quá lạnh, thời tiết này không thuận lợi cho Covid phát triển. Chắc đó là một lý do để dân đồng bằng đang tập trung lo tết, không quá nặng lo Covid. Chợ vẫn đông, chỗ bày bán bông hoa vẫn khá. Màu sắc phong phú tươi thắm không chỉ từ chợ hoa; còn từ pano, khẩu hiệu, cờ phướng… giăng đầy đường. Một không khí náo nhiệt; do chính quyển chủ động cố tình để duy trì sinh khí, tạo niềm tin cho người dân hay thực chất?
Người Việt có nhiều đức tính tốt, một trong đó là sự lạc quan. Lạc quan chớ không phải liều mạng. Như vừa qua, lúc giữa năm, ngay sau khi Covid bị ngăn chặn, kiểm soát; không còn lây lan trong cộng đồng; các điểm du lịch, vui chơi nhanh chóng đầy ứ khách. Ngay khi trong hoàn cảnh có chút bất an vì Covid, tiêu thụ bia vẫn tốt! Thể hiện hãng bia Sai Gòn vừa công bố lợi nhuận tăng trưởng khá cao! Chiều sâu, lạc quan xuất phát từ tinh thần, từ niềm tin vào hiệu quả chống dịch của Chính phủ; kết thúc ở tăng chi xài, mua sắm, tạo hiệu ứng tích cực chung cho cả nền kinh tế và xã hội.
Đó là ngoài phố, còn trong nhà? Chắc cũng do lạc quan, vừa qua nhà tôi mua về hơn chục giỏ bông đủ loại, rồi ngồi cần mẫn mấy ngày chuyển bông từ giỏ qua chậu chưng tết. Mà tết nhà tôi đâu có bao nhiêu khách, chung để tự coi và tô điểm chút màu sắc cho xuân về thêm tươi. Còn tôi đã dọn dẹp phòng, nhà cho ngăn nắp, tươm tất, xong sớm hơn mọi năm! Thậm chí tôi còn sắp xếp công việc lo Tết trong công ty ổn thỏa sớm, có thời gian tìm chữ cho bài viết này! Thậm chí tôi còn gom cho đủ các bao lì xì và ruột bên trong nữa, cháu tôi nhiều lắm. Covid như mách bảo nhà tôi cái gì làm được hôm nay đừng để ngày mai! Vậy cũng tốt, hạn chế thụ động nếu có bất ngờ đến.
Cũng từ điều Covid mách bảo này, tôi rủ đám bạn cùng thời ăn tết trước, tốn hết két bia. Không chỉ tốn đâu, qua ba tiếng ồn ào, thu cũng không nhỏ! Đó là sự nhận xét ở từng góc nhìn, chú ý chỉ nhìn mặt tích cực! Chú ý là nữa cuộc sau buổi vui, ý tưởng bay bỗng hơn, chắc phần do bia nâng đỡ. Thậm chí, các bạn còn đẻ ra không ít vấn đề thuộc tầm nhìn tầm cỡ! Ai nói uống bia có hại! Vấn đề là tửu lượng và kiềm chế… chai! Phần thu từ buổi ăn tết sớm nè:
+ Covid tạo cho người ta nhiều đức tính như nhẫn nại, linh hoạt, năng động hơn để kịp xoay sở, ứng phó tình thế.
+ Covid có lúc trong sinh hoạt phải giãn cách, cho nên sau đó, mỗi khi gặp nhau cảm xúc vui vẻ mạnh mẽ hơn. Ở góc độ nhìn khác, Covid khiến người ta gần gủi nhau hơn, khiến người ta muốn chia sẻ nhau hơn.
+ Covid khiến tiết kiệm cũng khá vì ngán đi ăn quán.
+ Covid khiến không ít người có động lực làm quen hơn với email, facebook… nâng cao hiểu biết các thành tựu lớn lao thế kỷ.
+ Covid khiến các vấn đề lớn của thế giới được quan tâm hơn như phá hoại môi trường, khai thác cạn kiệt tài nguyên…
+ Covid hào phóng lắm, tặng sự bối rối tới không ít nhà dự báo. Dự báo trật hoài khiến dự báo mới đây là thời điểm Covid kết thúc ảnh hưởng thế giới là khó thể dự báo!
Viết ra thêm thành quá dài dòng, bởi chỉ là chuyện mồi dư tửu hậu. Cái chung là mối quan tâm, dịp được nói của những người ít nói. Cả nhóm hưu rồi, ở nhà đâu có dịp nói chuyện thời sự và nói cũng chưa chắc có ai nghe! Nay có cồn dẫn nên dòng suy nghĩ cứ tha hồ bày tỏ!
Tháng chạp, nắng đồng bằng chuyển màu, cái màu khó tả, có chút óng ánh, như chút vàng hơn, tạo cảm giác nồng ấm hơn dù nhiệt độ không tăng (còn giảm về đêm nữa). Cái màu không lẫn đâu được và chỉ tháng chạp mới có. Cái màu như là sự thông báo Tết trên đường về, sắp tới. Không khí Tết chắc có tác động lòng người, thêm chút phấn chấn cho tầng lớp khá hơn và âu lo cho tầng lớp thu nhập thấp.
Tuy đồng bằng còn an toàn với Covid, nhưng làn sóng về quê ăn tết sẽ diễn ra khá rầm rộ từ sau ngày đưa ông táo về trời. Một số tỉnh đồng bằng đã có khuyến cáo là kiểm soát và cách ly tại nhà đối với người lao động về từ địa phương có dịch (như Bình Dương chẳng hạn, nơi có rất nhiều công nhân ở đồng bằng lên làm việc). Nghe qua tin này như có chút gì đó kỳ thị, nhưng nghĩ cho kỹ đó là chuyện nên làm, bởi hoạt lực Covid chủng mới mạnh lắm, hy sinh chút tự do của chục ngàn người nhưng tăng sự an toàn cho cả triệu người, nếu tính từng tỉnh. Song song đó cho học sinh nghỉ tết sớm vài ngày và còn dặn dò trường không bắt học sinh làm bài tập ở nhà để các cháu hưởng cái tết thoải mái hơn. Có tỉnh còn chia sẻ nỗi buồn chung là hủy bắn pháo bông giao thừa, dùng chi phí pháo bông cho mục đích tốt đẹp khác. Điểm chung là đồng bằng đang vừa lo tết vừa lo chống dịch và có chia sẻ nổi niềm với cả nước theo khả năng.
Tản mạn Covid những ngày giáp Tết để rút ra một hiển nhiên, nếu nhìn góc độ tích cực, Covid vẫn có mặt lợi của nó, dù mặt hại vẫn là chủ yếu! Nói lạc quan một chút để chúng ta thêm nghị lực để cùng lúc phải lo nhiều chuyện; lo công việc hàng ngày, lo Tết, lo chống dịch. Cái nào cũng cần thiết, cũng quan trọng. Tất cả để hy vọng tết đồng bằng tới đây sẽ ấm cúng, an toàn…tuy sẽ giản dị hơn, ít ồn ào hơn nhưng lắng đọng trong tâm mọi người sẽ có niềm vui bởi suy nghĩ mình may mắn vì còn có tết và từ đó sẽ lan tỏa niềm hạnh phúc hơn bên người thân.
20 tháng Chạp năm Canh Tý 2020 (Nhằm 1/2/2021)