Ngày 27.6.2017, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) đã có văn bản gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, góp ý, kiến nghị về một số nội dung tại Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2012 về an toàn thực phẩm (ATTP).
Theo Vasep và các doanh nghiệp (DN) trong lĩnh vực kinh doanh thủy sản, Nghị định 38 đang “tạo gánh nặng cho DN về thời gian, tiền bạc, tâm trí, làm ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của DN cũng như quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay”.
Vẽ rắn thêm chân
Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Vasep - cho rằng: Một số quy định tại Nghị định 38 đã lạc hậu, không phù hợp với thông lệ quốc tế. Hiện nay, các mặt hàng thủy sản Việt Nam đã và đang xuất khẩu (XK) sang hơn 160 thị trường trên thế giới, nhưng chưa có quốc gia nào yêu cầu làm thủ tục công bố hợp quy hay công bố phù hợp ATTP như quy định tại Nghị định 38.
Họ chỉ thực hiện công tác quản lý nhà nước dựa trên 2 hoạt động chính: Kiểm tra điều kiện sản xuất và kiểm soát rủi ro theo từng loại sản phẩm, vùng, miền, thời gian cụ thể theo quy định của pháp luật. Xu hướng trong quản lý ATTP của thế giới hiện nay là tập trung hướng đến kiểm soát quá trình là chính. Việc kiểm tra thành phẩm cuối cùng là hoạt động tự giám sát chất lượng của DN, cơ quan quản lý nhà nước chỉ tiến hành thẩm tra, kiểm soát rủi ro, không phải ”cào bằng” để kiểm tra tất cả các loại thực phẩm trên tất cả các chỉ tiêu, không tính đến kiểm soát rủi ro như việc cấp giấy xác nhận phù hợp quy định ATTP ở Việt Nam hiện nay.
Việc thực hiện công bố hợp quy là không cần thiết đối với với các sản phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn đối với tất cả những nước mà hiện tại Việt Nam đã ký kết FTA hoặc đã có những sự công nhận các giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật hoặc chứng thư ATTP. Đặc biệt, đối với các hàng hóa từ các nước có mức độ ATTP cao như EU, Mỹ, Úc, New Zealand, Canada và Nhật Bản… Thủ tục này đã không còn phù hợp với thông lệ quốc tế.
Nghị định 38 yêu cầu DN phải gửi mẫu đi kiểm nghiệm định kỳ tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền 2 lần/năm, đối với cơ sở có chứng chỉ về hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến (GMP, HACCP, ISO 22000) là 1 lần/năm, kể cả các mặt hàng nhập khẩu (NK) đã được kiểm tra nhà nước khi NK. Quy định này gây tốn kém cho DN nhưng không thay thế được hậu kiểm và không đảm bảo tính khách quan. Điểm mấu chốt là yêu cầu này trái với Luật Quy chuẩn và Tiêu chuẩn Kỹ thuật, trái với thông lệ quốc tế. Không có nước nào yêu cầu DN tự gửi mẫu định kỳ, mà chỉ có yêu cầu các DN tự xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng, khuyến khích áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến.
Tại văn bản gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam ngày 27.6, Vasep cũng nêu nhiều điểm bất hợp lý tại Nghị định 38, trong đó có một số quy định kiểu “vẽ rắn thêm chân” bởi các quy định này không có trong Luật ATTP như quy định “Xác nhận phù hợp ATTP”; hình thức “tiếp nhận bản công bố hợp quy” thực chất đang bị biến hành quá trình tiếp nhận - thẩm xét hồ sơ và cấp giấy chứng nhận không khác gì một loại hình biến tướng của “giấy phép con”. “Những “giấy phép con” kiểu này đã khiến các DN mất nhiều cơ hội làm ăn bởi bị kéo dài hàng tháng, thậm chí 3-4 tháng” - ông Nguyễn Hoài Nam bức xúc.
Nhiều tổ chức, hiệp hội cũng đã nêu ý kiến về những bất tiện, bất hợp lý mà Nghị định 38 đã gây ra trong quá trình thực hiện. Hiệp hội DN Châu Âu tại Việt Nam cũng “kiến nghị sửa đổi một số quy định không cần thiết, gây tốn kém cho DN và mâu thuẫn với Luật liên quan. Ví dụ: Bắt buộc đăng ký bản công bố phù hợp với quy định về ATTP vì quy định này không có trong Luật ATTP”. Về vấn đề này, Chủ tịch Hiệp hội thương mại Mỹ tại Việt Nam cũng đồng quan điểm. Ngày 21.6.2017, Chủ tịch Hiệp hội này đã gửi văn bản lên Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị điều chỉnh, sửa đổi quy định về thủ tục cấp giấy tiếp nhận hợp quy và giấy xác nhận phù hợp các quy định ATTP.