(vasep.com.vn) Chỉ trong vòng 13 ngày sau khi Cục Thú y ra văn bản điều chỉnh việc kiểm dịch nguyên liệu thủy sản NK từ tàu đánh bắt được đóng container tại cảng trung chuyển nước ngoài, ước tính có gần 50 container hàng hải sản vận chuyển về Việt Nam (chủ yếu là cá ngừ), không có được Giấy H/C của 6 DN hải sản VASEP đang bị ách tại cảng với số tiền lưu công, lưu bãi lên tới hàng trăm triệu đồng. Mà đặc thù dòng hàng này bản chất là "cá tàu" (không có Giấy H/C trong hồ sơ yêu cầu) vẫn đang NK bình thường trong gần 10 năm qua. Các DN khẩn thiết kiến nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT có chỉ đạo cấp bách để tháo gỡ khó khăn và giải tỏa sự ùn ứ trong sản xuất.
Ngày 15/11/2018, 6 doanh nghiệp hải sản VASEP: HAVUCO (Khánh Hòa); BIDIFISCO (Bình Định); HAI NAM Co.,Ltd (Bình Thuận); AMANDA FOODS (Đồng Nai); EVERWIN INDUSTRIAL CO.,LTD (Tp.Hồ Chí Minh); HIGHLAND DRAGON (Bình Dương) đã đồng loạt phản ánh tới Văn phòng VASEP về việc toàn bộ số container hải sản (chủ yếu là cá ngừ) NK đang bị tắc tại cảng từ ngày 3/11. Ngoài số tiền lưu công, lưu bãi lên tới hàng trăm triệu đồng, một số nhà máy đã ngưng hoạt động và cho công nhân nghỉ làm. Ngoài ra, khách hàng đòi phạt hợp đồng do giao hàng trễ, ảnh hưởng đến uy tín của DN với khách hàng nước ngoài, thiệt hại về lãi suất ngân hàng, không đạt doanh số...
Ngoài số container đã và đang ách tại cảng, ước tính có gần 200 container đang trên đường về cảng trong tháng 11 và tháng 12/2018 tới.
Theo phản ánh của AMANDA FOODS, trước tình trạng ùn tắc hàng ở cảng và sản xuất ngưng trệ, công ty này đã báo ngay tình hình với khách hàng, đồng thời giảm XNK. Tính riêng tháng 11/2018, công ty đã giảm 25% so với kế hoạch sản xuất.
Riêng Công ty TNHH Hải Vương (HAVUCO) - công ty XK cá ngừ lớn nhất Việt Nam, mặc dù cố gắng thu mua cá ngừ ở khắp vùng biển trong nước nhưng sản lượng nguyên liệu không đủ cho sản xuất, XK. Do đó, trung bình mỗi tháng, công ty phải nhập 220 container cá ngừ. Tuy nhiên, trước tình hình này, công ty đang tính tới việc buộc phải hoãn 280 container cá ngừ, tương đương khoảng 7.000 tấn (đã ký hợp đồng cho đơn hàng tháng 12/2018).
Công ty EVERWIN INDUSTRIAL CO.,LTD phải NK tới 80% nguyên liệu cũng buộc phải từ chối NK 800 tấn hàng. BIDIFISCO phải NK trung bình 75 container/tháng, nhưng hiện nay cũng đã hoãn lại 18 container chuẩn bị nhập về.
Một số DN khác như: HIGHLAND DRAGON; HAI NAM Co.,Ltd khi thấy văn bản của Cục Thú y cũng đã ngưng ký hợp đồng nhập khẩu.
Trước đó, ngày 24/9/2018, Cục Thú y đã gửi Công văn số 2233/TY-TTr,PC tới các Chi cục Thú y vùng về việc kiểm dịch NK sản phẩm động vật thủy sản làm nguyên liệu gia công XK từ tàu đánh bắt nước ngoài. Sau khi nhận văn bản này, các Chi cục địa phương ngưng kiểm dịch các lô hàng "cá tàu" không có Giấy chứng nhận kiểm dịch.
Yêu cầu khó có thể thực hiện được trong thực tế này đã khiến rất nhiều container của một số DN bị ngưng kiểm dịch phải nằm lưu bãi tại Cảng trong thời gian từ 26/9/2018 – 17/10/2018 (gần 3 tuần). Theo tính toán sơ bộ số tiền thiệt hại của chỉ 3 DN hội viên VASEP phải trả cho phí lưu cont/lưu bãi trong thời gian này là gần 600 triệu đồng (gần 40 container), chưa kể chất lượng hàng hóa có rủi ro hư hỏng và bị phạt hợp đồng do chậm giao hàng.
Giải pháp tháo gỡ này được đưa ra sau cuộc họp ngày 12/10/2018 do Cục Thú y chủ trì với sự tham dự của đại diện Tổng cục Thủy sản, Cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD), VASEP và một số DN chế biến thủy sản.
Ngày 15/10/2018, Cục Thú y (Bộ NN&PTNT) đã gửi Công văn số 2421/TY-TTr,PC tới Chi cục Thú y các vùng đề nghị tạo điều kiện thuận lợi cho DN trong việc kiểm dịch nguyên liệu thủy sản NK từ tàu đánh bắt được đóng container tại các cảng trung chuyển nước ngoài. Theo đó, toàn bộ container hàng thủy sản NK bị ách tại cảng do thiếu Giấy chứng nhận kiểm dịch/ATTP - HC từ cuối tháng 9/2018 được giải phóng. Với những lô hàng đã cập cảng hoặc đang trên đường về cảng không kịp bổ sung bản sao chụp có xác nhận của chủ hàng Vận tải đơn, Chi cục thú y cũng khẩn trương thực hiện kiểm dịch cho DN để được thông quan.
Nhưng ngày 3/11/2018, Cục Thú y lại ra văn bản số 2581/TY-TTr,PC điều chỉnh, sửa đổi CV 2421. Theo đó, bắt đầu hiệu lực ngay từ ngày ký (3/11/2018) các lô hàng cập cảng tiếp theo, "Chi cục tổng hợp báo cáo Cục Thú y để Cục báo cáo Bộ NNPTNT xem xét, quyết định". Điều này đồng nghĩa với việc các lô hàng tương tự sẽ nằm cảng chờ Cục Thú y tổng hợp, báo cáo và xin ý kiến của Bộ NN&PTNT.
Trước những phản ánh cấp bách của các DN hội viên, ngày 13/11/2018, VASEP cũng đã gửi Công văn số 154/2018/CV-VASEP tới Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, Thứ trưởng Thường trực Hà Công Tuấn kiến nghị giải quyết các vướng mắc trong kiểm dịch nguyên liệu thủy sản NK từ tàu đánh bắt vận chuyển bằng container về Việt Nam.
Tại công văn này, VASEP kiến nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT có chỉ đạo cấp bách Cục Thú y giải quyết ngay việc kiểm dịch để giải phóng các lô hàng của DN đang ách tắc nằm tại cảng theo các quy định pháp luật tại TT26/2016 và TT02/2018 theo tinh thần hướng dẫn giải quyết tại văn bản số 2421/TY-TTr,PC ngày 15/10/2018 của Cục Thú y cho đến khi có Thông tư thay thế nhằm giảm bớt tổn thất, thiệt hại cho các DN cũng như để DN có thể ổn định được sản xuất kinh doanh.
VASEP cũng tha thiết đề nghị Bộ trưởng và Thứ trưởng Bộ NN&PTNT ưu tiên sắp xếp cho VASEP và các DN thủy sản một cuộc họp ngắn trong thời gian sớm nhất có thể trong tuần (13-17/11/2018) để Hiệp hội và các DN có cơ hội và điều kiện được trình bày, làm rõ hơn về các vướng mắc cũng như đề xuất các giải pháp nâng cao cả hiệu quả quản lý và đáp ứng các thông lệ quốc tế.
Thống nhất xem xét các lô hàng cá nhập khẩu từ tàu đánh bắt vận chuyển bằng container (container chỉ là phương tiện vận chuyển hàng hóa), không qua bất cứ công đoạn chế biến nào trên đất liền, với đặc thù 3 dạng sản phẩm và các hồ sơ đặc thù như trình bày trên kèm theo có bản chất chính là cá nhập khẩu trực tiếp từ tàu đánh bắt.
Chỉ đạo việc thống nhất xem xét các thông tin lô hàng trong hồ sơ kèm lô hàng (Packing list, Bill of lading....) để kiểm tra hơn là việc yêu cầu phía “xuất khẩu” dán nhãn lên container đối với các trường hợp cá đông lạnh dạng xô/xá xếp trong container nhập khẩu cho đến khi Bộ KH&CN ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định số 43/2017 về ghi nhãn.