Dự án “Khôi phục rừng ngập mặn thông qua mô hình nuôi tôm bền vững” vừa khởi động giai đoạn 2 tại các tỉnh Cà Mau, Trà Vinh, Bến Tre. Dự án là sáng kiến khôi phục rừng ngập mặn thông qua xúc tiến chứng nhận tôm hữu cơ mô hình tôm - rừng, để thích ứng với biến đổi khí hậu được sự hỗ trợ của Chính phủ CHLB Đức.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, ông Lê Văn Sử, cho biết: Giai đoạn 1 (2013-2016) triển khai ở rừng ngập mặn Đất Mũi đã thành công nhiều mặt. Đó là hiện thực hóa được khái niệm nuôi tôm có trách nhiệm, thông qua xây dựng chuỗi liên kết giữa ban quản lý rừng với hộ nuôi tôm và doanh nghiệp chế biến xuất khẩu, để vừa có tôm sinh thái vừa bảo vệ được rừng. Qua đó, nâng cao năng lực của các thành phần tham gia, cải thiện sinh kế người dân, quy hoạch phát triển rừng bền vững.
Dự án do Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) và Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) triển khai. Điểm mấu chốt của dự án là người nuôi tôm phải đảm bảo được 50% diện tích trồng rừng. Khi đó, tôm nuôi sẽ được cấp chứng nhận sinh thái (Naturland), doanh nghiệp mua giá ổn định và còn trả thêm phí dịch vụ môi trường rừng cho các hộ nuôi 500.000 đồng/ha.
Tiến sĩ Andrew Wyatt, Quản lý khu vực ĐBSCL của IUCN, nhận định: “Thích ứng với biến đổi khí hậu nước biển dâng, chỉ có hiệu quả khi dựa vào hệ sinh thái. Ở ĐBSCL đó là hệ sinh thái rừng ngập mặn. Kinh nghiệm ở các nước giàu cho thấy, xây dựng đê bê tông không hữu hiệu vì không thể xây cao mãi, không cho phép cả kỹ thuật lẫn điều kiện kinh tế. Nhưng khi bảo tồn được rừng ngập mặn cùng hệ sinh thái thì thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ bền vững, cây rừng có khả năng giữ phù sa để nâng cao đất lên mỗi năm 25cm và sinh kế của người dân ổn định”.
Triển khai giai đoạn 1 ở Cà Mau, gần 800 hộ đạt chứng chỉ Naturland đã được Tập đoàn Thủy sản Minh Phú mua tôm giá cao. Hơn 200 hộ dân được trả dịch vụ môi trường rừng, tổng cộng 300 triệu đồng. Có 80ha rừng ngập mặn nằm trong diện tích nuôi tôm của 402 hộ dân đạt tỷ lệ 50% rừng theo quy định của Naturland. Bên cạnh, 12.600ha rừng được bảo vệ không bị chặt phá và 1.000 hộ dân được hỗ trợ xây dựng nhà vệ sinh hợp tiêu chuẩn chứng nhận và nông thôn mới. Tỷ lệ diện tích phủ rừng tăng từ 39% (năm 2013) lên 44% (năm 2015).
Chủ tịch Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, ông Lê Văn Quang, cho biết đã phát triển thương hiệu “Tôm rừng ngập mặn” (Mangrove shrimp) hướng vào thị trường Nhật Bản và hỗ trợ dự án bằng việc vận chuyển tôm giống từ trại của Minh Phú ở Ninh Thuận về.
Giai đoạn 2 của dự án (2016-2020) triển khai ở tỉnh Cà Mau, Trà Vinh, Bến Tre có mục tiêu nâng số hộ thực hiện mô hình tôm - rừng để cung ứng sản phẩm sinh thái cho thị trường lên 5.000 hộ. Kết nối chặt chẽ với các dự án trên địa bàn để hỗ trợ việc xây dựng chính sách phát triển tôm - rừng cho các tỉnh và chiến lược thích ứng biến đổi khí hậu dựa trên hệ sinh thái, kế hoạch quản lý rừng ven biển. Về hợp tác tiêu thụ tôm sinh thái và chi trả dịch vụ môi trường rừng cho các hộ nông dân, bên cạnh Tập đoàn Thủy sản Minh Phú có thêm Công ty cổ phần Thủy sản Cà Mau và Công ty Chế biến XNK thủy sản Phương Anh.
Sài Gòn Giải Phóng