(vasep.com.vn) Năm 2023, XK các sản phẩm nhuyễn thể có vỏ của Việt Nam đạt 127 triệu USD, giảm 12%. Các loài nhuyễn thể có vỏ XK chủ lực của Việt Nam gồm nghêu chiếm 62% giá trị XK, ốc chiếm 12%, hàu chiếm 11%, điệp chiếm gần 9%. Ngoài ra, còn có một số loài có giá trị XK khiêm tốn gồm sò, hến, bào ngư, vẹm.
Nghêu là sản phẩm có kim ngạch XK lớn nhất, đạt gần 79 triệu USD, giảm 17% so với năm 2022, do XK sang 2 thị trường chính là Tây Ban Nha và Italy giảm sâu 15% và 36%. Nghêu hấp đông lạnh mã HS 16055600 là sản phẩm XK chính với giá trị XK 72 triệu USD với 3 thị trường chính là Italy, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, chiếm tổng cộng 66% XK. Trong top 3 thị trường này, chỉ có Bồ Đào Nha tăng 10% NK nghêu của Việt Nam trong năm qua. Riêng đối với nghêu hấp đông lạnh tại EU, sản phẩm từ Việt Nam luôn đứng số 1, chiếm thị phần chi phối từ 40-80% ở các thị trường chính.
Mỹ là thị trường NK nghêu lớn thứ 4 của Việt Nam, nhưng năm qua XK nghêu sang Mỹ giảm 16%. Tại thị trường này, sản phẩm nghêu hấp động lạnh của Trung Quốc chiếm tỷ trọng lớn 50%, và giá trung bình XK thường thấp hơn 20-40% so với sản phẩm của Việt Nam, do vậy nghêu Việt Nam khó cạnh tranh hơn tại Mỹ.
Hàu là sản phẩm có tăng trưởng XK đột phá trong năm 2023, với mức tăng 56% đạt trên 14 triệu USD, chủ yếu là hàu tươi, ướp lạnh. Trong đó riêng thị trường Đài Loan tiêu thụ trên 77% hàu XK của Việt Nam với giá trị gần 11 triệu USD, tăng 26% so với năm 2022. Ngoài ra Việt Nam còn XK hàu tươi ướp lạnh sang Lào, Campuchia, Nhật Bản…
Đối với ốc, Việt Nam XK chủ yếu là ốc bươu, ốc hương đông lạnh, ngoài ra còn có ốc len, ốc giác và các loại thịt ốc. Năm 2023, các sản phẩm từ ốc XK đạt gần 16 triệu USD, giảm 6%. Các thị trường tiêu thụ chính gồm Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc. XK sang hầu hết các thị trường đều giảm so với năm 2022, trừ Hàn Quốc tăng 47% với sản phẩm chính là ốc bươu và ốc biển.
Năm 2023, ngoài 4 thị trường XK lớn nhất của nghêu Việt Nam, trong top 10 thị trường còn có sự xuất hiện của Trung Quốc và Campuchia với mức tăng đột phá. XK sang Trung Quốc tăng gấp 34 lần, sang Campuchia tăng gấp gần 16 lần so với năm 2022. Hai nước này NK chủ yếu là nghêu lụa sống từ Việt Nam. Ngoài nghêu, Trung Quốc còn nhập ốc hương và hàu sống từ Việt Nam.
Hai mảnh vỏ là mặt hàng hấp dẫn đối với ngành HORECA và mức tiêu thụ có xu hướng ngày càng tăng. Năm 2023, nhu cầu nhuyễn thể hai mảnh vỏ phục hồi, đặc biệt là trong những tháng mùa hè, lượng khách du lịch ở các thị trường, nhất là châu Âu tăng lên, tiêu thụ nhuyễn thể hai mảnh vỏ ở các nhà hàng tăng theo. Tuy nhiên, do nguồn cung năm 2023 cũng tăng (vẹm, hàu, sò điệp…) nên giá giảm. Nguồn cung và giá các loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ khác cũng tác động cạnh tranh đối với nghêu XK của Việt Nam, do vậy giá nghêu cũng bị giảm, khiến cho giá trị XK giảm.
Trung Quốc, nước xuất khẩu nghêu chính, Nhật Bản và Hàn Quốc là các nước nhập khẩu chính. Trong nửa đầu năm 2023, những nước này đều giảm lượng giao dịch nghêu. Trung Quốc giảm xuất khẩu 5% xuống còn 57.000 tấn. Nhật Bản cũng báo cáo nhập khẩu giảm 5% xuống còn 20.000 tấn. Hàn Quốc nhập khẩu nghêu giảm 500 tấn trong 6 tháng đầu năm nhưng vẫn là nước nhập khẩu chính.
Lạm phát tiếp tục tác động đến nhu cầu tiêu thụ và do tình hình kinh tế khó khăn chung, người tiêu dùng có thể hạn chế ăn uống các thực phẩm đắt tiền, điều này sẽ dẫn đến nhu cầu về hàu và các loài hai mảnh vỏ đặc sản khác giảm đi.