(vasep.com.vn) 5 tháng đầu năm 2016, giá trị XK cá tra sang thị trường Mỹ đạt 152 triệu USD, chiếm 23,4% tổng XK, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm 2015. Mặc dù, số lượng DN tham gia XK sang thị trường này ít nhưng giá trị XK cao nhất trong top 10 thị trường hàng đầu của cá tra Việt Nam.
Theo thống kê của ITC, 4 tháng đầu năm 2016, cá rô phi Trung Quốc tiếp tục là sản phẩm có giá trị NK lớn nhất trong cơ cấu NK cá thịt trắng của Mỹ, tiếp sau đó là sản phẩm cá tra phile đông lạnh Việt Nam. Trong 2 tháng đầu năm, Mỹ tăng NK cá rô phi từ Trung Quốc nhưng 2 tháng sau đó lại giảm NK sản phẩm này để nhập cá tra từ Việt Nam.
Ngày 25/5/2016, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua việc bỏ chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) sau khi Tổng thống Barack Obama kết thúc tốt đẹp chuyến thăm Việt Nam. Thông tin này đã “cởi bỏ” tâm lý đè nặng cho các DN XK cá tra Việt Nam trong suốt quý đầu năm. Trước đó, áp lực này giá cá tại Mỹ tăng do nguồn cung giảm, cả nhà cung cấp và nhà NK đều hoang mang do chương trình quá gấp không có thời gian chuẩn bị.
Với 55 phiếu bầu thuận và 43 phiếu bầu chống, Thượng viện Mỹ đã nhất trí thông qua nghị quyết (Res SJ. 28), hủy bỏ Chương trình Giám sát cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Từ năm 2008, Quốc hội Mỹ đã thay đổi Luật Nông nghiệp để Cục kiểm tra và an toàn thực phẩm (FSIS) thuộc USDA giám sát cá tra và cá da trơn thay Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA).
Nếu chương trình thanh tra cá da trơn gây tâm lý mệt mỏi cho các DN XK thì thuế chống bán phá giá là rào cản thương mại ngăn bước DN tiếp cận Mỹ. Ngày 29/3/2016, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã công bố Quyết định cuối cùng đợt rà soát hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 11 (POR11) cho giai đoạn từ ngày 01/8/2013 đến 31/7/2014 đối với sản phẩm cá tra nhập khẩu từ Việt Nam.
Trong kết luận cuối cùng, DOC xác định mức thuế cuối cùng đối với các nhà sản xuất, xuất khẩu cá tra, basa của Việt Nam. Theo đó, mức thuế mà hai bị đơn bắt buộc là HUNG VUONG CORP và TAFISHCO lần lượt là 0,41 USD/kg, và 0,97 USD/kg. 14 công ty là bị đơn tự nguyện trong đợt xem xét lần này chịu mức thuế là 0,69 USD/kg. Thuế suất toàn quốc vẫn ở mức 2,39 USD/kg. Với mức thuế cao như hiện nay, chỉ có hai công ty là: VINH HOAN CORP và BIEN DONG SEAFOOD hưởng mức thuế 0% tham gia tích cực và ổn định XK cá tra sang thị trường Mỹ.
Năm nay, XK cá tra sang hầu hết các thị trường XK chính của Việt Nam đều gặp khó khăn, giá XK chững hoặc giảm và Mỹ không phải là trường hợp ngoại lệ. Năm 2015, giá cá tra phile đông lạnh NK từ Việt Nam ở mức 3 – 3,1 USD/kg thì bước sang quý I/2016 mức giá hạ còn 2,6 - 2,7 USD/kg. Số lượng DN tham gia ít ỏi, giá xuất giảm so với năm 2015. XK cá tra sang thị trường Mỹ gặp nhiều khó khăn trong suốt 5 tháng qua. Điều này cho thấy rằng, với tổng giá trị XK cá tra 5 tháng tăng 12,9% so với cùng kỳ năm trước quả là nỗ lực rất lớn của các DN tham gia bám trụ tại thị trường XK lớn nhất này.