(vasep.com.vn) Năm 2020 là một năm khó khăn đối với ngành cá tra Việt Nam, năm 2021 có thể vẫn chưa tốt hơn.
Hiện nay, Trung Quốc vẫn được coi là thị trường láng giềng quan trọng nhất của cá tra Việt Nam khi vượt Mỹ trở thành thị trường dẫn đầu trong năm 2019 nhưng năm ngoái nhu cầu tại nước này chứa đựng nhiều sự bất ổn. Là quốc gia đầu tiên bị ảnh hưởng bởi COVID-19 nên Trung Quốc cũng là quốc gia đầu tiên phải hứng chịu hậu quả vì phải đóng cửa ngành dịch vụ thực phẩm, nhu cầu tiêu thụ như bị tê liệt.
Giá cá tra Việt Nam XK sang Trung Quốc cũng vì thế mà giảm xuống mức thấp so với nhiều năm, mặc dù, các nhà XK cá tra Việt Nam đã hi vọng lạc quan vào mùa thu nhưng điều này mau chóng bị dập tắt vì tới giữa năm 2020, Trung Quốc tiến hành kiểm tra hàng thủy sản đông lạnh NK một cách nghiêm ngặt tại các cửa khẩu với lý do ngăn chặn virus corona lây lan qua con đường thực phẩm đông lạnh NK.
Đầu năm 2021, nhiều nguồn tin cho biết thị trường cá tra Việt Nam đã ổn định và chậm lại nhưng đây là điều bình thường theo chu kỳ trong năm.
Một nhà phân tích thị trường cho biết: “thị trường cá tra đang trầm lắng, giá cả ít thay đổi”. Vào tháng 12/2020, Trung Quốc tăng cường kiểm soát biên giới dẫn tới giao thương ách tắc, tình hình này kéo dài và tệ hơn qua cả tháng 1/2021”.
Giá cá rơi xuống “đáy” mức 19.700 đồng/kg (0,85 USD/kg) nhưng giá XK ổn định, giá XK trung bình sang EU khoảng 2,2 USD/kg; sang Trung Quốc khoảng 1,8 USD/kg và sang Mỹ khoảng 2,55 – 2,6 USD/kg. Ông nói thêm. Mức giá này ổn định từ đầu tháng 12 và có xu hướng giảm nhẹ trong tháng 1/2021.
Tháng đầu năm 2021, thị trường Trung Quốc và châu Âu cũng mua hàng rất ít do chưa ổn định sau nhiều làn sóng COVID. Năm mới của Trung Quốc diễn ra vào ngày 12/2, chuẩn bị cho dịp này, các trại nuôi cá tra cũng sẵn sàng thu hoạch.
“ Chúng tôi nghe nói, các kho lạnh bên Trung Quốc đã trống. Nhưng câu hỏi đặt ra là khi nào Trung Quốc sẽ NK trở lại, lúc đó có thể họ sẽ trở lại mua hàng rất ồ ạt, và giá cá sẽ tăng lên trong vài tuần, vài tháng nhưng không kéo dài”.
Điều đó có thể khiến giá cá tăng vọt và người nuôi thì phấn khích đào ao, thả nuôi khiến cung vượt cầu trong 9 tháng giống như chu kỳ bùng nổ khác mà ngành cá tra Việt Nam đã từng trải quam, ông nói.
Nguồn tin thứ hai, một Giám đốc điều hành của một nhà máy chế biến lớn cá tra ở Việt Nam phỏng đoán, ông nhận thấy thị trường cá tra trở nên căng thẳng sau Tết nguyên đán.
“Người nuôi đã ngưng thả nuôi do lỗ lớn, chi phí nuôi tăng cao. Hàng tồn kho từ các thị trường NK lớn như Trung Quốc cũng đang ở mức thấp, giá tăng là điều sẽ xảy ra nhưng mức độ tăng là bao nhiêu thì chưa chắc chắn”.
Bà Vi Tâm - TGĐ của Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn cũng đồng tình, công ty không gặp “áp lực hàng tồn kho” ở thời điểm này. “Những gì chúng tôi tập trung là sản xuất hiệu quả, KD – XK linh hoạt như những gì chúng tôi đã năm ngoái để làm bước đệm cho chúng tôi vượt qua giai đoạn còn nhiều biến động này”.
Chi phí giá thành trong thời gian tới
Còn theo một đại diện của Siam Canada thì, thị trường cá tra đầu năm 2021 khá yên ắng và ổn định, nhiều hộ nuôi còn chưa sẵn sàng để bắt đầu cho vụ nuôi mới.
Giá cá giống và giá thức ăn chăn nuôi đã tăng mạnh kể từ cuối năm 2020, giá vận chuyển hàng hóa thì tăng chóng mặt. EU là một trong những thị trường chính của cá tra Việt Nam nhưng hiện nay giá cả không còn là lợi thế của cá tra so với các sản phẩm cá thịt trắng khác nữa do chi phí đầu vào lớn.
Nhà phân tích nói với Undercurrent, những chi phí này là “tâm điểm” cho sản xuất cá tra ở Việt Nam từ năm 2020, thậm chí cả năm 2021.
Ông nói: “Giá thức ăn chăn nuôi đang tăng, chủ yếu là do đậu nành, các chi phí khác như: điện, nước, thậm chí cả găng tay cũng tăng. Vì thế, giá bán sẽ không thể được cải thiện do chi phí sản xuất lớn.
Nhìn vào chỉ số Nasdaq về bột đậu nành cho thấy, giá bột đậu nành gần đây đã vượt qua mức 460 USD/tấn, mặc dù giá có giảm nhẹ sau đó vào tháng 8/2020, mức thấp nhất là 286 USD/tấn.
Ông cũng lưu ý rằng, chi phí ngày càng tăng cũng có thể khiến người nuôi thả giống một cách cầm chừng. “Không giống như trại nuôi tôm, có thể nuôi 3 vụ/năm. Vụ nuôi cá tra kéo dài tới 9 tháng, vì vậy nếu người nuôi bỏ qua một vụ coi như họ dừng kinh doanh. Do đó, lỗ lời với sản xuất cá tra như thể một trò chơi.
“Vấn đề cần phải bàn luận ở đây chính là việc các công ty sẽ giải quyết bài toán gia tăng chi phí sản xuất như thế nào khi hoạt động kinh doanh của họ cũng chưa được vực lên? Tôi nghĩ rằng về mặt kinh tế, họ đang nhìn vào một năm thử thách hơn năm 2020”.
Một nhà NK ở EU và Mỹ cho rằng, chi phí vận chuyển hàng hóa đang là vấn đề lớn của họ lúc này. Ông Đỗ Lập Nghiệp - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Nam Việt (Navico) gần đây nói với Cafef rằng giá cước vận chuyển là một vấn đề nhức nhối trong những tháng cuối năm 2020, với chi phí tăng gấp đôi hoặc gấp 3 lần. Ông nói, điều này đã dẫn đến kinh doanh thua lỗ 20-30%.
Don Kelley, nhà nhập khẩu Western Edge Seafood của Mỹ cho biết: “Giá đã ổn định ở Mỹ. "Vận chuyển hàng hóa là vấn đề lớn mà tất cả chúng tôi đang nói tới."
"Câu hỏi lớn bây giờ là 'người tiêu dùng Trung Quốc sẽ làm gì?'. Ông nói thêm, lưu ý rằng cơ quan kiểm dịch và kiểm dịch của Trung Quốc "tiếp tục kiểm tra COVID đối với hàng nhập khẩu" (hoặc ít nhất là báo cáo).
“Việc Trung Quốc mua hàng chậm lại trong một thời gian là lý do khiến chúng tôi không thấy giá tăng ở thị trường của mình.