(vasep.com.vn) Ngày 10/4/2020, Tổng cục Hải quan đã có Công văn số 2324/TCHQ-GSQL (CV2324) gửi các tỉnh, Tp chỉ đạo các Chi cục Hải quan thống nhất, để tạo thuận lợi cho thủ tục XK, công chức hải quan không yêu cầu người khai hải quan phải xuất trình văn bản xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc sử dụng mã số mã vạch nước ngoài. Người khai hải quan chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc sử dụng mã số mã vạch của nước ngoài in trên hàng hoá, bao bì sản phẩm xuất khẩu. Nhận được thông tin này từ Tổng cục Hải quan, các DN thủy sản không khỏi vui mừng khi bước đầu trút được một gánh nặng cho các lô hàng XK tại thời điểm khó khăn của mùa dịch Covid-19.
Đầu năm 2020, VASEP đã nhiều lần nhận được phản ánh của DN hội viên về việc Hải quan các cửa khẩu yêu cầu các lô hàng XK đều phải có Giấy xác nhận của Cơ quan có thẩm quyền về mã số, mã vạch cho các trường hợp cụ thể khi đăng ký sử dụng mã số mã vạch nước ngoài theo khoản 2, Điều 19b của Nghị định số 74/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 132/2008/NĐ-CP ngày 31/12/2008 quy định chi tiết thi hành một số điều Luật Chất lượng sản phẩm. Các trường hợp vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 119/2017/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Quy định này đã làm phát sinh thêm thủ tục hành chính và làm gia tăng thêm chi phí cho DN. DN đang phải trả phí 500.000 đ/lần đăng ký (đối với Hồ sơ có ít hơn hoặc bằng 50 mã sản phẩm) hoặc 10.000 đ/sản phẩm (đối với Hồ sơ trên 50 mã sản phẩm). Với số lượng lớn các sản phẩm XK hiện nay của Việt Nam, tổng chi phí của các DN phải chi trả cho việc ghi mã số, mã vạch trên nhãn cho các lô hàng XK là một con số không nhỏ.
Nhưng khi DN liên hệ với cơ quan có thẩm quyền ở tỉnh để xin cấp Giấy xác nhận thì được thông báo là DN phải liên hệ với Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia (GS1) tại Hà Nội do địa phương không có thẩm quyền. Mà khi thực hiện thủ tục đăng ký sử dụng mã số, mã vạch nước ngoài theo hướng dẫn của GS1, thủ tục xin cấp Giấy xác nhận với GS1 còn yêu cầu phải có: (1) Thư ủy quyền phải yêu cầu có thời hạn ủy quyền và (2) Hồ sơ chứng minh mã số, mã vạch của khách được cơ quan thẩm quyền của nước họ chứng nhận (phải kèm bảng dịch thuật tiếng Việt).
Các giấy tờ trên đều thường khó xin, tốn nhiều thời gian, các thủ tục đều phải làm trên hồ sơ giấy, chưa có thủ tục đăng ký qua mạng, chưa kể thủ tục xử lý tại GS1 sau khi có đủ hồ sơ & nộp phí thì nhanh nhất cũng phải 2-3 ngày mới có kết quả và giấy xác nhận cũng chỉ có giá trị trong 06 tháng. Việc yêu cầu khách hàng phải cung cấp quá nhiều giấy tờ đang tạo ra khó khăn trong XK hàng hóa của các DN. Trong khi đó, DN thường xuyên có thêm khách hàng mới nên mã số, mã vạch của các sản phẩm cũng phải đổi mới và cập nhật thường xuyên, gây mất rất nhiều thời gian cũng như chi phí cho DN.
Trước những vướng mắc này của DN hội viên, ngày 13/3/2020, VASEP đã họp với đại diện Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng về những bất cập liên quan quy định đăng ký sử dụng mã số mã vạch nước ngoài trên bao bì các lô thủy sản XK gây ảnh hưởng lớn tới sản xuất, xuất khẩu của các DN trong gần 1 tháng trước đó, đúng dịp cộng đồng DN gặp nhiều khó khăn do dịch COVID-19. Theo kết quả cuộc họp này, VASEP đã tiến hành rà soát hệ thống cơ sở pháp lý của Việt Nam và không tìm thấy có cơ sở nào đầy đủ, thuyết phục cho quy định liên quan đến mã số mã vạch đối với hàng xuất khẩu.
Ngày 31/3/2020, VASEP tiếp tục gửi Công văn số 34/2020/CV-VASEP (CV34) tới Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng kiến nghị giải quyết vướng mắc trong quy định mã số mã vạch trên bao bì hàng xuất khẩu. Trong đó có đề nghị Tổng cục Đo lường Chất lượng, trên cơ sở rà soát văn bản pháp lý hiện hành có ngay văn bản gửi Tổng cục Hải quan, theo đó để doanh nghiệp được tự chịu trách nhiệm trong sử dụng mã số mã vạch của nước ngoài in trên bao bì sản phẩm dùng để xuất khẩu và sẽ lưu trữ văn bản ủy quyền của nhà NK để xuất trình khi có yêu cầu của các cơ quan kiểm tra/thanh tra có liên quan. Các cơ quan Hải quan không cần kiểm tra Giấy xác nhận của Cơ quan có thẩm quyền về mã số, mã vạch cho các trường hợp đăng ký sử dụng mã số mã vạch nước ngoài để tạo điều kiện thông quan nhanh cho các lô hàng XK.
Ngày 10/4/2020, tiếp tục có nhiều ý kiến, phản ánh bức xúc của DN hội viên, VASEP đã liên hệ trực tiếp với đại diện của Cục Giám sát quản lý về Hải quan (Tổng cục Hải quan), Tổng cục Hải quan đã có CV2324 tới cơ quan Hải quan các địa phương nhanh chóng tạo thuận lợi, tháo gỡ khó khăn về thủ tục này cho các DN XK. Ngay khi nhận được thông tin này, nhiều DN thủy sản đã bày tỏ sự vui mừng và nói cảm ơn tới Tổng cục Đo lường Chất lượng (Bộ KH&CN) và Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) về những phản ứng linh hoạt này. Trước đó, nhiều DN thực sự lúng túng và lo lắng khi không biết phải làm gì với hàng trăm mã hàng của hàng chục khách hàng trong tuần làm việc mới. Hơn thế, khi tình hình dịch bệnh trên toàn cầu vẫn còn đang căng thẳng, hoạt động giao thương, kinh doanh còn ngưng trệ thì việc một nhà XK Việt Nam yêu cầu khách hàng phải có Giấy ủy quyền gốc thực là điều khó khăn! 90% hàng thủy sản XK đều đóng nhãn hiệu, mã số mã vạch của khách và một container hàng XK mới của DN buộc phải chờ ít nhất tới 30 ngày và trải qua nhiều công đoạn thủ tục phiền phức được xuất hàng.
Đồng tình với kiến nghị của VASEP tại CV34, các DN thủy sản đang chờ Bộ Khoa học và Công nghệ đưa vấn đề này vào kế hoạch sớm của Quý 2-3/2020, trình Chính phủ sửa đổi Khoản 2 Điều 19b của Nghị định số 74/2018/NĐ-CP theo hướng đáp ứng đồng bộ hóa các văn bản pháp lý để bãi bỏ việc áp dụng các quy định về ghi mã số mã vạch cũng như phải thông báo với Cơ quan thẩm quyền Việt Nam để được xác nhận việc sử dụng mã số mã vạch nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu. Hàng hoá XK của Việt Nam chỉ cần ghi nhãn theo hợp đồng mua bán hàng hoá hoặc theo yêu cầu của nhà NK với điều kiện những yêu cầu này không làm sai lệch bản chất của hàng hoá, không vi phạm pháp luật Việt Nam và nước nhập khẩu.