(vasep.com.vn) Tính đến nửa đầu tháng 6/2021, tổng giá trị XK thủy sản Việt Nam đạt 3,65 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, với diễn biến tình hình dịch bệnh COVID-19 đang diễn ra căng thẳng và phức tạp tại Tp.HCM dễ có nguy cơ xâm nhập xuống ĐBSCL, VASEP và cộng đồng DN chế biến thủy sản không khỏi lo lắng. Với trăn trở làm sao để thực hiện mục tiêu kép mà Chính phủ đề ra, vừa đảm bảo an toàn với dịch bệnh, vừa giữ mức tăng trưởng XK, VASEP đã gửi hai công văn tới Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia Phòng chống dịch COVID-19, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan khẩn thiết đề nghị đưa lực lượng lao động ngành chế biến và XK thủy sản vào đối tượng ưu tiên được tiêm vaccine ngừa COVID-19. Đó cũng là điều mà cộng đồng DN thủy sản mong mỏi và cần nhất ngay lúc này.
Đảm bảo việc làm và sinh kế cho nông dân - ngư dân - công nhân
Hiện nay, toàn ngành thủy sản Việt Nam có hơn 4 triệu lao động trên toàn chuỗi, riêng khu vực chế biến là hàng trăm ngàn lao động, tập trung phần lớn tại ĐBSCL, miền Nam và Nam Trung bộ. Nhiều nhà máy sử dụng từ 500 - 3.000 lao động, một số nhà máy lớn sử dụng 5.000 - 10.000 người, mật độ lao động cao. Ngành thủy sản cũng là một ngành kinh tế đặc thù của đất nước vì đang góp phần đảm bảo việc làm và sinh kế cho nông-ngư dân tại nhiều địa phương, đóng góp quan trọng về kim ngạch xuất khẩu của đất nước với khoảng 8,5 - 8,8 tỷ USD/năm trong 3 năm trở lại đây.
Tình hình dịch bệnh COVID-19 trên thế giới và tại Việt Nam đang trở nên nghiêm trọng và ngày càng có dấu hiệu phức tạp, đặc biệt tại các khu công nghiệp và các nhà máy có sử dụng nhiều lao động. Thậm chí, thời gian gần đây, tình hình càng trở nên căng thẳng và nóng bỏng hơn khi số ca nhiễm ở Tp.HCM đang tăng mạnh và có nguy cơ cao lan rộng sang các tỉnh xung quanh và ĐBSCL. Đây thực sự đang là mối lo lớn, ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế nói chung, đến sự tồn tại của các doanh nghiệp và việc làm, đời sống người lao động, đặc biệt với các ngành và các DN sử dụng nhiều lao động như thuỷ sản.
Nhìn vào những bài học đáng tiếc đã từng xảy ra ở một số địa phương, KCN, các DN chế biến, XK thủy sản càng nâng cao cảnh giác vì khi một DN bị giãn cách, cách ly không sản xuất từ 14-21 ngày thì coi như kế hoạch sản xuất, kinh doanh một năm tan vỡ, hậu quả vô cùng to lớn. DN đứng trước nguy cơ đóng cửa, phá sản và người lao động bị mất việc làm. Nếu rủi ro, thiệt hại toàn ngành có thể lên tới hàng tỷ USD và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế cũng như uy tín ngành hàng của Việt Nam. Hơn thế nữa, toàn bộ chuỗi từ nhà máy chế biến, người lao động làm việc tại nhà máy, người nuôi, ngư dân khai thác đều bị ngừng hoạt động liên hoàn.
Vì lý do này, trong tháng 5 và tháng 6/2021, VASEP đã gửi hai công văn, trong đó tại Công văn số 63/CV-VASEP khẩn thiết đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép VASEP - đại diện cho các DN thuỷ sản thành viên được đăng ký mua 500.000 liều vaccine mà Chính phủ đang đặt mua theo kế hoạch, chương trình của Chính phủ. Toàn bộ chi phí mua 500.000 liều vaccine và tổ chức tiêm, Hiệp hội cùng các DN thành viên sẽ chủ động và đóng góp đầy đủ ngay theo kế hoạch của Chính phủ.
Test nhanh COVID-19 thay vì PCR để không ách tắc hàng hóa
Không khỏi đứng ngồi không yên về nguy cơ lây nhiễm COVID-19 cho công nhân đang làm việc tại các nhà máy chế biến, mới đây, các DN chế biến thủy sản lại thêm lo vì tài xế xe container, xe tải chở hàng hoá cũng là đối tượng cần được tiêm vaccine ngừa COVID-19 càng sớm càng tốt.
Từ sáng ngày 8/7/2021, toàn bộ xe container và xe tải di chuyển từ Tp.HCM - ĐBSCL đang ách tắc tại các điểm chốt chặn vào tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp vì yêu cầu tài xế phải có kết quả xét nghiệm âm tính với COVID-19 bằng phương pháp Realtime RT-PCR (thời hạn không quá 3 ngày khi có kết quả xét nghiệm), còn các nhà vận chuyển thì không kịp chuẩn bị cho yêu cầu mới này.
Nhiều DN cho rằng, yêu cầu đột ngột này của UBND tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp đang làm tắc nghẽn hoạt động vận chuyển hàng hóa, dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng hoạt động kinh doanh XK, đặc biệt trong bối cảnh tình hình vận chuyển quốc tế trong nửa đầu năm vô cùng khó khăn, cước vận tải biển đã tăng gấp 5-7 lần, container khan hiếm.
Hơn nữa, với tình hình chống dịch như hiện nay, cơ sở y tế ở Tp.Hồ Chí Minh nhận kiểm nghiệm PCR không nhiều, thậm chí nếu có cũng phải chờ ít nhất 1-2 ngày mới có kết quả và kết quả này cũng chỉ có giá trị, thời hạn trong vòng 3 ngày. Đây là một yêu cầu hết sức gây khó khăn cho DN.
Mới đây, trước bối cảnh dịch bệnh COVID-19 bùng phát và diễn biến ở một số địa phương, ngày 28/5/2021, Bộ Y tế đã gửi Công văn số 4351/BYT-MT tới UBND (CV 4351) các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương trong việc tăng cường phòng, chống dịch COVID-19 trong vận chuyển hàng hóa. Trong đó đề nghị các tỉnh thực hiện xét nghiệm bằng test nhanh kháng nguyên SARS-COV-2 cho người điều khiển phương tiện vận chuyển đến, đi ra từ khu vực phong tỏa hoặc khu vực ổ dịch (vào thời điểm trước khi đến, đi ra và khi quay về).
Trong công văn này của Bộ Y tế cũng chưa yêu cầu UBND các tỉnh cân nhắc nâng xét nghiệm đối với người điều khiển phương tiện vận chuyển hàng hóa từ phương pháp test nhanh sang PCR.
Mới đây, Hải Phòng là địa phương phản ứng rất nhanh nhằm kịp thời ngăn chặn và hạn chế tối đa dịch bệnh xâm nhập vào thành phố. Ngày 7/7/2021, UBND thành phố Hải Phòng yêu cầu từ 12h ngày 8/7/2021, các chốt kiểm soát cửa ngõ thành phố chỉ cho phép người có kết quả xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2 trong vòng 5 ngày mới được vào thành phố.
Tuy nhiên, ngày hôm sau, ngày 8/7/2021, UBND thành phố Hải Phòng đã có ngay văn bản không yêu cầu xuất trình kết quả xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2 (Realtime PCR hoặc test nhanh) tại các chốt kiểm soát cửa ngõ khi vào thành phố đối với lái xe, phụ xe container, xe chở xăng dầu của các đơn vị kinh doanh vận tải trên địa bàn thành phố chạy tuyến cố định để tránh tình trạng quá tải tại các chốt kiểm soát.
Hiện nay, các DN chế biến thủy sản đều đang đặt vấn đề an toàn, phòng chống dịch COVID-19 là ưu tiên hàng đầu để tránh xảy ra sự cố đáng tiếc có thể khiến toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh, XK bị dừng lại, gây thiệt hại lớn tới DN. Do đó, các DN đều chủ động trang bị đầy đủ nhà vệ sinh, nơi nghỉ độc lập cho các tài xế tại nơi dỡ hàng, đảm bảo tài xế không vào khu vực sản xuất, không có tiếp xúc với nhân viên công ty và người dân địa phương. Ngoài ra, khi đi vào - ra các địa phương, nhà vận chuyển cũng nghiêm túc thực hiện việc test nhanh COVID-19 theo đúng quy định.
Do đó, để vừa đảm bảo chống dịch theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế tại CV 4351 vừa đảm bảo lưu thông hàng hóa, tránh gây tình trạng kẹt cảng vì hàng nhập, kẹt kho lạnh vì không nhập được hàng để chờ kết quả ở các điểm chốt, VASEP cho rằng, UBND các tỉnh nói chung, tỉnh Tiền Giang, Đồng Tháp nói riêng nên thực hiện như văn bản hướng dẫn trên của Bộ Y tế đó là thực hiện test nhanh COVID-19 tài xế container và xe chở hàng tuyến cố định thay vì test PCR để đảm bảo lưu thông hàng hóa.