(vasep.com.vn) Việc chuyển sang nuôi tôm càng xanh đang chứng tỏ sự khôn ngoan về mặt kinh tế đối với ngày càng nhiều người nuôi trồng thủy sản ở Bangladesh, nhưng ngành này vẫn còn những thách thức cần vượt qua.
Những năm gần đây, ngành tôm Bangladesh phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tác động của đại dịch Covid-19. Chẳng hạn, trong năm tài chính 2022-2023, tổng giá trị xuất khẩu tôm là 300 triệu USD, giảm 107 triệu USD so với năm trước. Trong khi đó, năm nay, xuất khẩu tôm vẫn rất chậm chạp và chưa có dấu hiệu sớm đảo chiều.
Tuy nhiên, giữa những bất ổn, có những dấu hiệu cho thấy sự thay đổi tích cực ở quận Satkhira, Sundarbans- khu vực ven biển phía nam Bangladesh, nơi sản xuất 70% sản lượng tôm của cả nước và là nơi có rừng ngập mặn lớn nhất thế giới.
Trong khi khu vực này vẫn bị chi phối bởi sản xuất tôm sú (Penaeus monodon), tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii) - được người dân địa phương gọi là Galda - hiện đang tạo ra sự quan tâm trên thị trường xuất khẩu và mang đến tia hy vọng cho ngành hải sản đang bị ảnh hưởng bởi ngành công nghiệp.
Trong năm tài chính 2023-2024 hiện nay, huyện Satkhira đã gia tăng xuất khẩu tôm càng xanh, đạt tổng trị giá 7 triệu USD, tăng so với khoảng 4,8 triệu USD của năm trước. Điều này xảy ra sau khi sản lượng tăng 1.000 tấn so với vụ trước, trong đó gần 10.000 tấn được thu hoạch. Động lực tích cực này dự kiến sẽ tiếp tục, với những dự báo cho thấy sự tăng trưởng hơn nữa trong cả xuất khẩu và sản xuất.
Cục Thủy sản quận Satkhira tiết lộ rằng, bất chấp sự phổ biến của tôm sú - được người dân địa phương gọi là Bagda - nông dân ngày càng chuyển sang nuôi Galda do tỷ lệ nhiễm virus và các bệnh truyền nhiễm cao - chẳng hạn như hội chứng tôm chết sớm và bệnh đốm trắng - ảnh hưởng đến trang trại monodon.
Kể từ năm 2020, ngành nuôi tôm sú ở Bangladesh có sản lượng rất thấp do hạn hán, lũ lụt và dịch bệnh bùng phát. Sự kết hợp này đã dẫn đến phá sản cho nhiều hộ nông dân nhỏ.
Mặt khác, tôm càng xanh đang mang lại nhiều lợi nhuận hơn vì chúng ít mắc bệnh hơn tôm sú và có thể được nuôi chung với các loài nước ngọt khác, chẳng hạn như cá chép.
Trong vụ hiện tại, hoạt động nuôi tôm càng xanh đang diễn ra trên 20.000 ha, trên 7 khu nuôi trồng trong huyện, đánh dấu mức tăng đáng kể 2.000 ha so với vụ trước.
Golam Mostafa, một nông dân nuôi tôm càng xanh dày dạn kinh nghiệm ở làng Raichpur ở Satkhira Sadar Upazila, chia sẻ câu chuyện thành công của mình, cho biết rằng trang trại Galda rộng 4 ha trong mùa hiện tại đã mang lại lợi nhuận 7.300 USD, vượt xa thu nhập 5.500 USD của mùa trước. Được khuyến khích bởi mức tăng trưởng cao và giá cả thuận lợi, Mostafa có kế hoạch mở rộng hoạt động nuôi tôm càng xanh trong tương lai.
Vương quốc Anh là nhà nhập khẩu chính tôm càng xanh của Bangladesh, chiếm hơn 92% tổng lượng xuất khẩu. Tuy nhiên, cũng có nhu cầu mạnh mẽ ở thị trường nội địa, điều này có thể mang lại nhiều lợi ích về mặt tài chính hơn so với xuất khẩu. Giá thị trường địa phương dao động tùy theo kích cỡ, dao động từ 6,5 USD đến 18 USD/kg. Tuy nhiên, ở khu vực thành thị, kích thước lớn hơn có thể có giá vượt quá 22-25 USD, đặc biệt là vào dịp lễ hội.
So với tôm sú, tôm càng xanh thường có giá cao hơn từ 1,5 đến 5 USD/kg. Một lợi thế đáng chú ý đối với thị trường địa phương là sự phụ thuộc vào các giao dịch tiền mặt trả trước, không giống như các nhà máy định hướng xuất khẩu, nơi tín dụng thường dao động từ 40% đến 80% và các nhà xuất khẩu phải trả tới 4 tháng sau đó.
Mặc dù có dân số 170 triệu người nhưng mức tiêu thụ tôm trung bình của Bangladesh chỉ đạt 0,4 kg, một phần do người dân nước này không thích thực phẩm đông lạnh. Tuy nhiên, sự thay đổi tiềm năng theo hướng coi tôm đông lạnh là mặt hàng thường xuyên để nấu ăn hàng ngày, cùng với giá cả phải chăng, có thể đưa ngành nuôi tôm lên một tầm cao mới.
Trong khi sản xuất tôm càng xanh đã đạt được một số thành công, người nuôi vẫn gặp một số thách thức, đặc biệt là nguồn cung hậu ấu trùng (PL). Những hạn chế trong việc thu mua PL từ sông hoặc Sundarbans, cùng với sự tràn vào của ấu trùng dễ mắc bệnh thông qua nhập khẩu bất hợp pháp từ Ấn Độ, đã tạo ra sự thiếu hụt sản lượng tôm nước ngọt so với nhu cầu.
Sự cải thiện về nguồn cung PL có thể mở đường cho việc nuôi tôm càng xanh rộng rãi hơn ngoài huyện Satkhira. Do đó, nông dân đang kêu gọi chính phủ phát triển các trại sản xuất giống để cải thiện sự sẵn có của PL tôm nước ngọt sạch bệnh với giá cả phải chăng trên toàn quốc.