(vasep.com.vn) Ngành thủy sản của Nga đang đối mặt với một mối đe dọa nghiêm trọng từ đại dịch COVID-19, với 2 trong số các thị trường XK lớn nhất của quốc gia này là Trung Quốc và Hàn Quốc đang phải tạm dừng các hoạt động thương mại.
Trung Quốc và Hàn Quốc là 2 thị trường đóng vai trò quan trọng đối với ngành thủy sản Nga. Năm 2019, Nga đã XK 1,7 triệu tấn thủy sản trong đó 1,2 triệu tấn (tương đương với 70,5%), được XK sang Trung Quốc. Một nửa khối lượng XK là sản phẩm cá minh thái.
Theo cơ quan Dịch vụ Giám sát Liên bang về Bảo vệ Quyền lợi Người tiêu dùng và Sức khỏe của Con người (Rospotrebnadzor), gần như tất cả các Chứng thư được cấp cho XK thủy sản ở vùng Primorskiykrai và Sakhalinskaya oblast, trong tháng 2 năm 2020 là để XK sang Trung Quốc và Hàn Quốc trong khi chỉ 4% được xuất sang các nước khác (thuộc Liên minh châu Âu ).
Trung Quốc và Hàn Quốc cũng là những nước NK cua chính của Nga. Năm 2018, 76.700 tấn cua đã được đánh bắt ở vùng Viễn Đông của Nga. Trong đó, 58.300 tấn đã được XK sang Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Trong 3 tháng đầu năm 2019, Nga đã XK 10.500 tấn cua với thị phần của Trung Quốc là 2.500 tấn, Hàn Quốc và Nhật Bản cũng NK với khối lượng tương tự. Tổng sản lượng khai thác cho phép (TAC) hiện tại đối với cua ở Nga, bao gồm cả vùng Viễn Đông và lưu vực phía Bắc là 100.000 tấn.
Alexander Efremov, CEO của Dobroflot, một công ty khai thác của Nga cho biết các đối tác Trung Quốc đã tạm dừng các cuộc đàm phán các sản phẩm cá từ Nga. Tình hình hiện tại đang ở mức báo động.
Theo Alexander Savelyev, Giám đốc Cơ quan Thông tin Thủy sản Nga, cho biết các tàu vận chuyển cá minh thái và cá trích của Nga đang đối mặt với tình trạng bị trì hoãn tại các cảng Trung Quốc do việc đóng cửa các cơ sở chế biến của Trung Quốc. Savelyev cho biết, khả năng lưu trữ lạnh của Nga đã hết, thị trường nội địa không đủ lớn để tiêu thụ tất cả các loại thủy sản khai thác tại vùng Viễn Đông của Nga.
Savelyev cho biết giá cá minh thái đã giảm xuống còn 1.400 USD (1.252 EUR)/tấn, giảm từ mức trung bình 1.500 USD (1.341 EUR)/tấn vào năm 2019. Bên cạnh sự trì trệ trong hoạt động NK của Trung Quốc, giá thấp hơn cũng một phần do vụ khai thác cá minh thái tính đến thời điểm này đang đạt được những kết quả tốt. Tính đến ngày 3/3/2020, 555.000 tấn cá minh thái được khai thác, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2019. Sản lượng khai thác cá trích cũng tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2019, đạt 56.160 tấn.
Theo Alexander Duplyakov, Chủ tịch Hiệp hội khai thác cua ở Viễn Đông, trong khi tác động của Covid-19 đối với XK cá dường như chưa quá nghiêm trọng thì phân khúc cua đang gặp phải nhiều khó khăn.
Theo Alexander, thị trường Trung Quốc chiếm 17% đến 20% TAC của Nga giờ đang giảm xuống mức gần như bằng 0. Đối với thị trường Hàn Quốc việc XK vẫn diễn biến tốt, tuy nhiên chúng tôi không biết những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Mùa khai thác cua chính bắt đầu sau ngày 10/4/2020, tuy nhiên với tình hình diễn biến xấu của dịch bệnh, có rất nhiều rủi ro có thể xảy ra.
Trong năm 2019, cua của Nga cũng đã XK sang thị trường Mỹ, nhưng khả năng chuyển hướng XK với số lượng lớn hơn sang Mỹ của Nga là không cao.
German Zverev, Chủ tịch Hiệp hội khai thác cá Liên bang Nga (VARPE), tính toán rằng quý I/2020 những người khai thác cua Nga có thể bị thiệt hại 80 triệu USD (71,56 triệu EUR) do dịch Covid 19. Vào đầu tháng 3/2020, giá XK một kg cua Nga đã giảm xuống còn 7,00 USD (6,26 EUR) so với mức 15 - 18 USD (13,41 EUR - 16,10 EUR) so với cùng kỳ năm 2019.
Liên quan đến NK thủy sản, trong tháng 2/2020, Cơ quan giám sát thú y và Kiểm dịch thực vật Nga tạm thời cấm NK thủy sản từ Trung Quốc. Tới ngày 3/3/2020, lệnh cấm được gia hạn trong một khoảng thời gian chưa xác định.
Polina Kyrova, Giám đốc phát triển kinh doanh của chuỗi bán lẻ Rybset cho biết giá của một số sản phẩm thủy sản, bao gồm trứng cá muối đã giảm nhẹ do khối lượng bổ sung hiện có trên thị trường. Áp lực từ NK trứng cá muối của Trung Quốc đã làm giảm giá trứng cá đen xuống mức 40.000 RUB (605,60 USD, 541,73 EUR)/kg. Tuy nhiên, nếu Nga quyết định thực hiện lệnh cấm NK đối với trứng cá muối Trung Quốc mức giá có thể trở lại mức như năm 2010, trước khi hàng NK của Trung Quốc xuất hiện trở lại. Một thập kỷ trước, giá trứng cá muối đã chạm mốc 110.000 RUB (1.665 USD, 1.490 EUR) và việc quay trở lại các mức đó sẽ xảy ra trong vòng 2-3 tháng sau lệnh cấm NK đối với Trung Quốc.
Tuy nhiên, lệnh cấm của Nga đối với hầu hết các loại thủy sản NK khác từ Trung Quốc sẽ không tác động lớn đối với ngành thủy sản Nga. Khối lượng NK 100.000 tấn cá rô phi, cá hồi chấm hồng, tôm và lươn từ Trung Quốc có thể được thay thế bằng sản xuất của Nga.