(vasep.com.vn) Năm 2018 Tổng thống Donald Trump bắt đầu cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, Mỹ đã tăng dần mức thuế quan đối với hàng hóa XK xuất xứ từ nước này.
Từ khi áp dụng thuế bổ sung, đã có các dịch vụ vận chuyển tới Mỹ thông qua Việt Nam hoặc các nước Đông Nam Á khác, còn tại Canada, đã có dấu hiệu tôm hùm đánh bắt tại Mỹ được gắn xuất xứ tại Canada và vận chuyển tới Trung Quốc. Được biết có một lượng lớn tôm hùm Mỹ được NK vào Trung Quốc thông qua Việt Nam.
Chiến tranh thương mại có dấu hiệu nóng lên
Danh mục tạm thời các sản phẩm XK của Trung Quốc bị áp thuế NK 10%, với tổng giá trị lên tới 200 tỉ USD, đã được công bố vào ngày 10/7/2018. Đây là đợt công bố mức áp dụng thuế quan lần thứ ba, tiếp theo lần áp thuế cho sắt và nhôm từ tháng 3/2018, cũng như các sản phẩm công nghiệp trị giá 34 tỉ USD từ ngày 6/7/2018.
Dù quan ngại nhưng ông Leo Xie, Giám đốc bán hàng của Tập đoàn Guangdong Evergreen, cho rằng việc áp thuế 10% sẽ không thay đổi cục diện.
Là một trong những tập đoàn thủy sản và thức ăn nuôi trồng lớn tại Trung Quốc, chỉ có một số lượng nhỏ các sản phẩm của Evergreen bị ảnh hưởng bởi danh mục mới gồm 362 sản phẩm thủy sản bị áp thuế của Mỹ. Đa số các sản phẩm thủy sản XK của Trung Quốc trong danh mục thuế quan mới của Mỹ không mang lại nhiều giá trị, ngoại trừ sản phẩm phi-lê cá rô phi, mặt hàng thủy sản được Mỹ NK nhiều nhất từ Trung Quốc
Vì vậy, theo nhận định trên, có thể thấy rằng mức thuế 10% sẽ không ảnh hưởng nhiều tới giao thương, khi Trung Quốc vẫn giữ vị trí là một trong những nguồn cung lớn nhất của Mỹ cho nhiều sản phẩm thủy sản quan trọng.
Tuy nhiên, tuyên bố của tổng thống Donald Trump về việc tăng mức thuế lên tới 25% đã tạo ra cơn chấn động lớn cho ngành XK. Các đơn hàng NK không thể cập cảng tại Mỹ trước ngày mùng 1/1/2019 đã bị hủy, đồng thời gây ra tình trạng tăng ép giá cho các nhà NK mặt hàng phi lê cá rô phi tại Mỹ.
Tuy nhiên, theo đại diện thương mại Mỹ, thực tế Mỹ mới chỉ áp dụng mức 10% từ ngày 24/9. Bên cạnh đó, các nỗ lực vận động hành lang của công ty, nghiệp đoàn và chính trị gia tại Mỹ đã giúp một số sản phẩm thủy sản được loại khỏi danh sách chịu thuế cuối cùng, trong đó có cá tuyết, cá minh thái và cá hồi.
Ảnh hưởng tới thương mại
Tình hình hiện tại vẫn rất khó để đoán định, nhưng việc áp thuế ít nhiều cũng gây ra những bất ổn. Trong số các mặt hàng NK khối lượng lớn từ Trung Quốcvào Mỹ và nằm trong danh mục bị áp thuế - thì sản phẩm phi lê cá rô phi, tôm và cá ngừ trong tháng 10/2018 đã giảm so với cùng kỳ 2 năm trước.
Đối với mặt hàng philê cá rô phi đông lạnh, NK vào Mỹ đã giảm vào tháng 10/2018 sau khi tăng mạnh trong tháng 8 và tháng 9. Khách hàng ở Mỹ đã đổ xô vào mua hàng từ tháng 9 và tháng 10 để đảm bảo dự trữ trước ngày 1/1/2019, tuy nhiên NK đã tăng trở lại vào tháng 11 và tháng 12.
Cũng trong tháng 10, NK sản phẩm tôm đã giảm mạnh sau mức tăng liên tục. Theo đại diện của công ty kinh doanh thủy sản Zhanjiang Guilian, ngành tôm sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi việc áp thuế của Mỹ.
Sau một năm NK ổn định trong năm 2017, NK cá ngừ từ Trung Quốc vào tháng 10/2018 cũng giảm so với cùng kỳ năm 2016 và 2017. Trong khi nguồn cung Trung Quốc cho biết họ hy vọng sẽ tránh được thuế quan nhờ các mối quan hệ thương mại được duy trì với các đối tác Mỹ, tuyên bố của hãng Bumble Bee Food và Thai Union Group (chủ sở hữu thương hiệu Chicken of the Sea) cho biết việc áp thuế này sẽ ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới ngành cá ngừ.
Ảnh hưởng tới nhà XK Mỹ
Có thể nói rằng, XK thủy sản của Mỹ đã bị ảnh hưởng đáng kể hơn. Trong khi có ít sản phẩm bị Trung Quốc áp thuế, thuế suất cao hơn và đồng NDT suy yếu đã tác động mạnh đến XK của Mỹ sang Trung Quốc. Chẳng hạn, các nhà XK tôm hùm sống của Mỹ đã thấy XK trực tiếp của họ sang Trung Quốc sụt giảm
Dưới góc độ truyền thông, các nhà XK tôm hùm Mỹ là một trong những ví dụ đầu tiên minh họa cho tác động của cuộc chiến thương mại thủy sản. Tuy nhiên, đáng chú ý là tôm hùm Mỹ đang được tìm hướng trung chuyển sang Canada để tái XK sang Trung Quốc. Trong tháng 9/2018, tổng XK sang Trung Quốc từ Mỹ và Canada đã tăng 44% (tương đương 759.992 kg) so với cùng kì năm 2017, lên mức 2,49 triệu kg.
Trong khi đó, XK bột cá của Hoa Kỳ, vốn bị áp thuế 25% của Trung Quốc từ tháng 8/2018, cũng đã giảm so với năm trước, mặc dù có thông tin cho biết bột cá trắng thịt trắng vẫn đang được nông dân Trung Quốc NK.
