Vùng thủy sản nước mặn ở tỉnh ta có chất đáy tương đối mềm, độ mặn không cao chỉ từ 16-20 phần nghìn… không phù hợp với nuôi hàu thương phẩm. Tuy nhiên, những đặc điểm này lại đặc biệt thích hợp với việc sản xuất hàu giống. Lợi thế đó đã được một số ngư dân ở xã Kim Trung, huyện Kim Sơn (tỉnh Ninh Bình) tận dụng để sản xuất hàng chục triệu con hàu giống chất lượng cao mỗi năm, thu về hàng tỷ đồng.
Chúng tôi tìm gặp ông Đinh Hữu Ước – một trong những ông chủ của trại hàu giống lớn nhất Kim Trung để nghe ông kể về chuyện làm hàu giống thu tiền tỷ: Trước đây tôi nuôi tôm, năm nào nuôi tốt lắm thì tối đa cũng chỉ được 80-100 triệu đồng.
Thế rồi có chú em làm kỹ thuật của một công ty giống hải sản ngoài Hải Phòng khuyên tôi nên làm hàu giống. Nó bảo ở Hải Phòng, Nam Định không làm hàu giống được vì đặc điểm đất, nước không phù hợp. Riêng dải đất Kim Trung này thì làm giống sẽ thuận bởi chất đất ổn định, độ pH, độ mặn rất lý tưởng.
Nghe nó giảng giải cũng thấy có lý, thế là tôi quyết tâm làm, không có tiền tôi đi vay mượn khắp nơi để xây bể, xây nhà bạt rồi mày mò học hỏi kỹ thuật… Thật vui là ngay năm đầu tiên tôi đã có lãi, giờ đây cơ sở đã mở rộng quy mô lên 1,3 ha, mỗi năm xuất bán khoảng 7.000 chùm hàu giống, doanh thu 1,3 tỷ đồng. Ngoài ra cơ sở còn tạo việc làm thường xuyên cho 6 lao động với mức thù lao 180 - 300 nghìn đồng/ngày tùy trình độ kỹ thuật chuyên môn.
Chia sẻ về quy trình kỹ thuật làm hàu giống, ông Ước cho biết, sản xuất giống hàu đơn giản, bà con có thể thực hiện nếu được tập huấn ngắn hạn. Khái quát bao gồm 6 bước cơ bản là tuyển chọn hàu bố mẹ, nuôi vỗ, kích thích cho đẻ, nuôi ấu trùng nổi, cho bám, sau đó là ương con giống.
Thông thường hàu bố mẹ được ông nhập từ những địa chỉ uy tín ở Quảng Ninh, đảm bảo khỏe mạnh, kích cỡ lớn đồng đều, vỏ không bị vỡ. Trước khi cho đẻ, ông nuôi vỗ từ 5-10 ngày trong bể xi-măng, thức ăn là các loại vi tảo. Sau quá trình nuôi vỗ, kiểm tra tuyến sinh dục của hàu thấy rõ cơ quan sinh dục, tuyến sinh dục có màu trắng sữa chứa đầy nội tạng là tiến hành mổ đẻ.
Khuấy đều trứng và tinh trùng theo tỷ lệ 14 con hàu cái và 3 con hàu đực, sau đó giữ yên trong vòng 24 tiếng để phối giống, tạo thành ấu trùng và đưa vào các bể ương. Khi ấu trùng xuất hiện chân bò thì cho chúng bám vào các giá thể là các vỏ sò đã được xâu thành chuỗi. Đây là giai đoạn để thu con giống.
Thời gian cho một chu kỳ sản xuất giống khoảng 40-50 ngày. Tuy nhiên, với điều kiện thời tiết như ở đây thì thời điểm sản xuất giống thích hợp nhất chỉ từ tháng 5 đến tháng 3 năm sau. Theo ông Ước, yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả trong quá trình sản xuất chính là yếu tố nguồn nước. Nguồn nước phải đảm bảo thật sạch thì hàu giống mới khỏe mạnh.
“Tiếng lành đồn xa”, nhiều người dân quanh vùng đã tìm đến để tham quan, học hỏi mô hình của ông Ước để đầu tư cơ sở hạ tầng sản xuất giống hàu. Đa số các hộ dân đều khẳng định sản xuất hàu giống là một hướng đi mới cho hiệu quả kinh tế rất cao và ổn định, trung bình từ 500-700 triệu đồng/ha.
Tuy nhiên, băn khoăn của các hộ là hiện nay, Kim Trung vẫn đang là vùng sản xuất tôm công nghiệp theo quy hoạch trước đây. Do vậy, việc sản xuất hàu giống đang nằm ngoài quy hoạch. Họ mong muốn cơ quan chức năng, chính quyền địa phương có điều chỉnh quy hoạch hợp lý, tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi sản xuất của bà con, phát huy tốt hơn lợi thế về đất đai, thổ nhưỡng nơi đây.
Hàu được nuôi ở hầu khắp các vùng biển nước ta, tuy nhiên con giống chưa đáp ứng đủ nhu cầu nuôi thương phẩm. Vì vậy, việc một số hộ dân ở xã Kim Trung đã sản xuất thành công giống hàu là một tín hiệu đáng mừng đối với ngành thủy sản Ninh Bình nói chung và lĩnh vực sản xuất giống thủy sản nói riêng.
Đại diện Chi cục Thủy sản, Sở Nông nghiệp & PTNT cho biết, hiện nay, toàn xã Kim Trung có khoảng 30 cơ sở chuyên sản xuất hàu giống với quy mô bình quân 1-1,3/cơ sở. Riêng năm 2017, toàn tỉnh đã sản xuất được 95 triệu con hàu giống và trên 3.430 con ngao giống.
Thời gian tới, Chi cục tiếp tục tổ chức kiểm tra, giám sát chất lượng con giống thủy sản nói chung và chất lượng hàu giống nói riêng. Tăng cường thanh tra đột xuất, ngăn chặn các cơ sở sản xuất giống sử dụng giống bố mẹ không rõ nguồn gốc; tạo điều kiện, khuyến khích các cơ sở sản xuất giống áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao chất lượng hàu giống cung cấp cho thị trường.
(Theo báo Ninh Bình)