Sau khi vượt qua giai đoạn cạnh tranh mạnh về giá tôm vào đầu năm cùng với trở ngại từ rào cản kỹ thuật, những tháng cuối năm các doanh nghiệp thủy sản đang đón cơ hội thị trường, bứt phá ngoạn mục.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), XK cá tra năm 2018 trên đà thuận lợi. Cá tra có giá khi các thị trường trọng điểm tăng mức tiêu thụ so cùng kỳ những năm trước. Trong 9 tháng đầu năm XK cá tra đạt 1,59 tỷ tăng 22,6% so năm 2017. Riêng chả cá đạt 221 triệu USD tăng 22,5% so cùng kỳ. Dẫn đầu về XK cá tra là các DN như công ty CP Vĩnh Hoàn, công ty CP Nam Việt (Navico), công ty CP Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia (IDI). Về XK cá và tôm là công ty Thủy sản Biển Đông và XK tôm và chả cá biển có có công ty CP Chế biến và Dịch vụ Thủy sản Cà Mau (Cases).
Hầu hết các DN XK cá tra lớn nhất đều tăng trưởng rất cao. Nếu số tuyệt đối tăng trưởng cá khoảng 300 triệu USD thì 4 DN cá trong tốp 10 đã cùng tăng trưởng và đạt khoảng 50% trong tổng số tăng trưởng chung. Giới phân tích thị trường trong ngành hàng cá tra cho rằng, năm nay các DN chế biến XK cá tra nào có chiến lược kinh doanh tốt đều có lãi lớn, điển hình như Vĩnh Hoàn, Navico, I.DI. Từ đó tạo sự tăng trưởng chung cho cả ngành hàng, từ người nuôi cá đến nhà chế biến. Điều này thật sự là sự mong đợi, kỳ vọng từ lâu.
Trong khi đó, ngành hàng tôm tuy về lượng tăng nhưng giá trị giảm 4,1% so cùng kỳ năm 2017. Nguyên nhân do cung toàn cầu tăng mạnh, giá rớt quá nặng và khiến người nuôi tôm không vui dù nuôi trúng. Theo VASEP, qua 9 tháng đầu năm 2018 có thể nhận diện sự “đổi ngôi” trong tốp 10 DN XK thủy sản lớn nhất nước. Về XK tôm, các DN dẫn đầu kim ngạch XK như công ty Minh Phú, Stapimex, Fimex, Quốc Việt… Trong tốp đứng đầu DN tôm cho thấy có sự chuyển đổi vượt lên như Minh Phú và Fimex đều tăng.
Trong khi đó, giới chuyên doanh ngành thủy sản cho rằng: Chiều ngược lại Stapimex và Quốc Việt giảm. Nhất là Quốc Việt giảm rất lớn, trên 33%. Một con số hiếm hoi. Từ đó đẩy Fimex từ đứng sau lên đứng trước Quốc Việt. Trong kinh doanh không loại trừ yếu tố may, rủi. Qua phân tích cho thấy có thể một số nguyên nhân ban đầu như chiến lược kinh doanh nào dài hơi và phù hợp hơn sẽ duy trì được sự ổn định và phát triển dài lâu hơn; đồng thời nếu sự thiếu sót về chất lượng sản phẩm khiến tốc độ phát triển của DN đó bị chựng lại và sẽ là cơ hội các DN khác vượt lên.
Công ty Minh Phú sau khi thoát khỏi vụ kiện chống bán phá giá tôm vào Hoa Kỳ đã tạo cho mình ưu thế vượt trội ở thị trường này. Trong khi các DN còn lại chịu thuế 4,58% và còn nguy cơ rủi ro trong mỗi đợt xem xét hành chính (review) từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ. Nghĩa là nếu các DN khác bán cùng giá vào Hoa Kỳ, Minh Phú sẽ lãi nhiều hơn gần 5%. Cho nên Minh Phú chiếm khoảng 50% doanh số tôm Việt bán ở Hoa Kỳ. Hơn nữa công ty Minh Phú với chiến lược giảm giá thành thông qua giảm chi phí phần cứng trong giá thành. Cụ thể là nâng sản lượng chế biến tối đa. Sản lượng mỗi nhà máy của Minh Phú gần như gấp đôi hai DN tôm lớn còn lại là Stapimex và FM. Với lợi thế đó Minh Phú tiếp tục dẫn đầu ngành tôm và khoảng cách với các DN còn lại khó rút ngắn trong thời gian ngắn.
Đối với Công ty CP Thủy sản Sóc Trăng (Stapimex) trong khoảng 5 năm (từ 2012-2016) gia tăng tốc độ bán hàng vào Hoa Kỳ đã vượt lên chiếm vị trí thứ hai thời bấy giờ từ công ty Quốc Việt. Tuy nhiên, có thể do Stapimex đã cảm thấy nguồn thu nhập từ quãng thời gian nói trên là khá đủ để duy trì đường dài nên hiện nay doanh số đã giảm rất mạnh trong hai năm qua. Với tốc độ đi lùi này, trong khoảng thời gian không xa có thể bị Fimex vượt lên.
Hiện thời công ty CP thực phẩm Saota (Fimex) tuy có tốc độ phát triển không bứt phá, nhưng khá ổn định trong suốt hơn 20 năm tham gia thương trường. Trong những năm gần đây FM đang đi đầu trong việc tham gia mảng nuôi tôm một cách thực chất và chuyển hướng thị trường khá tốt về EU, đón đầu Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Nhược điểm là Fimex có mức độ phát triển hàng năm không cao nhưng bù lại bảo đảm có nền tảng vững để phát triển lâu dài và có thể nói là một thương hiệu hàng đầu tôm Việt hiện nay. Riêng công ty Quốc Việt đã có giai đoạn phát triển rất mạnh. Tuy nhiên hiện nay doanh số giảm.
Theo nhận định các DN ngành hàng tôm XK ở ĐBSCL, nhìn chung về mặt thị trường từ đầu năm đến nay ngành tôm nhiều chuyện không may, nhất là giá tôm giảm quá mạnh khiến nhiều người nuôi tôm điêu đứng. Trong hoàn cảnh đó các DN tôm cũng phân hóa, đổi ngôi.
Nuôi tôm trúng nhưng kém vui vì giá giảm
Tham gia thương trường là dự một chạy đua trường kỳ. Trong cuộc đua DN nào yếu có thể tạm bị qua mặt nhưng bền chí lại tăng tốc độ, rút ngắn khoảng cách và thậm chí vượt lên. Hy vọng chuyển động ngành hàng về đích trong hai tháng cuối năm các DN kiên trì trong điều hành kinh doanh, để gặt hái thành công, phát triển mạnh hơn để yểm trợ vùng nuôi tôm vững mạnh, cùng thực hiện chương trình quốc gia phát triển con tôm Việt Nam.
(Theo NNVN)