(vasep.com.vn) Một phân tích độc quyền của Undercurrent News cho thấy doanh số bán hải sản đã giảm mạnh 57% trong hai thập kỷ tại Chợ bán buôn trung tâm Tokyo nổi tiếng ở Toyosu, chợ cá lớn nhất thế giới. Theo số liệu chính thức, giao dịch thủy sản tại chợ giảm xuống còn 307.000 tấn vào năm 2023, mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu bán hàng được công bố và giảm từ 717.000 tấn vào năm 2002.
Sự sụt giảm này diễn ra trong bối cảnh có những thay đổi về cơ cấu trong các kênh phân phối thủy sản của Nhật Bản và sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng. Theo số liệu của Bộ Nông, Lâm và Thủy sản Nhật Bản (MAFF), tỷ lệ phân phối qua các chợ bán buôn công cộng các sản phẩm thủy sản đã giảm từ 76% năm 1992 xuống chỉ còn 46% vào năm 2020.
Khi ngày càng có nhiều sản phẩm thủy sản đông lạnh, chế biến và chế biến sẵn thâm nhập thị trường thay vì cá tươi nguyên con, các nhà sản xuất thủy sản nguyên liệu đã có được kênh trực tiếp để bán sản phẩm của mình cho các nhà tái chế biến và chuỗi siêu thị, cho phép họ tăng lợi nhuận hoặc giảm giá bán, các nhà phân tích nói.
Trong khi đó, nguồn cung thủy sản hàng năm của Nhật Bản đã giảm 40% từ 8,59 triệu tấn năm 2002 xuống còn 5,17 triệu tấn vào năm 2021, do cả sản lượng đánh bắt và nhập khẩu của nước này đều giảm mạnh.
Nổi bật nhất là sự biến động mạnh mẽ của các loài có giá trị cao như cá ngừ vây xanh, một nguyên liệu quý trong món sushi. Khối lượng buôn bán cá ngừ hàng năm tại chợ dao động trên 14.000 tấn vào đầu những năm 2000, khi chợ nằm ở quận Tsukiji, trước khi giảm xuống còn 9.000 tấn vào năm 2012 trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu giảm. Khối lượng tăng trở lại mức cao nhất gần đây là 13.000 tấn vào năm 2021 trước khi giảm xuống 11.400 tấn vào năm 2023.
Sự suy giảm còn vượt ra ngoài các loài cá ngừ được ưa chuộng nhất của Nhật Bản. Khối lượng cá ngừ vây xanh miền Nam đạt đỉnh gần 11.000 tấn vào năm 2002 nhưng sau đó giảm xuống còn khoảng 4.000 tấn hàng năm vào cuối những năm 2000, nơi mà khối lượng thương mại hàng năm đã dao động kể từ đó.
Doanh số bán cá hồi coho cũng sụt giảm mạnh từ hơn 30.000 tấn năm 2002 xuống dưới 20.000 tấn vào năm 2023. Xu hướng tương tự đối với cá hồi hỗn hợp và cá hồi vân, chứng kiến giao dịch giảm từ 19.000 tấn xuống dưới 5.000 tấn.
Ngay cả tôm, một sản phẩm thủy sản được ưa chuộng đáng tin cậy, cũng đã giảm từ hơn 22.000 tấn năm 2002 xuống chỉ còn 10.000 tấn vào năm 2023.
Không phải tất cả các loài đều có sự suy giảm, điển hình là sự gia tăng nhanh chóng của cá đuôi vàng nuôi, còn được gọi là cá hổ phách. Khối lượng giao dịch hàng năm của Toyosu gần như tăng gấp đôi từ 19.000 tấn năm 2002 lên hơn 31.000 tấn năm 2013. Mặc dù kể từ khi chững lại ở mức khoảng 25.000 tấn mỗi năm, nó vẫn là loại cá được giao dịch hàng đầu ở thị trường Toyosu về mặt khối lượng.
Bạch tuộc cũng có những biến động. Sau khi đạt đỉnh vào năm 2002 với hơn 22.000 tấn, sản lượng hàng năm giảm mạnh xuống chỉ còn 4.600 tấn vào năm 2022, do bị ảnh hưởng bởi giá cao và sự thay đổi về ẩm thực.
Trong khi đó, thương mại các mặt hàng chủ lực như cá thu, trứng cá minh thái và hải sản ngâm vẫn tương đối ổn định trong những năm qua, phục vụ nhu cầu lâu bền trong nước.
Không có gì đáng ngạc nhiên, cá ngừ vây xanh liên tục đứng đầu bảng xếp hạng, với giá trị giao dịch là 42,3 tỷ Yên (279 triệu USD theo tỷ giá hối đoái hiện tại) vào năm 2023, gần gấp đôi sản phẩm xếp hạng tiếp theo. Vào năm 2023, giá cá ngừ vây xanh tươi nội địa trên thị trường đạt trung bình 4.173 Yên/kg, tương đương 29,77 USD/kg.
Điều thú vị là nhím biển luôn là sản phẩm hải sản có giá trị cao thứ hai ở Toyosu, với giao dịch đạt 24,14 tỷ Yên vào năm 2023. Giá trị giao dịch đã tăng lên hàng năm trong 10 năm qua. Năm ngoái, giá nhím biển tươi nhập khẩu trung bình ở mức 23.675 Yên/kg, tương đương 169 USD/kg.