(vasep.com.vn) Ngày 8/12/2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư số 24/2015/TT-NHNN (TT24) quy định cho vay bằng ngoại tệ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là người cư trú. Theo đó, việc cho vay ngoại tệ ngắn hạn để đáp ứng các nhu cầu vốn ngắn hạn ở trong nước nhằm thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh hàng hóa XK (XK) tiếp tục được thực hiện cho tới hết ngày 31/3/2016. Quy định cũ cho phép đến hết ngày 31/12/2015.
Tuy nhiên, việc gia hạn cho vay ngắn hạn ngoại tệ đến hết quý I/2016 rất ngắn ngủi và khiến DN XK gặp khó khăn. Sau khi nhận được liên tiếp kiến nghị của các DN hội viên về vấn đề này, ngày 5/4/2016, VASEP đã gửi Công văn số 48/2016/CV-VASEP tới NHNN kiến nghị xem xét sửa Điểm c, Khoản 1, Điều 3 TT24 để DN XK thủy sản có thêm cơ hội vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ phục vụ sản xuất, XK.
Hiện nay, Nhà nước đã và đang có chủ trương khuyến khích các DN sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước, gia tăng XK nhưng kể từ tháng 4/2016, DN XK mang lại ngoại tệ nhưng không còn được vay ngoại tệ với lãi suất từ 2-2,5%/năm mà quay trở lại chủ yếu vay vốn bằng VNĐ với lãi suất cao hơn từ 6,0-6,5%/năm. Điều này không chỉ làm giảm đi sức cạnh tranh của các DN mà đồng thời tạo khoảng cách xa hơn trong lợi thế cạnh tranh với các DN có vốn đầu tư nước ngoài FDI khi họ có được các khoản vay hoặc nguồn vốn bằng ngoại tệ.
Năm 2016, ngành nông lâm thủy sản Việt Nam đang phải đối mặt với việc sức cạnh tranh bị giảm sút. Kim ngạch XK toàn ngành năm 2015 đạt 30 tỷ USD, giảm mạnh so với năm 2014. Tính riêng kim ngạch XK thủy sản năm 2015 đạt khoảng 6,7 tỷ USD, giảm hơn 1 tỷ USD so với năm 2014 - điều chưa từng diễn ra trong những năm trước đây. Năm 2015, nhiều nước XK cạnh tranh với Việt Nam đã phá giá đồng nội tệ để thúc đẩy XK, và vòng xoáy giảm giá XK đã khiến nhiều ngành hàng XK của Việt Nam gặp khó khăn.
Do đó, nếu DN Việt Nam phải vay tiền VNĐ cho các nhu cầu ngắn hạn để sản xuất, kinh doanh hàng XK, mà việc chênh lệch đáng kể lãi suất giữa ngoại tệ và VNĐ sẽ càng đẩy giá thành khiến hàng hóa XK của Việt Nam cao hơn, tác động trực tiếp làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng hóa XK Việt Nam nói chung và hàng thủy sản nói riêng.
Hơn nữa, hiện nay, đa phần các DN Việt Nam tham gia vào sản xuất XK là các DN vừa và nhỏ, đã gặp nhiều khó khăn trong năm 2015 do đơn hàng giảm, kim ngạch XK giảm. Các DN này chưa thể kịp cơ cấu sắp xếp được nguồn vốn khả dĩ cho các phương án sản xuất kinh doanh hàng XK năm 2016. Với quy định chỉ cho vay đến 31/3/2016, các DN đang phải chuyển sang vay nguồn ngắn hạn bằng VNĐ lãi suất cao hơn nên càng gặp nhiều khó khăn hơn.
Xét trong bối cảnh của Quý 1/2016 cho thấy xu hướng tỷ giá đã ổn định dần. Do đó, việc cho phép các DN XK được vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ trong 2016 cũng sẽ không làm gia tăng các tác động tiêu cực bởi việc kém ổn định của tỷ giá. Cộng đồng DN thủy sản kiến nghị NHNN Việt Nam xem xét sửa đổi TT24 bỏ quy định tại điểm c, Khoản 1, Điều 3 “hạn vay đến 31/3/2016” để các DN XK nói chung và DN XK thủy sản nói riêng được có cơ hội vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ phục vụ sản xuất, XK.