(vasep.com.vn) Dù không phải là thị trường NK tôm lớn nhưng Australia là thị trường tiềm năng của Việt Nam bởi thị trường này đang có sức "hấp dẫn" với doanh nghiệp khi nhu cầu tiêu thụ tôm tăng dần. Mỗi năm XK tôm sang Australia đạt trên 100 triệu USD. Năm 2014, Australia NK trên 150 triệu USD tôm từ Việt Nam.
Australia là thị trường tiêu thụ tôm lớn thứ 7 của Việt Nam, chiếm 3,6% tổng XK tôm của Việt Nam đi các thị trường. Sau khi giảm liên tục trong 3 quý đầu năm 2016, XK tôm sang Australia trong quý cuối cùng của năm tăng 33% đạt 39,6 triệu USD. Nhờ tăng trưởng tốt trong quý IV nên XK tôm sang thị trường này cả năm 2016 tăng 1,4% đạt 114,6 triệu USD.
Trong các sản phẩm tôm XK sang Australia, tôm chế biến chiếm 78% tổng XK tôm của Việt Nam sang thị trường này. Trong 5 năm qua, Việt Nam luôn là nước cung cấp tôm chế biến lớn nhất cho Australia.
Mặc dù quy định khắt khe, Australia vẫn được coi là thị trường tiềm năng của các DN Việt Nam do nhu cầu NK tôm được dự báo sẽ ngày một tăng. Bên cạnh đó, Australia có xu hướng thu hẹp thị trường và tập trung NK từ các thị trường chính. Đây cũng là một trong những lợi thế lớn cho các nước cung cấp tôm hàng đầu cho Australia trong đó có Việt Nam.
Chính phủ Australia mới đây đã ban hành lệnh khẩn cấp cấm nhập khẩu tôm và thịt tôm chưa nấu chín kể từ ngày 9/01/2017 do phát hiện virus đốm trắng có trong tôm bán tại các cửa hàng và nghi ngờ đây là nguyên nhân của việc bùng phát dịch đốm trắng tại Queensland. Lệnh cấm nhập khẩu này có hiệu lực từ ngày 9/01/2016 và kéo dài 6 tháng.
Ngày 6/2/2017, Chính phủ Australia thông báo rằng họ sẽ thực hiện một đợt rà soát lại về tôm tẩm ướp và chấp nhận đề xuất từ các công ty trong đó chứng minh rằng hoạt động sản xuất và chuỗi cung ứng của họ có thể đáp ứng được Mức độ Bảo vệ có thể chấp nhận được (Aceptable Level of Protection) của Australia đối với các sản phẩm tẩm ướp.
Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên nước Australia sẽ ưu tiên tập trung rà soát 5 sản phẩm cụ thể trước mắt trong nhóm sản phẩm tôm chưa luộc (uncook). Năm sản phẩm đang được đưa vào diện rà soát bao gồm: Tôm chưa nấu chín đã được chiếu xạ (iradiated uncooked prawns); Các sản phẩm bảo quản an toàn tại nhiệt độ phòng như tôm khô và các loại gia vị (Shelf stable products such as dried prawns and condiments); Tôm có nguồn gốc từ Australia được gửi ra nước ngoài để chế biến; Các lô hàng thủy sản hỗn hợp bao gồm tôm chưa nấu chín (Mixed seafood consignment containing uncooked prawns); Tôm tẩm ướp (Marinated prawns).
Dự kiến đợt rà soát ban đầu các điều kiện nhập khẩu sẽ mất khoảng 8 tuần. Khi đợt rà soát kết thúc, Australia có thể đưa ra quyết định về những lựa chọn quản lý rủi ro tương lai cho những sản phẩm cụ thể này để khôi phục giao thương XNK.
Lệnh cấm của Australia gây ảnh hưởng tới một số DN XK tôm Việt Nam sang Australia đồng thời cũng tác động mạnh tới giá, nguồn cung tôm tại thị trường này và gây tổn thất không nhỏ cho các nhà NK tôm của Australia.
Các cơ quan chức năng của Việt Nam và Australia đang tích cực bàn thảo để tìm ra giải pháp tối ưu giải quyết vấn đề này.