(vasep.com.vn) Hơn một thập kỷ qua, Canada luôn có tên trong số 10 thị trường NK tôm hàng đầu của Việt Nam. XK tôm sang thị trường này mặc dù không tăng trưởng mạnh và liên tục nhưng Canada được coi là thị trường tiềm năng đối với mặt hàng tôm Việt Nam do vị trí nằm sát với nước Mỹ và người dân ở đây có mức sống cao.
Xu hướng và nhu cầu của người tiêu dùng Canada gần giống Mỹ, nhưng tiêu dùng bình quân đầu người ở Canada cao hơn đáng kể. Nhu cầu thủy sản tại Canada có xu hướng ngày một tăng.
Canada là thị trường NK tôm lớn thứ 6 của Việt Nam và chiếm khoảng 4% tổng XK tôm của Việt Nam đi các thị trường. Trong tháng 10, XK tôm Việt Nam sang Canada tăng 2,9% so với tháng 10/2015. Tuy nhiên, lũy kế 10 tháng đầu năm nay, XK tôm Việt Nam sang thị trường này đạt 100,4 triệu USD; giảm 13,9% so với cùng kỳ năm 2015.
Trong 5 năm (2010-2015), XK tôm Việt Nam sang Canada dao động từ 70,8 -201,6 triệu USD. XK đạt thấp nhất vào năm 2012 với gần 70 triệu USD và cao nhất vào năm 2014 với 201,6 triệu USD.
Canada chủ yếu NK tôm nguyên liệu tươi/sống/đông lạnh (HS 03) từ Việt Nam để chế biến tiêu thụ trong nước và XK. Từ 2010-2013, Canada chủ yếu NK tôm sú với tỷ trọng tôm sú XK sang thị trường này luôn cao hơn nhiều so với tôm chân trắng. Năm 2013, tỷ trọng tôm sú chiếm 60% trong khi tỷ trọng tôm chân trắng chiếm 39% tổng XK tôm của Việt Nam sang Canada. Từ 2014 trở đi, tôm chân trắng vượt tôm sú về tỷ trọng XK. Năm 2015, tỷ trọng tôm chân trắng XK sang Canada chiếm 58% trong khi tôm sú chiếm 41%. Tính tới tháng 10/2016, tỷ trọng tôm chân trắng và tôm sú sang thị trường này lần lượt là 57% và 41%.
Theo Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), NK tôm vào Canada 9 tháng đầu năm nay đạt 322,8 triệu USD; giảm 10,8% so với cùng kỳ năm 2015. Trong số 4 nhà cung cấp tôm chính cho Canada, Việt Nam đứng thứ 2 sau Thái Lan, chiếm 24% tổng NK tôm vào Canada; NK tôm từ Việt Nam giảm mạnh nhất 22%; tiếp đó Trung Quốc giảm 18,7% và Ấn Độ giảm 9,3%. Duy nhất Thái Lan – nhà cung cấp tôm lớn nhất cho Canada – tăng 17,7% trong XK tôm sang Canada.
NK tôm của Canada năm nay có xu hướng giảm một phần do sự kiện Brexit tại Anh vừa qua. Sự kiện Brexit khiến nhu cầu NK tôm của Anh giảm, Canada sẽ XK được ít tôm sang Anh. XK giảm có thể khiến nhu cầu NK tôm nguyên liệu giảm của Canada giảm.
Vùng Newfoundland (thuộc Cannada) có mối quan hệ mật thiết với thị trường Anh. Đồng bảng Anh bất ngờ giảm 6,5% so với đồng đôla Canada sau Brexit cũng tác động tiêu cực tới các nhà NK của Anh nên họ sẽ thận trọng hơn trong các quyết định kinh doanh của mình.
Tại thị trường Cannada, Việt Nam phải cạnh tranh mạnh về giá với các nước đối thủ như Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc. Bên cạnh đó, cạnh tranh ngày càng lớn từ Ấn Độ về nguồn cung và sản phẩm cũng góp phần làm giảm thị phần của tôm Việt Nam trên thị trường này. Mặc dù Ấn Độ hiện vẫn đứng sau Việt Nam về cung cấp tôm cho Canada nhưng nhìn vào tốc độ tăng trưởng NK tôm Ấn Độ vào thị trường này, có thể dễ dàng nhận thấy sự mở rộng nhanh chóng thị phần tôm Ấn Độ ở Canada.
Để thành công trên thị trường Canada, nhà XK còn phải cạnh tranh với các đối thủ đã hiện diện ở thị trường này nhiều năm qua, như Trung Quốc. Hơn 10 năm qua, Trung Quốc đã chiếm thị phần đáng kể trong tổng nhập khẩu cá và sản phẩm thủy sản của Canada.
Những năm gần đây, Canada tiêu thụ khá nhiều tôm nước ấm (như tôm sú, tôm chân trắng) của các nước Đông Nam Á. Người tiêu dùng Canada ngày càng ưa chuộng sản phẩm thủy sản chế biến, nhất là tôm chế biến và tôm đông lạnh, do tính tiện dụng cao. Trong thực đơn nhiều nhà hàng, các món chế biến từ tôm ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, mặt hàng tôm còn vỏ ướp đá hoặc đông lạnh được chuộng hơn cả. Tôm đông lạnh NK được người Canada ưa thích cả về hình thức lẫn kích cỡ. Họ sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm chất lượng tốt.
Để XK tôm sang Canada, DN nên tập trung vào phân khúc hàng giá trị gia tăng và đối với các sản phẩm tươi sống nhà XK nên cung cấp cho khách hàng Canada thông tin về cách chuẩn bị hoặc cách chế biến sản phẩm đó. Bên cạnh đó, DN nên quan tâm nhiều hơn đến mẫu mã hàng hóa, phát triển mặt hàng mới, chú trọng chất lượng dịch vụ, bao gói, nhãn mác, giá cả phù hợp.
Do nguồn cung thủy sản nội địa của Canada khá dồi dào nên yêu cầu đối với chất lượng và điều kiện thủy sản NK vào nước này cũng khắt khe hơn. Ngoài ra, khoảng cách địa lý, phương thức thanh toán, chưa tiếp cận được các kênh phân phối lớn tại Canada cũng là những yếu tố khiến XK tôm Việt Nam sang Canada chưa thể bứt phá.