(vasep.com.vn) Ba nghiên cứu về “Nhu cầu thế giới, khả năng cạnh tranh và quản trị chuỗi toàn cầu đối với sản phẩm cá tra VN” của GS Nguyễn Tiến Thông (Assistant Professor), Đại học Nam Đan Mạch, Đan Mạch (chuyên gia về Choice Models) tại hội thảo mà VASEP và Trường ĐH Nha Trang phối hợp tổ chức vào ngày 9/5/2016 tại TP.HCM đã đưa ra nhiều gợi ý hữu ích của một nhà nghiên cứu khoa học đối với Lãnh đạo DN XK cá tra Việt Nam.
Theo kết quả nghiên cứu của GS Thông, khi tăng sản lượng cá tra 1% thì giá XK cá tra chỉ giảm 0.419%. Điều này chứng tỏ rằng, thị trường tiềm năng cho cá tra Việt Nam còn rất lớn, đặc biệt là Nam Mỹ, Trung Đông, Nga, Châu Á, Châu Úc. Tại Nam Mỹ, cá tra còn được xếp vào sản phẩm đông lạnh cao cấp.
Tuy nhiên, tại nhiều thị trường XK lớn, trong đó có EU, điều đáng tiếc là sản phẩm cá tra Việt Nam tại các siêu thị chỉ là mặt hàng thứ cấp, giá rẻ và phù hợp với người thu nhập thấp, gia đình đông con. Phần lớn, sản phẩm cá tra XK ở dạng đông lạnh và chưa XK trực tiếp cho các siêu thị.
Do giá cá rẻ nên không phụ thuộc vào quy mô tiêu dùng nên ít bị tổn thương khi có khủng hoảng kinh tế. Các thị trường nó khả năng thay thế cho nhau, đặc biệt là Mỹ và EU hoặc các thị trường nhỏ khác cũng có khả năng thay thế cho hai thị trường lớn này.
Khi nghiên cứu về khả năng cạnh tranh của cá tra, GS Thông chỉ ra rằng, cá tra Việt Nam đang phải cạnh tranh với những sản phẩm cá thịt trắng có ưu thế hơn nên có độ tổn thương cao và hình ảnh sản phẩm trên thị trường kém hấp dẫn.
Kết quả nghiên cứu về phân tích chuỗi giá trị cá tra cho thấy, giá cá tra XK chịu sự biến động từ giá nguyên liệu và giá bán lẻ, không có sự liên thông trực tiếp giữa giá nguyên liệu và giá bán lẻ và nhà bán lẻ chính là người dẫn dắt thị trường cho dù giá bán lẻ liên tục giảm.
Ông Thông cho rằng, thị trường tiềm năng XK cho cá tra Việt Nam còn cao và có thể mở rộng nhưng việc giảm sản lượng XK có nhiều rủi ro vì có thể để trống thị trường cho các sản phẩm khác và sản phẩm cùng loại từ nước khác (Indonesia, Bangladesh…). Do đó, các DN XK cần nâng cao chất lượng sản phẩm nhưng đồng thời phải nâng cao hình ảnh, đa dạng sản phẩm XK (như xông khói, ướp dấm hay chip and fish...). Ngoài ra, các DN có thể thử nghiệm XK sản phẩm cá tra tươi và cắt khúc.