(vasep.com.vn) Trong một năm đầy thách thức với ngành cá ngừ, với giá cá ngừ nguyên liệu thô cao bất thường và nhu cầu tại các thị trường phương tây giảm, một khu vực đang chứng kiến nhiều hoạt động kinh doanh hơn bao giờ hết.
Trung Đông, điểm đến quan trọng của cá ngừ đóng hộp hái Lan, đã chứng kiến sự gia tăng về khối lượng sau 5 tháng đầu năm nay mặc dù xuất khẩu toàn cầu của Thái Lan giảm 13%.
Theo ông Chanintr Chalisarapong, Chủ tịch Hiệp hội Ngành Công nghiệp Cá ngừ Thái Lan (TTIA), cho biết khu vực thị trường này đang có nhu cầu cao hơn bình thường.
Ông cho biết, giá dầu tăng trong 1 hoặc 2 năm, sự ổn định chính trị tại các nước này, và do chi phí năng lượng cao nên cá ngừ là món ăn tiện lợi để tiết kiệm chi phí năng lượng. Dân số tại Trung Đông và Bắc Phi cũng đang tăng lên, vì vậy lượng tiêu thụ của các gia đình tăng.
Trong 5 tháng đầu năm 2023, XK cá ngừ của Thái Lan sang Trung Đông tăng 24% về khối lượng và 29% về giá trị so với cùng kỳ năm trước, đạt 43.238 tấn, trị giá 189 triệu USD.
Điều này có nghĩa là hiện tại, XK cá ngừ sang Trung Đông đã vượt Mỹ, nước đang giảm 19% về khối lượng NK cá ngừ từ Thái lan.
Ở các thị trường khác, doanh số bán cá ngừ sang Nhật Bản và Mỹ Latinh đã tăng rõ rệt - lần lượt là 24% và 38% - trong khi doanh số bán sang châu Phi giảm hơn một nửa.
Về mặt giá trị, các thị trường tăng trưởng thậm chí còn rõ rệt hơn, với doanh số bán hàng sang Trung Đông, Nhật Bản và Mỹ Latinh tăng lần lượt là 29%, 35% và 49%, khi tính bằng đô la Mỹ, tính đến cuối tháng 5.
Trong số các quốc gia Trung Đông, XK sang Arập Xêut đã tăng mạnh trong năm nay, quốc gia này hiện là 1 trong những điểm đến nổi bật nhất của cá ngừ đóng hộp Thái Lan sau Mỹ. Theo dữ liệu từ Trung tâm Thương mại Quốc tế, XK cá ngừ của Thái Lan sang thị trường này đạt 13.748 tấn trong 4 tháng đầu năm, thấp hơn Nhật Bản (14.420 tấn) và Mỹ (28.699 tấn) nhưng nhiều hơn Úc (10.946 tấn) và Libya (10.630 tấn), khiến nước này trở thành người mua lớn thứ 3 về khối lượng.
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (7.957 tấn), Israel (5.584 tấn) và Kuwait (1.606 tấn) là những điểm đến xuất khẩu nổi bật tiếp theo trong khu vực trong 4 tháng đầu năm.
Trong số những đợt sụt giảm đáng kể nhất so với cùng kỳ năm ngoái là ở Ai Cập, nơi doanh số bán hàng đã giảm mạnh trong bối cảnh cuộc khủng hoảng đồng đô la đang diễn ra ở nước này.
Trong quý 1/2023, Thái Lan chỉ XK 5.461 tấn sang Ai Cập so với 20.428 tấn trong cùng kỳ năm trước.
Thách thức tại khu vực này là dự trữ đồng đô la Mỹ. Mặc dù nhu cầu tăng, nhưng một số nước như Ai Cập đang bị thiếu hụt đồng USD, vì vậy họ phải cẩn thận để đảm bảo có thể bán và thu lại tiền.
Đáng chú ý, giá cá ngừ trung bình XK sang Ai Cập trong quý 2/2023 của Thái Lan thấp hơn nhiều so với các thị trường khác, ở mức 3,25 USD/kg. Còn giá cá ngừ trung bình XK sang Libya, Arập Xêut và UAE lần lượt đạt mức trung bình là 4,18 USD/kg, 4,31 USD/kg và 4,48 USD/kg, trong khi giá trung bình XK sang Mỹ đã giảm đáng kể từ đầu năm từ mức cao nhất là 4,95 USD/kg trong quý 4 năm ngoái xuống mức trung bình hiện tại là 4,81 USD/kg.
Các nhà sản xuất cá ngừ Thái Lan đang hi vọng nửa cuối năm nay giá cá ngừ vằn nguyên liệu sẽ hạ nhiệt. Nhu cầu tại các thị trường Trung Đông vẫn tốt, và họ hy vọng lạm phát sẽ giảm để thị trường có đủ ngoại tệ để thực hiện giao dịch.
“Sử dụng nguyên con cá”
Ông Chalisarapong cho biết giá nguyên liệu thô cao đang khuyến khích các nhà chế biến sử dụng tốt hơn cá ngừ của họ.
Ông cho biết, thị trường EU không chỉ quan tâm đến quyền lao động mà còn quan tâm đến môi trường; và các nhà sản xuất Thái Lan là những người ủng hộ lớn nhất cho nghề khai thác cá ngừ, vì vậy các nhà sản xuất Thái Lan là những người có trách nhiệm.
Một trong những cách sử dụng đơn giản nhất của phần thừa từ con cá là làm thức ăn cho vật nuôi, trong đó ngành này Thái Lan sử dụng thịt đỏ và nội tạng cá ngừ dư thừa. Năm ngoái, doanh số bán thức ăn cho thú cưng từ Thái Lan đã tăng 19% lên gần 2,5 tỷ USD.
Các chiết xuất từ cá, dầu cá, bột cá và thức ăn chăn nuôi là những sản phẩm khác mà TTIA đang kêu gọi các thành viên sản xuất nhiều hơn bằng cách sử dụng đầu, đuôi và xương cá từ cá ngừ.
Tương tự, do chi phí cao và nguồn cung cá ngừ vằn không ổn định trong năm nay nên nhà đóng hộp đang tạo ra các sản phẩm phối trộn, trộn cá ngừ với rau, nước sốt và các mặt hàng protein khác.
Tập đoàn Thai Union, công ty sản xuất cá ngừ đóng hộp lớn nhất của Thái Lan, là công ty đi đầu trong lĩnh vực này, đang vận hành một nhà máy mới để sản xuất collagen từ cá ngừ. Nhà mày này là nhà máy sản xuất collagen lớn nhất tại Thái lan và lớn nhất trên thế giới.
Thai Union dự kiến nhà máy này sẽ sản xuất 2.000 tấn collagen mỗi năm sau khi nhà máy này tăng năng suất trong vài năm tới.