(vasep.com.vn) Theo Hội đồng tư vấn thị trường EU (MAC), khối lượng cá hồi "đạt chuẩn sản xuất" chất lượng thấp chưa từng có từ Na Uy trong năm nay đã làm mất cân bằng nghiêm trọng thị trường giữa các nhà chế biến EU và Na Uy.
Luật pháp Na Uy phân loại cá hồi nuôi thành ba loại chất lượng: loại cao cấp, loại bình thường và loại sản xuất, thường được gọi tắt là cá hồi 'sản xuất'. Cá đạt tiêu chuẩn sản xuất có những khuyết tật nhỏ như vết thương hoặc dị tật và bị cấm xuất khẩu theo luật pháp Na Uy.
Tuy nhiên, bằng cách chế biến những con cá này thành phi lê và loại bỏ khuyết tật tại các cơ sở chế biến của Na Uy, những con cá hồi này sau đó đủ điều kiện để bán ra nước ngoài. MAC nêu rõ rằng việc loại bỏ khuyết tật khỏi cá khiến cá hồi đạt tiêu chuẩn sản xuất trở nên an toàn để tiêu thụ, với những phi lê này không khác gì so với cá hồi thông thường hoặc cao cấp.
Tuy nhiên, một mùa đông khắc nghiệt có nghĩa là sản lượng cá hồi đạt chuẩn năm nay đã đạt tới mức chưa từng có là 35% tổng sản lượng cá hồi của Na Uy trong khoảng thời gian tám tuần, so với mức thông thường là 4-6% của những năm trước.
MAC lưu ý rằng do loại cá này chỉ được các nhà chế biến của Na Uy sử dụng nên sản lượng cá hồi sẽ cạnh tranh trực tiếp với các nhà máy ở EU sử dụng cá hồi cao cấp hoặc thông thường.
Mức chênh lệch giá hiện tại giữa hai chuỗi cung ứng là khoảng 4,30-4,50 euro/kg, chênh lệch 30% đối với phi lê gây bất lợi cho các nhà chế biến EU.
MAC cho biết thêm rằng sản lượng cá chiếm 35% tương đương với 370.000 tấn cá nguyên con, tạo ra 220.000 tấn phi lê cạnh tranh với các nhà chế biến của EU.
"Khi xem xét, bên cạnh những điều trên, việc tăng hạn ngạch miễn thuế hàng năm lên 4.500 tấn cá hồi hun khói, có thể được chế biến từ cá hồi sản xuất, thì sự cạnh tranh trực tiếp đối với các nhà sản xuất hun khói EU thậm chí còn lớn hơn."
Tổng giám đốc thương mại của ủy ban đã đăng ký lệnh cấm của Na Uy là rào cản tiếp cận thị trường có thể xung đột với luật thương mại quốc tế vào ngày 11 tháng 3, sau đó một lá thư chính thức đã được gửi đến bộ trưởng Na Uy vào tháng 5 để bắt đầu đối thoại. Chính phủ Na Uy vẫn chưa trả lời.
Theo MAC, cũng có "nghi ngờ hợp lý" về việc liệu các điều khoản hiện hành có phù hợp với thỏa thuận Khu vực kinh tế châu Âu hay không.
"Tình hình này cần được xem xét nghiêm túc", MAC viết. "Trong trường hợp các biện pháp cuối cùng được thông qua, cả luật thương mại quốc tế và việc tuân thủ các quy tắc vệ sinh của EU về kiểm soát nhập khẩu (kiểm tra vệ sinh cả khi xuất xứ và khi đến EU đều phải được áp dụng".
Ủy ban châu Âu cho biết nếu chính phủ Na Uy không thay đổi luật để cho phép xuất khẩu cá đạt tiêu chuẩn sản xuất, Ủy ban châu Âu nên có biện pháp riêng để cân bằng thị trường cho các nhà chế biến của mình.
"Trong trường hợp Na Uy vẫn không cho phép xuất khẩu cá 'đạt tiêu chuẩn sản xuất', hãy cân nhắc áp dụng thuế đối với việc nhập khẩu phi lê cá 'đạt tiêu chuẩn sản xuất' từ Na Uy", báo cáo kết luận.
Hội đồng tư vấn thị trường tư vấn trực tiếp cho Ủy ban châu Âu, cơ quan này phải trả lời các tư vấn đó.