Sau chuỗi ngày sụt giảm liên tiếp vì dịch bệnh, gần đây xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã tăng trưởng dương trở lại. Tuy vậy chặng đường phía trước của con cá tra vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết. Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã có những chia sẻ xung quanh vấn đề này.
Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP).
- Gần đây xuất khẩu cá tra đã lần đầu tăng trưởng dương trở lại sau 9 tháng sụt giảm, đâu là nguyên nhân thưa ông?
- Theo các số liệu mà chúng tôi có được, xuất khẩu cá tra 2 trong tháng đầu năm nay đã đạt 214 triệu USD, tăng 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, sau nhiều tháng sụt giảm việc xuất khẩu cá tra tăng trở lại đã cho thấy nhà nhập khẩu cũng như doanh nghiệp đang thích nghi dần với tình hình dịch bệnh. Bên cạnh đó, việc các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sang những thị trường có hiệp định thương mại tự do (FTA) để hưởng ưu đãi thuế, tăng tính cạnh tranh và mở rộng xuất khẩu vào những thị trường mới cũng phần nào giúp kim ngạch cá tra phục hồi.
Cụ thể, xuất khẩu cá tra vào các nước trong khối Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có kim ngạch chỉ thua kim ngạch xuất khẩu vào thị trường Mỹ và vượt qua thị trường Trung Quốc, Hồng Kông. Đây là dấu hiệu đáng mừng khi các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra giảm dần việc phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, tạo sự cân bằng trong hoạt động xuất khẩu vào các thị trường lớn.
- Với sự cải thiện nói trên, ông đánh giá thế nào về xu hướng thị trường xuất khẩu cá tra trong năm nay?
- Theo đánh giá của chúng tôi, do ảnh hưởng việc hạn chế đi lại để phòng ngừa dịch bệnh khiến khách hàng của doanh nghiệp tại các nước có FTA không thể sang Việt Nam để đẩy nhanh và mạnh quá trình mua hàng.
Nếu dịch bệnh được kiểm soát, kinh tế, thương mại toàn cầu và chi tiêu của người tiêu dùng sẽ phục hồi mạnh sẽ có tác động tích cực lên tốc độ phục hồi và tăng trưởng của ngành thủy sản Việt Nam nói chung và ngành cá tra nói riêng. Từ đó chúng tôi dự báo trong năm nay cá tra sẽ hồi phục với mức tăng 5%, đạt khoảng 1,6 tỷ USD.
Dù vậy, việc phục hồi và phát triển của ngành sẽ phụ thuộc nhiều vào việc triển khai thành công các chương trình tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 tại các nước. Song song với việc triển khai vaccine nhanh chóng và rộng rãi, Chính phủ các nước cũng sẽ đẩy mạnh sớm các chính sách nhằm phục hồi - phát triển kinh tế.
Tôi cho rằng, con đường phía trước dẫu sáng sủa hơn năm ngoái nhưng rõ ràng vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết như: Các rào cản thuế chống bán phá tại thị trường Mỹ chưa có dấu hiệu sẽ được chấm dứt trong 5 năm tới; thị trường Trung Quốc sẽ có nhu cầu nhập khẩu thủy sản ngày càng tăng, nhưng đồng thời sẽ siết chặt kiểm tra thủy sản nhập khẩu, nhất là sau khi xảy ra dịch Covid; xu hướng của các thị trường nhập khẩu sẽ ngày càng quan tâm đến chất lượng và yêu cầu ngày càng cao đối với sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ, quy trình sản xuất bền vững…
- Vậy ngành cá tra sẽ làm gì để giải quyết những thách thức, thưa ông?
- Để giải quyết các thách thức, chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp cá tra bên cạnh việc tập trung phát triển các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Trung Quốc, ASEAN... cần tìm kiếm các thị trường mới như Ấn Độ. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ kết hợp với các cơ quan liên quan để tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến chuyên sâu về C/O tại các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia; phổ kiến thức về các FTA, đặc biệt là Hiệp định CPTPP, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA)… dưới nhiều hình thức nhằm giúp doanh nghiệp tiếp cận sâu và tận dụng khá hiệu quả các ưu đãi trong hoạt động xuất khẩu.
Cùng với đó, chúng tôi cũng khuyến khích doanh nghiệp cần triển khai những hoạt động đẩy mạnh tiêu thụ cá tra trong nước, nhằm hạn chế những rủi ro và ảnh hưởng từ sự sụt giảm của thị trường xuất khẩu. Theo đó, trong thời gian tới doanh nghiệp cần kết nối với hệ thống nhà hàng, khu du lịch, bếp ăn tập thể tại các trường học, khu công nghiệp, quân đội... gắn với việc xây dựng thương hiệu sản phẩm và quản lý tốt chất lượng, đảm bảo truy xuất được nguồn gốc.
Theo đánh giá của chúng tôi, tới nay doanh nghiệp cá tra đã tích cực trong việc đưa sản phẩm vào thị trường nội địa thông qua hệ thống các siêu thị lớn, đa dạng mặt hàng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Tuy nhiên mặt hàng hàng đông lạnh vẫn chiếm đa số, vì thế một số doanh nghiệp đang đẩy mạnh phân phối thông qua các trang thương mại điện tử như Shopee, Tiki… Chúng tôi nhận định, về lâu dài việc phát triển thị trường nội đia tốt không chỉ giúp doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm mà còn góp phần vào việc xây dựng hình ảnh sản phẩm cá tra Việt Nam. Từ đó giúp ngành hàng cá tra phát triển một cách bền vững hơn.
(Theo NDH)