Thực tế cho thấy, ngành hàng cá tra rơi vào khó khăn, thách thức không chỉ do thị trường mà còn có nhiều yếu tố quan trọng khác, như: Vốn, con giống, quy trình nuôi; quy trình chế biến - bảo quản; chính sách dành cho ngành hàng… Tuy nhiên những năm gần đây, thị trường vẫn là yếu tố quyết định để ngành hàng cá tra phát triển ổn định, bền vững.
"Nếu ngành hàng cá tra tránh được tình trạng cung - cầu bất nhất thì sẽ phát triển rất tốt, điều này muốn nói, phải tổ chức nuôi theo quy hoạch, có sự liên kết chặt chẽ giữa các bên tham gia để tránh được tình trạng nuôi nhiều nhưng không bán được” - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nam Việt Doãn Tới chia sẻ.
Năm 2024, toàn vùng ĐBSCL đặt mục tiêu thả nuôi khoảng 5.700ha cá tra với sản lượng 1,7 triệu tấn/năm, trong đó An Giang nuôi 1.258ha, sản lượng 350.000 tấn. Để có được sản lượng này, yếu tố con giống đóng vai trò quyết định, bởi trong bối cảnh biến đổi khí hậu, việc cho cá tra sinh sản nhân tạo, ương dưỡng là rất khó khăn.
Tình trạng biến đổi khí hậu trở thành thách thức đối với những người tham gia ngành hàng cá tra. Mưa, nắng thất thường đã phá vỡ quy luật, tác động rất lớn đến quá trình làm giống. Hiện, tỷ lệ ương dưỡng giống đạt thấp.
Thích ứng với biến đổi khí hậu, DN lẫn ngư dân đã tăng dần hàm lượng khoa học - công nghệ vào sản xuất; từ phụ thuộc vào thiên nhiên (là chủ yếu) chuyển sang nuôi cá trong nhà màng, nhà kính; cho cá sinh sản nhân tạo và họ đã thành công.
Đi đầu trong thực hiện Chương trình giống cá tra 3 cấp, trước hết phải kể đến Công ty Cổ phần cá tra Việt Úc, Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn, Công ty Cổ phần Nam Việt. Đến nay, Công ty Cổ phần cá tra Việt Úc đã chọn tạo được cá tra bố mẹ đến thế hệ G3 (mỗi thế hệ 3 năm) và chuẩn bị cho ra mẻ cá giống để phục vụ cộng đồng.
“Thị trường, con giống, khoa học - công nghệ đã từng bước được giải quyết. Tuy nhiên, vấn đề cần nhất của ngành cá tra hiện nay là vốn, thị trường thuốc thú y thủy sản; giá thức ăn thủy sản và sự liên kết bền chặt giữa các bên tham gia. Chúng ta có thị trường, con giống tốt nhưng giá thức ăn, thuốc thú y thủy sản tăng mãi, ngân hàng hỗ trợ vốn không kịp thời thì rất khó phát triển”
Để ngành hàng cá tra phát triển ổn định, bền vững, vấn đề liên kết “5 nhà” (Nhà nước, nhà khoa học, DN, ngân hàng và nhà nông) là hết sức quan trọng. Sự liên kết này phải trên tinh thần “thượng tôn pháp luật” mà trong đó, DN và ngư dân phải đi đầu.
Yếu tố quyết định để ngành hàng cá tra phát triển bền vững là thị trường, con giống, vốn, khoa học - công nghệ và tính liên kết bền vững giữa các bên tham gia. Nếu thực hiện được như vậy thì mới hy vọng ngành hàng cá tra thoát khỏi tình trạng khó khăn như hiện nay.