(vasep.com.vn) Cá rô phi đã trở thành loài cá nuôi lớn thứ hai trên thế giới sau cá chép. Cá rô phi được sản xuất tại hơn 140 quốc gia với sự phổ biến rộng rãi so với các loài nuôi khác.
Sản xuất
Các nước sản xuất cá rô phi lớn nhất thế giới bao gồm Trung Quốc, Ai Cập, Philippines, Thái Lan, Indonesia, Mỹ Latinh, Ghana. Trong đó, Indonesia có mức tăng trưởng lớn trong sản xuất trong những năm gần đây. Trung Quốc duy trì là nước sản xuất lớn nhất về mặt hàng này. Ngoài ra, những nước khác cũng cho thấy mức tăng trưởng nhanh trong sản xuất như Haiti, Myanmar (Miến Điện) và Pakistan.
Trong năm 2014 và năm 2015, một số quốc gia như Bangladesh, Mexico, Ai Cập, và Brazil mở rộng sản xuất bằng việc xây dựng thêm nhiều trang trại và tăng năng suất cao hơn.
Sản lượng cá rô phi toàn cầu năm 2015 ước tính đạt 5.576.800 tấn. Trung Quốc tiếp tục giữ vị trí là nhà sản xuất cá rô phi hàng đầu với sản lượng 1.800.000 tấn năm 2015. XK cá rô phi của Trung Quốc sang Mỹ năm 2015 có xu hướng giảm, nhưng XK sang tiểu vùng Sahara châu Phi và Trung Đông lại tăng đáng kể.
Trong năm 2015, Indonesia vươn lên vị trí là nhà sản xuất lớn thứ hai với sản lượng hơn 1.100.000 tấn. Ai Cập giảm xuống vị trí thứ ba dù sản lượng cá rô phi tăng lên 800.000 tấn trong năm 2015. XK của Indonesia tăng không nhiều nhưng nhu cầu trong nước tăng trưởng đáng kể.
Việt Nam cũng tăng sản lượng đáng kể (150.000 tấn), phần lớn sự tăng trưởng dựa trên sự kết hợp nuôi lồng và hệ thống ao nuôi ghép với tôm biển để giảm tính độc của hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính AHPNS, bệnh đốm trắng và các ký sinh trùng khác. Lệnh cấm NK thủy sản của Nga áp đặt cho Mỹ và châu Âu dẫn đến XK cá rô phi và cá tra từ Việt Nam sang Nga tăng đáng kể. Các nước như Thái Lan, Myanmar và Philippines chủ yếu tiêu thụ cá rô phi từ nguồn nuôi trong nước.
Xu hướng tiêu thụ
Tại Mỹ, NK cá rô phi năm 2015 đạt 980.809.565 USD. Sản xuất cá rô phi vào khoảng 30 triệu pao. Doanh thu cá rô phi nuôi của Mỹ năm 2015 đạt 90 triệu USD.
Các sản phẩm truyền thống được làm từ cá rô phi là cá rô phi BBQ Yangon, các món ăn được chế biến từ cá rô phi tại nhà hàng; các phụ phẩm từ cá rô phi như da cá có thể sản xuất thành các sản phẩm độc đáo như dép, ví, hay nội thất da cá rô phi (Brazil), vảy cá rô phi để làm hoa và da cho giày dép; ngoài ra còn có các sản phẩm làm đẹp khác làm từ cá rô phi.
Sản lượng cá rô phi toàn cầu năm 2012 là 4.507.002 tấn, năm 2014 là 5.433.800 tấn và năm 2015 là 5.576.800. Nhờ vào không ngừng cải thiện nuôi, chế biến và đóng gói, các sản phẩm cá rô phi đã đạt tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc, và biện pháp bảo vệ môi trường. Các loài thủy sản khác sẽ hướng theo mô hình nuôi cá rô phi.
Các sản phẩm giá trị gia tăng mang lại nhiều lợi nhuận cho các quốc gia. Hiện nay, tiêu thụ cá rô phi bình quân đầu người ở mức 2 con/người/năm. Do vậy, cá rô phi có cơ hội cao trong việc thay thế các sản phẩm khác như hamburger hay món gà trong tiêu dùng mỗi năm.
Trong những năm gần đây, toàn cầu có xu hướng sử dụng nhiều các mặt hàng cá rô phi, đặc biệt có nhu cầu mạnh mẽ với cá rô phi philê đông lạnh/tươi. Ngoài ra, tại các nước phát triển, các nhà sản xuất đạt được lợi nhuận cao nhờ vào các sản phẩm chế biến sẵn làm từ cá rô phi.
Dự báo tới năm 2026
Trong 10 năm tới, tốc độ tăng trưởng ngành cá rô phi dự kiến sẽ tiếp tục phát triển với nhiều lý do. Giá cá rô phi giữ mức ổn định, riêng mặt hàng philê tươi dự kiến tăng đáng kể. Trước hết, các nhà chế biến cá rô phi đã dẫn đầu toàn ngành nuôi trồng thủy sản với sự đa dạng của các sản phẩm giá trị gia tăng. Thứ hai, việc dễ dàng lai tạo cá rô phi giúp lan truyền rộng rãi giống. Thứ ba, chế độ đa canh kết hợp với nhiều loài thủy sản khác tao sự hội nhập và phát triển bền vững hơn trong các vùng nước ngọt, lợ và biển.