(vasep.com.vn) Vừa qua Brazil chính thức ngừng NK các sản phẩm cá rô phi từ Việt Nam kể từ ngày 14/2/2024 cho đến khi có kết luận rà soát rủi ro bệnh do virus TiLV theo Quyết định số 270 ngày 9/2/2024 của Cơ quan kiểm dịch động thực vật, Bộ Nông nghiệp và Chăn nuôi Brazil (MAPA). Quyết định này tạo ra những thách thức mà DN Việt Nam cần lường trước.
Thị trường XK cá rô phi Việt Nam sang các thị trường trong 5 năm trở lại đây có xu hướng giảm. Năm 2023, XK cá rô phi Việt Nam sang các thị trường đạt hơn 6 triệu USD, giảm 42% so với năm 2022 và giảm đến 70% so với năm 2019.
Trong đó, Mỹ liên tục duy trì là thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá rô phi Việt Nam trong suốt 4 năm liên tiếp kể từ năm 2019. Tuy nhiên, năm 2023, XK cá rô phi sang Mỹ sụt giảm mạnh và chỉ đạt gần 1 triệu USD, giảm 71% so với năm 2022 và giảm 75% so với năm 2019. Trong 5 năm trở lại đây, kim ngạch XK cá rô phi sang Mỹ ghi nhận giá trị cao nhất đạt hơn 7 triệu USD năm 2021, tăng gấp 2,5 lần so với năm 2020.
Ngoài Mỹ, một số quốc gia khác như Hà Lan, Italy, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan là các nhà NK nhiều nhất cá rô phi từ Việt Nam. Năm 2023, xuất khẩu cá rô phi đạt hơn 6 triệu USD sang các thị trường. Riêng EU là thị trường tiêu thụ nhiều nhất, với 2 triệu USD trong đó, Hà Lan đóng góp gần một nửa tổng xuất khẩu cá rô phi Việt sang EU. Tiếp đến là thị trường Mỹ.
Brazil mới đưa ra thông báo dừng NK các sản phẩm cá rô phi từ Việt Nam do những quan ngại về một loại virus gây bệnh cho loại cá này. Tuy nhiên, kim ngạch XK cá rô phi Việt Nam sang Brazil không nhiều. Theo số liệu thống kê bởi Hải quan Việt Nam, XK cá rô phi sang Brazil trong 5 năm liên tiếp trở lại đây gần như không có. Brazil chủ yếu NK cá tra từ Việt Nam. Có đến 90% sản phẩm thủy sản mà quốc gia này mua từ Việt Nam là cá tra. Do đó, ảnh hưởng của quyết định dừng NK cá rô phi Việt Nam của Brazil không ảnh hưởng quá nhiều đến DN Việt Nam. Tuy nhiên, đây có thể được xem là rào cản ban đầu đối với các sản phẩm cá rô phi của Việt Nam, và tiến tới có thể là sản phẩm thủy sản khác tại thị trường Brazil như cá tra. DN cần cẩn trọng hơn về việc lựa chọn con giống cũng như kiểm soát dịch bệnh đối với không chỉ cá rô phi mà còn với cá thịt trắng trong đó có cá tra.
Sau lệnh dừng nhập cá rô phi sang quốc gia Nam Mỹ này, DN có thể chuyển hướng thị trường. Cá rô phi đông lạnh là sản phẩm được ưa thích của người tiêu dùng Mỹ. Tuy nhiên, cá rô phi Việt tại Mỹ khó cạnh tranh với cá rô phi Trung Quốc, vì giá trung bình của Việt Nam cao hơn nhiều dù đang có xu hướng giảm. Trung Quốc là nguồn cung cá rô phi lớn nhất thế giới và cũng là nguồn cung lớn nhất cho Mỹ.