Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam (VASEP) và cộng đồng các DN thủy sản trân trọng cám ơn Bộ trưởng, Thứ trưởng và Bộ NN&PTNT đã luôn sát sao chỉ đạo, đồng hành và hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp (DN) VASEP để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, cải cách TTHC và cải thiện môi trường kinh doanh theo các Nghị quyết của Chính phủ.
Hiệp hội VASEP bằng văn bản này trân trọng báo cáo với Bộ trưởng và Thứ trưởng tình trạng nhiều container cá ngừ nhập khẩu gián tiếp qua cảng trung chuyển đang bị ùn ứ tại cảng, không được kiểm dịch để thông quan, tính đến 22/2/2019 - ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động SXKD của các DN cá ngừ.
Nguyên nhân trước mắt của tình trạng này là do thực tế các DN nhận được thông tin về Thông tư 36/2018/TT-BNNPTNT ký ngày 25/12/2018 (gọi tắt là Thông tư 36) về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật thủy sản quá trễ. Hầu hết là cận ngày hoặc đã qua ngày Thông tư có hiệu lực.
Thông tư 36 bắt đầu có hiệu lực từ ngày 10/2/2019 nhưng Hiệp hội VASEP và hầu hết các DN chỉ được biết trong khoảng 11-15/2/2019. Một vài DN có nhận được qua email của Chi cục thú y ngày 3-4/2/2019, nhưng các DN khác thì không nhận được và chỉ biết khi nhận được từ email của Hiệp hội vào 11/2/2019 (VASEP nhận được văn bản và cập nhật trên web ngày 12/2/2019; Sở NN&PTNT Khánh Hòa cập nhật ngày 13/2/2019; Chi cục Thú y Vùng 6 cập nhật ngày 15/2/2019; Thư viện văn bản Pháp luật cập nhật ngày 15/2/2019). Hai cuộc họp phổ biến Thông tư 36 của Cục Thú y cũng mới được tổ chức vào sau ngày Thông tư 36 đã có hiệu lực (cuộc họp tổ chức tại TP. Hà Nội vào ngày 15/2/2019 và tại TP. Hồ Chí Minh vào ngày 20/2/2019).
Trong khi đó, các DN đều ký hợp đồng mua nguyên liệu từ trước đó, thậm chí nhiều tháng trước thời điểm Thông tư 36 có hiệu lực. Các container cá được vận chuyển liên tục về Việt Nam. Cho đến ngày các DN biết Thông tư 36, đã là cận hoặc sau ngày Thông tư có hiệu lực, hầu hết container đã xuất bến về Việt Nam đều chưa cập nhật được các quy định mới của Thông tư 36. Hay nói cách khác là dẫn đến việc các DN không thể kịp chuẩn bị các điều kiện để tuân thủ các yêu cầu của Thông tư 36.
Ngoài ra, ngay sau khi nhận nhiều phản ánh của DN, trong 2 ngày 20-21/2/2019, VASEP đã rà soát và một lần nữa tổng hợp nhanh từ các DN về hiện trạng để nắm bắt & hỗ trợ các DN cá ngừ tuân thủ tốt các quy định bổ sung tại Thông tư 36 so với Thông tư 26/2016 trước đây. Kết quả tổng hợp cụ thể cho thấy các lô nguyên liệu cá ngừ khai thác nhập khẩu gián tiếp qua cảng trung chuyển hiện sẽ không thể đáp ứng được yêu cầu tại điểm g) khoản 2) Điều 1 của Thông tư 36 này. Đây cũng là nội dung mà trước đó, trong 4 tháng cuối năm 2018, VASEP và các DN ngành cá ngừ Việt Nam đã có báo cáo & góp ý xây dựng, thông tin thực tế cho Dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 26 – bao gồm đặc biệt việc Dự thảo quy định nội dung tại điểm g) Khoản 2) Điều 1 là rất khó khăn trong thực tế, trong khi các nội dung này đã có trong Giấy Chứng nhận Thuyền trưởng.
Trên đây là báo cáo của Hiệp hội về hiện trạng ách tắc hàng cá ngừ nhập khẩu tại cảng đang gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động SXKD của các DN thủy sản, rất cần được Lãnh đạo Bộ NNPTNT ưu tiên xem xét giải quyết. Hiệp hội kính đề nghị Bộ trưởng, Thứ trưởng xem xét chỉ đạo tháo gỡ:
1. Cho phép có giai đoạn chuyển tiếp để thực thi Thông tư 36 cho đến hết ngày 31/3/2019 để giải quyết tình trạng ùn ứ ách tắc tại cảng hiện nay cũng như tạo điều kiện để giải quyết các lô hàng đã ký hợp đồng và xuất bến trong nửa đầu tháng 2/2019.
2. Đề nghị Bộ trưởng hỗ trợ cộng đồng DN việc cho đánh giá thêm kết hợp việc khảo sát thực trạng tại các quốc gia có cảng trung chuyển về hiện trạng cấp Giấy xác nhận chuyển tải ở các quốc gia này, từ đó xem xét giải quyết-tháo gỡ quy định tại điểm g) khoản 2) Điều 1 của Thông tư 36 một cách phù hợp nhất để vừa quản lý nhà nước được chặt chẽ nhất mà sản xuất kinh doanh cũng không bị ảnh hưởng.
Đỗ Hương