(vasep.com.vn) Một số thông tin cơ bản về qui định IUU, phạm vi, đối tượng áp dụng; các yêu cầu về chứng nhận khai thác; các yếu tố xử phạt, các đối tượng sản phẩm miễn giảm, danh sách tàu vi phạm và nước không hợp tác…đã được ông Seán P Marriott, Chuyên gia pháp lý IUU chia sẻ tại Hội thảo về IUU bên lề Vietfish 2017.
Ban Biên tập xin trích và đăng lại một số thông tin cơ bản về quy định IUU trong bài trình bày của ông Seán P Marriott như sau:
Quy định của Hội đồng (EC) số 1005/2008 ngày 29 tháng 9 năm 2008 thiết lập một hệ thống trong cộng đồng nhằm phòng ngừa, ngăn chặn và xóa bỏ các hoạt động khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. Xuất phát từ thực tế:
- Các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không được báo cáo và không được kiểm soát (IUU) - mối đe dọa lớn đối với khai thác bền vững các nguồn lợi biển
- Làm giảm trữ lượng cá và đe doạ môi trường sống, có ảnh hưởng xuyên biên giới đối với các khu vực biển ở cấp quốc gia và trên biển nói chung.
- Thiếu quản lý- ở cấp quốc gia và trên biển nói chung dưới sự kiểm soát của Tổ chức quản lý nghề cá khu vực (RFMO).
Tuy nhiên, điều này cũng liên quan đến các điều khoản thương mại: Làm thế nào để ngành khai thác cá châu Âu có thể cạnh tranh với các quốc gia không tôn trọng các quy tắc khai thác mà các tàu đánh cá của EU tuân thủ? Câu trả lời là: Thực hiện các quy tắc áp dụng cho cả hai.
Đặc điểm chính trong sáng kiến IUU ở EU
Quy định IUU
• Chống nạn khai thác IUU bằng cách áp dụng các biện pháp liên quan đến thương mại chống lại tàu khai thác và các nước:
- Ủng hộ nạn khai thác IUU hoặc
- Không cung cấp tài liệu đầy đủ về các sản phẩm thủy sản.
• Đảm bảo sản phẩm hải sản XK sang thị trường EU đạt điều kiện là không vi phạm quy định về IUU.
Chương trình Chứng nhận Khai thác chống lại IUU bao gồm:
- Chứng nhận sản phẩm được khai thác bởi ai, ở đâu, khi nào, khai thác như thế nào và chất lượng như thế nào
- Đối với khai thác bất hợp pháp và không theo quy định: chương trình chủ yếu quan tâm đến nhận dạng tàu (ID) và vùng khai thác
- Khai thác không khai báo: liên quan đến sản lượng đánh bắt, ngư cụ và mùa vụ khai thác
Một số điều đáng chú ý trong quy định IUU
• Điều 1 áp dụng đối với hoạt động đánh bắt IUU và các hoạt động liên quan được thực hiện trong phạm vi quyền hạn của các nước thành viên EU (EU MS), các tàu của Cộng đồng PLUS (PLUS Community) và ngoài Cộng đồng (non-Community) trên biển hoặc trong ngư trường thuộc thẩm quyền của nước thứ ba
• Áp dụng cho tàu khai thác cá, bao gồm: Tàu hỗ trợ, tàu chế biến cá, các tàu tham gia trung chuyển và tàu vận chuyển được trang bị để vận chuyển các sản phẩm thủy sản, (trừ tàu container) ".
• Các yếu tố kiểm soát, xử phạt và điều kiện bao gồm:
- Kiểm tra nhà nước tại cảng (port state controls) đối với các tàu đánh cá của nước thứ ba,
- Yêu cầu về giấy chứng nhận đánh bắt
- Thành lập danh sách Cộng đồng các tàu IUU, và
- Thiết lập một danh sách các nước thứ ba không hợp tác.
· Yêu cầu về giấy chứng nhận khai thác:
- Sản phẩm thủy sản phải có giấy chứng nhận khai thác, do thuyền trưởng tàu cá hoàn thành và được xác nhận bởi quốc gia mà tàu đã đăng ký.
- Xuất khẩu và nhập khẩu gián tiếp các sản phẩm thủy sản phải được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt giấy chứng nhận khai thác (các Điều 14 và 15).
- Các tài liệu khai thác và tài liệu liên quan được chứng nhận phù hợp với các chương trình khai thác RFMO của Cơ quan có thẩm quyền MS.
- Có thể thực hiện các hành động chống lại các tàu khai thác của nước thứ ba không tuân thủ các yêu cầu chứng nhận khai thác, bao gồm cả việc từ chối nhập khẩu sản phẩm thủy sản từ tàu cá đó (Điều 18)
· Các trường hợp miễn giảm
Các sản phẩm nằm ngoài phạm vi Quy định IUU & Chương trình chứng nhận khai thác, bao gồm: Các sản phẩm nuôi trồng thủy sản đạt được từ cá bột hoặc ấu trùng, Cá nước ngọt, Cá cảnh, Vẹm, Hàu, Sò, Ốc sên và các sản phẩm khác.
(Xem Quy định của Ủy ban EU số 202/2011
· Kiểm soát các nước có cảng dành cho tàu cá của các nước thứ ba (1)
- Điều 4 và 5 yêu cầu việc cập bến hoặc trung chuyển bằng tàu cá nước thứ ba chỉ diễn ra tại các cảng được chỉ định của các nước thành viên EU,
- Chỉ cho nhập cảng tàu cá (FV) vào MS sau khi có giấy chứng nhận khai thác và các thông tin khác (Điều 7).
· Danh sách tàu IUU của EU
- Danh sách tàu IUU bao gồm thông tin về các tàu mà EU và MS xác định là đánh bắt IUU (Điều 25).
- Danh sách tàu bao gồm các tàu IUU được liệt kê từ các RFMO trên danh sách tương ứng (Điều 30).
- EU MS đánh dấu tàu cá sẽ bị cấm không được giúp đỡ hoặc tham gia vào các hoạt động chế biến cá, các hoạt động đánh bắt chung hoặc các hoạt động trung chuyển với các tàu đánh cá trong danh sách tàu IUU (Điều 37)
· Danh sách của EU về các nước thứ ba không hợp tác (1)
- Một quốc gia có thể được xác định là một nước thứ ba không hợp tác nếu không thực hiện các nghĩa vụ theo luật quốc tế như cờ, cảng, đường biển hoặc thị trường và hành động phòng ngừa, ngăn chặn và loại bỏ mọi hoạt động đánh bắt.
- Cấm nhập khẩu các sản phẩm thủy sản từ tàu cá của các nước thứ ba không hợp tác và không có các chứng nhận khai thác đi kèm với các sản phẩm đó vào EU (Điều 38).