Từ năm 2017 đến nay, Hiệp hội đã nhận được phản ánh kiến nghị của nhiều doanh nghiệp (DN) hội viên về vướng mắc trong các quy định hiện hành của Việt Nam liên quan đến việc sử dụng lao động chưa thành niên (trên 15, dưới 18 tuổi) tại nhà máy chế biến thủy sản.
Theo đó, với quy định tại Bộ Luật Lao động 2012 (khoản 1, Điều 163) và các văn bản dưới luật liên quan đến danh mục công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (NNĐHNH) – đặc biệt là quyết định tạm thời số 190/1999/QĐ-BLĐTBXH ngày 3/3/1999 về danh mục “nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm” đã đưa hầu hết các vị trí công việc trong nhà máy chế biến thuỷ sản (kể cả nhiều công việc giản đơn) thuộc danh mục NNĐHNH. Điều 163 Bộ Luật lao động 2012 quy định cấm sử dụng lao động chưa thành niên làm các công việc NNĐHNH.
Từ 2017 đến nay, Hiệp hội VASEP đã báo cáo, kiến nghị nhiều lần về bất cập lớn kể trên đã ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngành so với các quốc gia khác. Nội dung này đã được Lãnh đạo Bộ, Cục An toàn Lao động nắm được và chia sẻ.
Hiện tại, với Bộ Luật Lao động 2019 - Điều 147 đã bỏ quy định: “Không được sử dụng lao động chưa thành niên làm những công việc NNĐHNH” và cho phép Bộ LĐTBXH quy định danh mục “Công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi” .(theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH của Bộ LĐTBXH).
Tuy nhiên, theo khoản 4 Điều 61 của Bộ Luật lao động 2019 về “Học nghề, tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động” quy định "Người học nghề, người tập nghề thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành phải từ đủ 18 tuổi trở lên... ”. Trong đó, Thông tư số 11/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12/11/2020 của Bộ LĐ-TBXH ban hành danh mục nghề, công việc NNĐHNH và nghề, công việc đặc biệt NNĐHNH (có hiệu lực từ ngày 01/3/2021) thì "chế biến thủy, hải sản đông lạnh” vẫn tiếp tục bị xếp vào nhóm NNĐHNH loại IV. Vì vậy, hai nội dung tại Điều 61 BLLĐ 2019 và TT11/2020/TT-BLĐTBXH này là một bất cập và hạn chế lớn cho ngành hàng chúng tôi khi mà công việc chế biến thuỷ hải sản, trong nhiều trường hợp, phải có «tập nghề» trước khi có thể làm việc cho doanh nghiệp.
Tiếp nối văn bản số 100/2020/CV-VASEP ngày 14/7/2020 của VASEP gửi Cục ATLĐ và văn bản số 5979/BNN-TCTS ngày 31/8/2020 của Bộ NNPTNT trả lời công văn số 2890/LĐTBXH-ATLĐ ngày 4/8/2020 của Bộ LĐTBXH, Hiệp hội trân trọng kiến nghị Quý Bộ xem xét đưa công việc “chế biến thuỷ, hải sản” và “vệ sinh nhà xưởng” ra khỏi danh mục công việc NNĐHNH tại TT 11/2020/TT-BLĐTBXH.
