Trong những năm qua, các doanh nghiệp (DN) Việt Nam nói chung và DN chế biến và XNK thủy sản Việt Nam nói riêng gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh khi hàng loạt các chi phí đầu vào đồng loạt tăng (30-35%) như: điện, nước, xăng dầu, lao động, thuế phí, ... Đặc biệt, phí bảo vệ mội trường đối với nước thải công nghiệp đã tăng từ 6 – 10% (COD tăng 10%, TSS tăng 6 – 8% mức tối thiểu và tối đa) theo quy định tại Nghị định 25/2013/NĐ-CP ngày 29/3/2014 của Chính phủ, đã ảnh hưởng không nhỏ tới các DN chế biến thủy sản do tính đặc thù sử dụng nhiều nước của ngành chế biến thủy sản, đã làm tăng chi phí sản xuất, tăng giá thành sản phẩm và làm giảm năng lực cạnh tranh của DN thủy sản trên thị trường quốc tế.
Trong thời gian hơn 2 năm qua, Hiệp hội VASEP và các DN thủy sản đã có một số văn bản báo cáo & kiến nghị tới Bộ Tài nguyên Môi trường (TNMT) và đã được Quý Bộ trả lời tại 2 văn bản: công văn 2178/BTNMT-TCMT ngày 27/6/2012 và công văn số 3788/BTNMT-TCMT ngày 30/9/2013, xung quanh 7 nội dung kiến nghị của Hiệp hội. Theo CV 3788, Bộ TNMT thông báo đã có kế hoạch sửa đổi QCVN 11:2008/BTNMT (áp dụng đặc thù cho ngành chế biến thủy sản). Và nếu nhà máy thủy sản có hệ thống xử lý nước thải và tự xử lý đạt các tiêu chuẩn của QCVN 11:2008/BTNMT có thể làm các thủ tục được miễn trừ đấu nối với hệ thống xử lý nước thải tạp trung của Khu Công nghiệp theo các quy định tại Điều 45 Nghị định 88/2007/NĐ-CP ngày 28/5/2007 về thoát nước đô thị & KCN và Điều 6 Thông tư 09/2009/TT-BXD ngày 21/5/2009 của Bộ Xây dựng quy định chi tiết một số nội dung của Nghị định 88/2007/NĐ-CP.
Trong thời gian 2-3 tuần qua, một số DN thủy sản hội viên VASEP phản ánh các vướng mắc liên quan đến kết quả thanh tra của Đoàn Thanh tra Bộ TNMT. Theo đó, các DN nằm ngoài khu công nghiệp, tự đầu tư và vận hành hệ thống xử lý nước thải, đạt các tiêu chuẩn của QCVN 11:2008. Các DN cũng đều đã được UBND Tỉnh cấp phép xả thải, mà trong đó lấy QCVN 11:2008 làm căn cứ. Nhưng các DN đã không hoàn toàn được áp dụng QCVN 11:2008, mà Đoàn Thanh tra đều sử dụng các quy định của QCVN 40:2011/BTNMT, khiến các DN thấy vướng mắc và chưa thỏa mãn. Một số chỉ tiêu khi đó bị vi phạm, bao gồm đặc biệt chỉ tiêu phospho tổng (cao hơn 6 mg/l).
Do yếu tố công nghệ chế biến thủy sản được phép sử dụng & cần sử dụng các hợp chất phosphat và non-phosphat để tạo cơ chế giữ nước cho sản phẩm, tránh bị hư hỏng sản phẩm thủy sản khi cấp đông & giã đông. Chưa kể tỷ lệ chất hữu cơ (từ thịt của sản phẩm thủy sản) cao trong nước thải, đã khiến hàm lượng phospho hữu cơ cao. Hàm lượng Phospho trong nước thải sau chế biến thủy sản thường vượt 2-3 lần so với mức tiêu chuẩn (riêng các chỉ tiêu như Độ màu, COD, Nitow, Coliform đều đạt tiêu chuẩn). Hàm lượng tổng Phospho trong nước thải chế biến cao - là yếu tố đặc thù mà ngành chế biến thủy sản được đánh giá và áp dụng theo QCVN 11:2008, trong khi quy định tại QCVN 40:2011 về chỉ tiêu Phospho lại rất thấp (chỉ 6 mg/l ở cột B) nên các DN chế biến thủy sản khó mà đạt được dù có đầu tư hệ thống xử lý nước thải hiện đại đến cỡ nào.
Trên tinh thần các DN thành viên cam kết và có trách nhiệm tuân thủ đầy đủ các quy định phù hợp về môi trường, cũng như tiếp nối các nội dung đã báo cáo & kiến nghị từ 2012 đến nay, Hiệp hội VASEP và các DN xét thấy:
- Căn cứ khoản mục 1.2.2 của QCVN 40:2011/BTNMT thì nước thải công nghiệp của một số ngành đặc thù được áp dụng theo quy chuẩn quốc gia riêng.
- Căn cứ mục 1.2 của QCVN 11:2008/BTNMT thì quy chuẩn này áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động thải nước thải công nghiệp chế biến thủy sản ra môi trường.
- UBND Tỉnh nơi DN hoạt động đã cấp giấy phép xả nước thải vào nguồn nước cho DN, giấy phép cũng đã căn cứ QCVN 11:2008/BTNMT để xác định các thông số, giới hạn nồng độ các chất ô nhiễm của nước thải sau xử lý.
Hiệp hội và các DN thành viên trân trọng đề nghị Thứ trưởng và Tổng cục Môi trường:
1. Chỉ đạo việc áp dụng QCVN 11:2008/BTNMT trong vận hành, cấp phép và thanh-kiểm tra đối với các nhà máy chế biến thủy sản trong và ngoài các Khu công nghiệp mà đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải và xử lý tốt nước thải theo các thông số của QCVN 11:2008.
2. Xem xét điều chỉnh các kết quả thanh tra thời gian qua tại các DN thủy sản theo hướng áp dụng QCVN 11:2008, không áp dụng một số chỉ tiêu của QCVN 40:2011, đặc biệt là phospho tổng mà Hiệp hội và các DN đã có kiến nghị.
3. Chỉ đạo sửa đổi kịp thời QCVN 11:2008 phù hợp, theo đó không có nội dung viện dẫn như tại mục 2.2 của QCVN 11:2008 (“Ngoài 9 thông số qui định tại bảng 1, tùy theo yêu cầu và mục đích kiểm soát ô nhiễm , giá trị C của các thông số ô nhiễm khác áp dụng theo qui định tại cột A hoặc cột B của bảng 1 tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5945:2005”).
Hiệp hội VASEP, bằng công văn này, kính đề nghị Thứ trưởng sắp xếp và cho Hiệp hội có cơ hội được gặp trực tiếp và trao đổi với Thứ trưởng và Tổng cục Môi trường về các nội dung trên vào thời gian bất kỳ trong tuần từ 12-20/8/2014 tại Văn phòng của Bộ TNMT.