Hiệp hội VASEP và cộng đồng DN thủy sản đang gặp một vướng mắc lớn về quy định pháp luật tại chùm 3 Thông tư của Bộ NNPTNT liên quan đến hoạt động kiểm tra nhập khẩu sản phẩm thuỷ sản, đó là: Thông tư 26/2016/TT-BNNPTNT, TT 36/2018/TT-BNNPTTN và TT 15/2018/TT-BNNPTNT. Hiện Bộ NNPTTN đang gấp rút sửa đổi TT 15/2018, nhưng đang còn các ý kiến khác nhau và có nguy cơ không được sửa đổi đúng theo báo cáo-kiến nghị của Hiệp hội đã trình bày nhiều lần với Bộ NNPTNT.
Cả 3 thông tư trên đều gọi hoạt động kiểm tra nhập khẩu sản phẩm thuỷ sản chế biến dùng làm thực phẩm là hoạt động «kiểm dịch» - giống như kiểm tra nhập khẩu con giống, còn sống, tươi – dù mục đích nhập khẩu/sử dụng là khác nhau, chỉ tiêu kiểm (tác nhân gây bệnh) khác nhau. Và với điều chỉnh của 3 Thông tư này, thì toàn bộ thuỷ sản và sản phẩm thuỷ sản (chế biến hay chưa chế biến) đều là kiểm dịch hết và chỉ thực hiện theo Luật Thú y cùng chùm 3 Thông tư của Bộ NNPTNT, không đề cập gì tới Luật ATTP cũng như thông lệ các nước đang kiểm tra chính sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam nhập vào nước họ.
Trước phản ánh của DN hội viên VASEP, Hiệp hội đã nghiên cứu phạm vi & quy định của Luật Thú y, Luật ATTP và nghị định số 85/2019/NĐ-CP; nghiên cứu quy định về Thú y thuỷ sản của Tổ chức Thú y Thế giới (OIE); xem xét & so sánh với chính các quy định tại các Thông tư về xuất khẩu sản phẩm thuỷ sản của Bộ NNPTNT (TT 48/2013-kiểm tra ATTP); nghiên cứu và so sánh với quy định và cách thức kiểm tra của EU và các nước nhập khẩu thuỷ sản trên thế giới.... Kết quả xem xét-đánh giá trên cả pháp lý, thông lệ quốc tế và thực tiễn đều cho chúng tôi thấy rằng quy định của Bộ NNPTNT tại chùm 3 Thông tư trên là chưa đúng và chưa phù hợp khi đặt tên hoạt động kiểm dịch đối với nhóm sản phẩm thuỷ sản chế biến dùng làm thực phẩm.
Hiệp hội VASEP đánh giá cao vai trò của Quý Cục nói riêng và Bộ Tư pháp nói chung trong công tác «gác cổng» đối với các quy định và thực thi của văn bản QPPL, và để có tiếng nói chính thống, khách quan về vấn đề pháp lý chúng tôi nêu trên, giúp cho Hiệp hội cũng như Bộ NNPTNT có thêm điểm dựa trong nội dung sửa đổi TT 15/2018/TT-BNNPTNT nói riêng và công tác cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh nói chung – kính đề nghị Quý Cục hỗ trợ Hiệp hội và cộng đồng DN thuỷ sản có ý kiến về một số vấn đề sau:
- Quy định trên có đúng và phù hợp với phạm vi và quy định của 2 Luật Thú y và ATTP không?
- Quy định trên có phù hợp với các quy định và hướng dẫn tại NĐ số 85/2019/NĐ-CP (về 1 cửa quốc gia, kiểm tra chuyên ngành XNK) – đặc biệt tại các Điều 21, 22, 23, và 24.
- Quy định trên có mâu thuẫn với chính các Thông tư và Quyết định khác của Bộ NNPTNT hay không khi mà cùng 01 con tôm đông lạnh XK thì «kiểm tra ATTP» trong khi cũng con tôm đó nếu nhập khẩu vào Việt Nam thì lại là «kiểm dịch»? .
- Quy định trên có được sửa đổi hoặc tương thích với các nội dung quyết nghị trong các Nghị quyết 19 & 02 của Chính phủ giao Bộ NNPTNT từ năm 2016-2020 hay không?
Ý kiến bằng văn bản của Quý Cục sẽ là vô cùng có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay để giúp cho các bên có sự thống nhất trong xây dựng băn bản QPPL cũng như thực thi QPPL, trực tiếp tác động đến công tác cải thiện môi trường kinh doanh như chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
