Ngày 3/1/2012, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 01/2012/TT-BTC (TT 01) hướng dẫn việc thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu phải kiểm dịch và có hiệu lực từ ngày 15/2/2012.
Theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp (DN) thủy sản, hiện nay do quy định tại 1 số điều của TT 01 đã làm cho hàng hóa xuất khẩu bị ách tắc tại cảng VICT, TP. Hồ Chí Minh, cụ thể như sau: tại Điều 3: ”Thông quan hàng hóa xuất khẩu phải kiểm dịch: Khi làm thủ tục XK hàng hoá thuộc diện phải kiểm dịch, chủ hàng nộp 01 bản sao, xuất trình bản chính Giấy chứng nhận kiểm dịch hoặc giấy tờ chứng minh đủ điều kiện kiểm dịch XK (gọi chung là Giấy chứng nhận kiểm dịch) do cơ quan kiểm dịch cấp cho Chi cục Hải quan nơi đăng ký tờ khai để làm thủ tục xuất khẩu.
Theo quy định trên, chỉ hàng hóa thuộc đối tượng kiểm dịch mới phải xuất trình Giấy chứng nhận kiểm dịch hoặc giấy miễn kiểm tra để làm thủ tục thông quan (thanh lý hạ bãi để đưa hàng lên tàu). Tuy nhiên, hiện nay tại cảng VICT (TP. HCM) cán bộ Hải quan làm thủ tục thông quan hàng XK yêu cầu DN phải xuất trình giấy chứng nhận chất lượng hoặc giấy miễn kiểm cho tất cả các lô hàng hải sản đông lạnh XK (bất kể là thuộc đối tượng hay không thuộc đối tượng kiểm dịch).
Doanh nghiệp đã xuất trình các văn bản hiện hành để giải thích với cán bộ hải quan và chứng minh hàng không thuộc đối tượng kiểm dịch nên không thể có các giấy mà phía hải quan cảng VICT yêu cầu. Tuy nhiên, phía hải quan vẫn yêu cầu là bắt buộc phải có 1 trong 2 giấy trên, nếu không thì cũng phải có “giấy chứng nhận là hàng không thuộc đối tượng kiểm dịch” thì mới được thông quan lô hàng.
Theo Luật An toàn Thực phẩm (điều 42), Pháp lệnh Thú y số 18/2004, Thông tư 06/2010/TT-BNNPTNT quy định trình tự, thủ tục kiểm dịch thủy sản, sản phẩm thủy sản thì cơ quan thẩm quyền Việt Nam chỉ cấp giấy chứng nhận chất lượng cho hàng XK khi nước nhập khẩu yêu cầu. Thông tư 06/2010 (điều 20) cũng quy định rõ chỉ một số đối tượng cần phải kiểm dịch. Trên thực tế, không phải tất cả các nước nhập khẩu hiện nay đều có yêu cầu lô hàng phải kèm giấy chứng nhận chất lượng. Do vậy, với quy định như trên tại TT 01 của Bộ Tài chính là còn bất cập với các văn bản luật hiện hành và đang gây ách tắc hàng XK tại cảng VICT (Tp. HCM), ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh XK của DN trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
Căn cứ trên các kiến nghị của DN hội viên, Văn phòng Hiệp hội đề nghị Bộ Tài chính và Bộ NNPTNT kiểm tra tình hình thực tế và có chỉ đạo tháo gỡ cho DN xuất hàng được kịp thời trong bối cảnh khó khăn hiện nay.