(vasep.com.vn) Ngành sản phẩm surimi thành phẩm hay còn gọi là Neri của Nhật Bản, bao gồm các mặt hàng như Kamaboko và Chikuwa, đang phải vật lộn với chi phí sản xuất tăng cao, thúc đẩy các nhà lãnh đạo ngành phải khẩn trương tìm kiếm sự thấu hiểu và hỗ trợ từ các nhà bán lẻ và người tiêu dùng để ứng phó với áp lực tài chính ngày càng gia tăng.
Theo tuyên bố chung giữa Hiệp hội Kamaboko Nhật Bản và Liên đoàn quốc gia các hợp tác xã chế biến thủy sản Kamaboko, những thách thức bắt nguồn từ việc giá surimi tăng mạnh, chi phí vật liệu đóng gói, nhân công và năng lượng tăng cao.
Giá surimi, một thành phần chính trong các sản phẩm chả cá, đã tăng vọt trong năm nay đối với các nhà sản xuất Neri của Nhật Bản. Giá surimi cá minh thái Alaska từ Hoa Kỳ đã tăng 15% trong mùa B năm 2024 so với mùa A.
Giá nhập khẩu surimi cá minh thái Alaska của Nhật Bản từ Hoa Kỳ đã chạm đáy ở mức 288 JPY/kg (1,98 USD/kg) trong tháng 1/2024 sau đợt sụp đổ thị trường năm 2023.
Giá sau đó tăng lên 396 JPY/kg (2,52 USD/kg) trong tháng 8, tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá nhập khẩu trung bình tăng lên 368 JPY/kg trong tháng 10, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo Bộ Tài chính, Nhật Bản đã nhập khẩu 24.055 tấn block surimi Alaska từ Hoa Kỳ trong 10 tháng đầu năm 2024, giảm 5% so với cùng kỳ năm 2023. Giá trung bình trong giai đoạn này là 339 JPY/kg, giảm 14% do có sự gia tăng của các sản phẩm giá rẻ vào đầu năm.
Giá bán buôn block surimi cá minh thái Alaska tại Nhật Bản dành cho các nhà NK nhỏ lẻ đã tăng 10-15 JPY/kg trong vụ A năm 2024 và tăng thêm 50-70 JPY/kg cho vụ B.
Tuy nhiên, giá cả tăng không bù đắp được chi phí sản xuất tăng cao đối với những người sản xuất cá minh thái Alaska.
Maruha Nichiro, công ty hải sản lớn nhất thế giới tính theo doanh thu, đã báo cáo mức giảm 64% thu nhập hoạt động từ hoạt động của Mảng tài nguyên biển tại Bắc Mỹ trong nửa đầu năm tài chính 2024. Hoạt động kinh doanh tại Bắc Mỹ của công ty bao gồm các công ty con chuyên về cá minh thái Alaska là Westward Seafoods, Alyeska Seafoods và Premier Pacific Seafoods và nhà cung cấp của Hà Lan là Seafood Connection.
Tháng 11/2024, Nissui Corp. cũng báo cáo rằng hoạt động kinh doanh tại Bắc Mỹ của Mảng sản phẩm hàng hải, chủ yếu nhờ hoạt động khai thác cá minh thái của UniSea tại Dutch Harbor, đã chuyển từ mức hòa vốn trong cùng kỳ năm tài chính trước sang ghi nhận mức thâm hụt 100 triệu JPY trong nửa đầu năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2025.
NK surimi từ Nga tăng mạnh
Tổng lượng NK surimi cá minh thái của Nhật Bản, bao gồm cả các lô hàng từ Hoa Kỳ và Nga, gần như không đổi so với cùng kỳ năm ngoái ở mức 86.543 tấn trong 10 tháng đầu năm 2024. Giá trung bình ở mức 337 JPY/kg, giảm 13% so với năm trước.
Surimi cá minh thái của Nga chiếm 18% tổng lượng nhập khẩu của Nhật Bản trong giai đoạn này, tăng so với mức thị phần 13% của các sản phẩm có nguồn gốc từ Nga trong cùng kỳ năm ngoái.
Surimi cá minh thái của Nga chiếm 18% tổng lượng nhập khẩu của Nhật Bản trong giai đoạn này, tăng so với mức thị phần 13% của các sản phẩm có nguồn gốc từ Nga trong cùng kỳ năm ngoái.
Lượng surimi cá minh thái nhập khẩu từ Nga của Nhật Bản tăng vọt 40% lên 15.659 tấn trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 10, với giá trung bình là 324 USD/kg, giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đối với vụ A năm 2025, các nhà sản xuất Nga đã ghi nhận mức tăng đáng kể về giá surimi dạng block , Saveily Karpukhin, Tổng giám đốc điều hành của Công ty Thủy sản Nga (RFC) cho biết.
Karpukhin cho biết công ty đã ký hợp đồng mới cho vụ A năm 2025 với mức giá khoảng 3 USD/kg, giá CFR Trung Quốc, đối với surimi loại 1, là loại A có độ bền gel từ 700 trở lên. Mức giá mới này tăng so với mức giá 2,50–2,60 USD/kg trong vụ B năm 2024.
"Nếu bạn nhìn vào xu hướng giá của surimi cá minh thái, mức giá khoảng 3,00 đô la/kg cho loại chính vẫn thấp hơn mức trung bình lịch sử", Karpukhin cho biết. "Ngay cả trong hơn 10 năm tính theo đô la Mỹ danh nghĩa, mức giá này vẫn thấp hơn mức trung bình dài hạn".
Đối với surimi cá minh thái Alaska, giá cũng được dự đoán sẽ tăng thêm trong vụ A năm 2025 do chi phí lao động và sản xuất tăng cao tại Hoa Kỳ.
Chi phí đầu vào tăng cao
Ngoài giá nguyên liệu thô cho surimi, chi phí tăng cao của vật liệu đóng gói và các vật tư phụ trợ khác cùng với chi phí nhân công đang giáng một đòn mạnh vào ngành Neri của Nhật Bản.
Sự biến động của giá dầu thô và tỷ giá hối đoái đã đẩy chi phí vật liệu đóng gói lên cao, giá naphta cũng tiếp tục tăng.
Chi phí lao động đã tăng mạnh, với mức lương tối thiểu của Nhật Bản tăng 4–5% hàng năm. Mức trung bình có trọng số toàn quốc đã tăng từ 961 yJPY vào năm 2022 lên 1.004 JPY vào năm 2023 và dự kiến sẽ đạt 1.055 JPY vào năm 2024.
Chi phí hậu cần, bao gồm phí vận chuyển và lưu kho, đã tăng vọt do những thách thức về cơ cấu trong ngành.
Dữ liệu từ Trung tâm nghiên cứu và thông tin tiếp thị thực phẩm Nhật Bản cho thấy doanh số bán sản phẩm Neri đã giảm kể từ đầu năm 2024.
Sản lượng sản phẩm Neri toàn quốc giảm 5,4% so với cùng kỳ năm trước xuống còn 280.543 tấn trong 8 tháng đầu năm. Sản lượng giảm nhẹ 0,6% xuống còn 32.800 tấn vào tháng 8, đánh dấu tháng giảm thứ tám liên tiếp.
Sản lượng trong tháng 8 ghi nhận mức giảm 0,5% so với cùng kỳ năm trước đối với Chikuwa, 4,5% đối với Ita-Kamaboko và 8% đối với các sản phẩm khác, chủ yếu là thanh cua. Hoso (bao bì đặc biệt) Kamaboko, các sản phẩm chiên giòn và Naruto-Hanpen tăng lần lượt 18,2%, 3,6% và 5,1%.
Trong lĩnh vực bán lẻ, giá các sản phẩm Neri đã ở mức cao nhất mọi thời đại kể từ đầu năm nay tại Nhật Bản.
CPI đạt mức thấp kỷ lục
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) Nhật Bản đã đạt 124,9 đối với các sản phẩm Neri vào tháng 1 năm 2024, đạt mức cao kỷ lục kể từ năm 1970 khi bắt đầu thống kê. CPI vẫn giữ nguyên mức cao trong lần cập nhật gần đây nhất vào tháng 10.
Chỉ số này đã tăng 20% trong hai năm qua, dao động trong khoảng 115,6-122,9 trong nửa đầu năm 2023 và 100,5-106 trong sáu tháng đầu năm 2022.
Để so sánh, mức tăng mạnh của CPI đối với các sản phẩm Neri cao hơn nhiều so với chỉ số thực phẩm chung là 120,4 hoặc 118,2 đối với thịt vào tháng 10.
Theo loại sản phẩm, chỉ số đối với các sản phẩm chiên ngập dầu hoặc Age-kamaboko – loại sản phẩm yêu cầu sử dụng các khối surimi cấp thấp làm nguyên liệu thô – vẫn ở mức 121,7 vào tháng 10 sau khi đạt mức cao kỷ lục là 121,7 vào tháng 5.