Góp ý Dự thảo Bộ Luật Lao động sửa đổi, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, tổng giờ làm thêm 200 giờ/năm như hiện tại là quá ít, không phù hợp với nhiều ngành sản xuất trực tiếp tại Việt Nam.
Kiến nghị tăng giờ làm thêm lên tối đa 600 giờ/năm
Sáng nay (18/9), Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) đã tổ chức Hội thảo “Dự thảo Bộ Luật Lao động (sửa đổi): Những tác động bất lợi và kiến nghị”.
Góp ý chi tiết cho dự thảo Bộ Luật Lao động, bà Trần Thị Lan Anh- Phó Tổng thư ký VCCI, Giám đốc văn phòng Giới sử dụng lao động nêu lên 8 vấn đề lớn cần được xem xét sửa đổi, bổ sung trong dự thảo. Trong đó, đáng chú ý là thời gian làm thêm và cách tính thời gian làm thêm giờ của lao động; Vấn đề tiền lương.
Cụ thể, theo bà Lan Anh, Bộ Luật Lao động hiện hành đang quy định tổng số giờ làm thêm tối đa trong năm của Việt Nam bị hạn chế ở mức 200 giờ/năm. Mức này thấp hơn rất nhiều so với các quốc gia đang cạnh tranh lao động với Việt Nam.
Xét trên ngành nghề, quy định này chưa phù hợp với những ngành nghề sản xuất trực tiếp, do đó hạn chế năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, do năng suất lao động của người lao động Việt Nam còn thấp, tỷ tọng các ngành nghề thâm dụng lao động có giá trị gia tăng thấp vẫn còn lớn nên nhu cầu mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ là nhu cầu thực tế, để góp phần tăng thu nhập cho người lao động.
Do đó, VCCI kiến nghị, không nên quy định giới hạn giờ làm thêm theo tuần, theo tháng, chỉ quy định theo năm. “Đảm bảo số giờ thêm của người lao động không quá 500 giờ/năm, trừ một số ngành nghề, công việc được làm thêm giờ không quá 600 giờ/năm”.
Về tiền lương làm thêm giờ, phía VCCI cũng cho rằng, tiền lương làm thêm giờ ở Việt Nam hiện nay đang cao hơn so với tiền lương làm thêm giờ của nhiều quốc gia khác. Quy định mới sẽ khiến chi phí doanh nghiệp tăng cao, khó quản lý, theo dõi và làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
VCCI đề xuất, lương trả cho người lao động làm thêm giờ được tính như sau: vào ngày bình thường, ít nhất bằng 150%; Vào ngày nghỉ hàng tuần, ít nhất bằng 200%; Vào ngày nghỉ lễ, tết… ít nhất bằng 300%.
Liên quan đến quy định giờ làm việc bình thường, theo nghiên cứu của VCCI, đa số các nước có GDP dưới 3.000 USD/người (trong đó có Việt Nam) đều đang quy định làm việc 48 giờ/tuần. Việc giảm thời gian làm việc bình thường xuống 44 giờ/tuần thay vì 48 giờ/tuần như hiện nay sẽ là suy giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp không đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, gây mất niềm tin của khách hàng. Chưa kể, việc giảm giờ làm được cho là sẽ khiến giảm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài và nguồn thuế của doanh nghiệp đóng góp cho Nhà nước bị sụt giảm đáng kể.
Đồng quan điểm này, một số hiệp hội cho rằng, dự thảo Bộ Luật Lao động mới có thể khiến nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động dôi dư do năng lực tài chính hiện tại của nhiều doanh nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của dự thảo mới.
Liên quan đến quy định số giờ làm thêm của lao động, phía các hiệp hội nêu quan điểm: “Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, trước khi tính đến mục tiêu bảo vệ sức khỏe của người lao động, cần tính đến nhu cầu của nhiều người lao động là “cần tiền” để trang trải cuộc sống.
Hầu hết người lao động đều sẵn sàng, thậm chí tự nguyện viết đơn xin làm thêm giờ. Nếu giảm giờ làm việc bình thường, giới hạn giờ làm thêm trong một số ngành nghề theo dự thảo sẽ làm cản trở mong muốn chính đáng của người lao động”.
Nhiều nội dung lạc hậu
Tham luận tại hội thảo, TS Nguyễn Thị Lan Hương- nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho biết, theo khảo sát của Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), tổng chi phí sử dụng lao động đã tăng trong những năm gần đây. Thị trường lao động càng bị phân khúc và tạo ra những nhóm phân tầng khác nhau, thiệt thòi là tầng lớp yếu thế.
Ủng hộ việc tăng thời gian làm thêm, nhưng tối đa đến 400 giờ/năm, bà Nguyễn Thị Lan Hương cho rằng việc điều chỉnh này là cần thiết để phù hợp với ngành nghề lao động, quan hệ lao động, chứ không phải chỉ tăng vấn đề tăng năng suất lao động để giảm giờ làm.
Về vấn đề tiền lương, TS Nguyễn Thị Lan Hương cho rằng chương “Tiền lương” của dự thảo quá lạc hậu. Ngay ở định nghĩa về tiền lương đã bị ẩn đi một khoản chi trả lớn của chủ sử dụng lao động là: bảo hiểm xã hội, các nghĩa vụ khác với người lao động… Như vậy là không công bằng với chủ sử dụng lao động.
TS Vũ Thành Tự Anh- Giám đốc Nghiên cứu của chương trình Giảng dạy kinh tế Fullbright cũng đánh giá, dự thảo Bộ luật Lao động còn giữ “tư duy tương đối bảo thủ, lạc hậu, là bước lùi so với Bộ luật năm 2012. Bộ luật hiện nay can thiệp quá sâu vào quan hệ lao động, không có tính thị trường, đi ngược lại lợi ích của nền kinh tế”.
TS Nguyễn Đình Cung- Viện trưởng CIEM cho hay, những quy định trong dự thảo Bộ Luật Lao động đã được nói quá nhiều và khó thống nhất, khiến nhiều người có suy nghĩ “chán không muốn nói nữa. Tuy vậy, đó là tình trạng rất không hay trong xây dựng chính sách. Quá trình thảo luận sẽ góp phần xây dựng chính sách tốt, chính sách tốt cực kỳ quan trọng.
Chính sách tồi đưa ra vừa kìm hãm sự phát triển, vừa tốn kém cho doanh nghiệp cũng như gây ra nhiều hệ lụy khác. Một chính sách tốt thường là chính sách được thảo luận một cách cởi mở”- ông Nguyễn Đình Cung nói.
Viện trưởng CIEM cũng lo ngại tư duy bảo thủ trong dự thảo Bộ luật Lao động sửa đổi sẽ khiến môi trường kinh doanh của Việt Nam tụt hạng.
(Theo báo An ninh Thủ đô)